ALTERNATİF ÖLÇME DEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ YAPILAN ARAŞTIRMALARIN İNCELENMESİ: BİR İÇERİK ANALİZİ

Yıl 2020, , 798 - 812, 30.12.2020

Çavuş Şahin , Gözde Kaya

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.783191

Cited By: 9

Öz

Bu çalışmanın amacı YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde ve DergiPark’ta yayınlanan alternatif ölçme değerlendirme ile ilgili tez ve makalelerin belirlenen ölçütlere göre içerik analizini yapmak ve yıllara göre çalışmaların nasıl bir değişim gösterdiğini belirlemektir. Yapılan çalışma derleme çalışması olup; içerik analizine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen 27 tez ve 18 makale içerik analizine tabi tutulmuştur. Makale ve tez seçiminde ise eğitimde Yapılandırmacı (constructivist) yaklaşıma geçilen tarih esas alınmıştır. Bu yüzden 2008 yılı ile 2020 yılları arasındaki çalışmaların seçilmesine dikkat edilmiştir. Çalışma kapsamına alınan her tez ve makale “Tez/Makale Kodlama Formu” kullanılarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmaya dahil edilen makale ve tezler form da yer alan; çalışmaların yöntemi ve modeli/deseni, tezin yayınlandığı yıl, kullanılan veri toplama araçları, araştırma odak konu alanı, örneklem büyüklüğü ve örneklem türüne göre incelenmiştir. Elde edilen veriler frekans değerlerine göre yorumlanmış ve tablolar halinde sunulmuştur. Verilerin analiz edilmesi sonucunda en fazla çalışmanın 2018 yılında yapıldığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte incelenen çalışmalarda en fazla kullanılan yöntemin nicel, en az kullanılan yöntemin ise nitel araştırma yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Çalışmalardaki örneklem büyüklüğü ile örneklem türüne bakıldığında en fazla 101-300 kişilik bir örneklem aralığında çalışmaların yoğunlaştığı ve en fazla tesadüfi örnekleme yönteminin kullanıldığı görülmektedir. Çalışmalar odak konu alanlarına göre incelendiğinde; en fazla çalışmanın öğretmen/ öğretmen adayı görüşleri konu alanında çalışma yapıldığı ve en fazla kullanılan veri toplama aracının da anket ile görüşme formu olduğu ortaya koyulmuştur. Yapılan çalışma, lisansüstü tez ve makalelerdeki yönelimleri belirleyerek gelecek çalışmalara yol gösterici olmasından dolayı önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alternatif Ölçme Değerlendirme, İçerik Analizi, Yapılandırmacılık

Kaynakça

• Alkan, F. (2012). Okul Yöneticilerinin İlköğretim Okullarında Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımlarına İlişkin Görüşleri (Uşak İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Altınışık. D. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Etkinliklerini Gerçekleştirme Düzeyleri (Kırıkkale İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Bağcı, M.S. (2011). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Tekniklerini Etkin Kullanabilme Yeterliklerinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş S. ve Bıçak, B. (2015). Geleneksel- Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Öğretmen El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bayat, K. B. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Akran Değerlendirmesinin Öğrencilerin Yazma Kaygısına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Baysan, B. (2019). İlkokullarda Ölçme Değerlendirme Amaçlı Yapılan Deneme Sınavlarının Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Buldur, S. (2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımlarına Yönelik Okuryazarlık ve Öz Yeterlik Düzeylerinin Geliştirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Bushell, G. (2006). Moderation of Peer Assessment in Group Projects. Assessment and Evaluation in Higher Education, 31 (1), 91–108.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 21.Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çelikkaya, T., Karakuş, U. ve Öztürk Demirbaş, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme Değerlendirme Araçlarını Kullanma Düzeyleri ve Karşılaştıkları Sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 57-76.
• Çiçek, A.M. (2019). Türkiye’ de İlk Okuma Yazma Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demirbaş, B.(2012). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yeterliklerinin Tespiti ve Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• DiMartino, J., Castaneda, A., Brownstein, M., and Miles, S. (2007). Authentic Assessment. Principal’s Research Review, 2(4), 1-8.
• Dochy, F. (2001). A New Assessment Era: Different Needs, New Challenges. Research Dialogue in Learning and Instruction, 10(1), 11-20.
• Doğan, H. ve Tok, T. N. (2018). Türkiye’de Eğitim Bilimleri Alanında Yayınlanan Makalelerin İncelenmesi: Eğitim ve Bilim Dergisi Örneği. Curr Res Educ, 4(2), 94-109.
• Dokumacı Sütçü, N. (2013). Ortaokul Matematik Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerini Kullanma Düzeylerine İlişkin Yeterlik Algıları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Duran, U. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Yöntemlerinin Kullanımına İlişkin Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Falchikov, N. and Goldfinch, J. (2000). Student Peer Assessment in Higher Education. Review of Educational Research, 70(3), 287-322.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu H. (2007). Öğretmenlerin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Hakkındaki Yeterlik Algıları ve Karşılaştıkları Sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 135-145.
• Green, K. and Emerson, A. (2008). Reorganizing Freshman Business Mathematics II: Authentic Assessment in Mathematics Through Professional Memos. Teaching Mathematics and its Applications: An International Journal of the IMA,27(2), 66-80.
• Gündoğdu, K., Aytaçlı, B., Aydoğan, R. ve Yıldırım, C. (2015). Öğretmen Yeterlikleri Alanında Yazılan Makalelerin İçerik Analizi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 30-43.
• Gürbüz, S ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Felsefe- Yöntem- Analiz, 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hamayan, E.V. (1995). Approaches to Alternative Assessment. Annual Rewiew of Applied Linguistics,15, 212- 226.
• Kanatlı, F. (2008). Alternatif Ölçme-Değerlendirme Teknikleri Konusunda Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Karaca, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Yeterliklerine İlişkin Algıları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karbeyaz, P. (2018). İlkokul ve Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerini Kullanma Düzeyleri ve Karşılaştıkları Sorunlar (Osmaniye İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis.
• Kazu, İ.Y ve Çam, H. (2019).Öğretmen Yeterliği ve Nitelikleri Üzerine Yapılmış Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi: Bir içerik Analizi Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (71), 1349-1367.
• Köklükaya, A.N. (2010). Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri ile İlgili Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yeterliklerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kurtoğlu Erden, M., Seferoğlu, S.S., Sert, G. ve Akıncı, A. (2012). Öğretmenlerin Teknoloji Kullanma Durumlarını İnceleyen Araştırmalara Bir Bakış: Bir İçerik Analizi Çalışması. XIV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Uşak Üniversitesi, 351-357.
• Kurtoğlu Erden, M. ve Seferoğlu, S.S. (2013). Öğretmenlerin Teknoloji Kullanımı ile İlgili Türkiye Kaynaklı Dergilerde Yayımlanmış Makalelerin İncelenmesi. Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Dergisi, 2(3), 1-10.
• Nazlıçiçek, N. ve Akarsu, F. (2008). Fizik, Kimya ve Matematik Öğretmenlerinin Değerlendirme Araçlarıyla İlgili Yaklaşımları ve Uygulamaları. Eğitim ve Bilim, 33(149), 18-29.
• Okur, M. (2008). 4. ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Dersinde Kullanılan Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerine İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Orbeyi S. ve Güven B. (2008). Yeni İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programının Değerlendirme Öğesine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Eğitimde Kuram Ve Uygulamalar, 4 (1), 133–147.
• Ozan C. ve Köse E. (2014). Eğitim Programları ve Öğretim Alanındaki Araştırma Eğilimleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi,4(1), 116-136.
• Özenç, M. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 157-178.
• Rennert-Ariev, P. (2005). A Theoretical Model for the Authentic Assessment of Teaching. Practical Assessment Research & Evaluation, 10(2), 1-11.
• Saracaloğlu, A.S., Gündoğdu, K.., Altın, M., Aksu, N., Kozağaç, Z.B. ve Koç, B. (2014). Yaratıcı Düşünme Becerisi Konusunda 2000 Yılı ve Sonrasında Yayımlanmış Makalelerin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 62-74.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453
• Sert, G. (2010). Öğretim Teknolojileri Eğitiminde Yayınlanmış Türkiye Adresli Makalelerin İçerik Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Shavelson, R.J. and Baxter, G.P. (1992). What We’ve Learned About Assessing Hands-on Science. Educational Leadersh, 49(8), 20-25.
• Sönmez Ektem, I., Erben Keçiçi, S. ve Pilten, G. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Süreç Odaklı Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerine İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 661-680.
• Şahin, Ç ve Ersoy, E. (2009). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yeni İlköğretim Programındaki Ölçme- Değerlendirme Konusundaki Yeterlilik Düzeylerine İlişkin Algıları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 363-386.
• Şenel Çoruhlu, T., Er Nas, S.ve Çepni, S.(2009). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Tekniklerini Kullanmada Karşılaştıkları Problemler: Trabzon Örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 122-141.
• Tan, K. H.K. (2012). How Teachers Understand and Use Power in Alternative Assessment. Education Research International, 2012(1). doi:10.1155/2012/382465
• Ulutaş, F. ve Ubuz, B. (2008). Matematik Eğitiminde Araştırmalar ve Eğilimler: 2000 ile 2006 Yılları Arası. İlköğretim Online, 7(3), 614-626.
• Yalçınkaya, E. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerini Kullanma Düzeyleri. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(4), 1558-1571.
• Yalçınkaya Y. ve Özkan, H. H. (2012). 2000-2011 Yılları Arasında Eğitim Fakülteleri Dergilerinde Yayımlanan Matematik Öğretimi Alternatif Yöntemleri ile İlgili Makalelerin İçerik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 31-45.
• Yapalak, S.(2009). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Yeterliklerinin Tespiti ve Geliştirilmesine Yönelik Bir Eylem Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yayla, R.G. (2012). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Alternatif Ölçme Değerlendirme Yöntem Teknikleri ve Uygulamaları Hakkındaki Görüş ve Düşüncelerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri, 11. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, F. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki Alternatif Ölçme- Değerlendirme Yöntemlerine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Waters , F.H., Smeaton P.S. and Burns, T.G. (2004). Action Research in the Secondary Science Classroom: Student Response to Differentiated, Alternative Assessment. American Secondary Education, 32(3), 89-104.
• Weigold, J. K. (1999). Self Concept and Attitude Towards Tradional or Alternative Assessments: An Exploration of Gender Differences in Mathematics and Science, Unpublished Master Thesis, Eastern Michigan University Ypsilanti, Michigan.