İŞARET DİLİ DERSİNİ ALAN TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ GÖRÜŞLERİNE GÖRE İŞARET DİLİ ÖĞRETİMİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 17 - 35, 22.06.2020

Pelin Piştav Akmeşe , Nilay Kayhan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.689219

Öz

Araştırmada işaret dili dersini seçmeli olarak alan Türkçe öğretmen adaylarının işaret dili dersine yönelik görüş ve yeterliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma, bir yükseköğretim kurumunda Türkçe Öğretmenliği lisans programı 4. sınıfa devam eden 18 öğrenciyle yürütülmüştür. Çalışma nitel araştırma yöntemine göre betimsel desende kurgulanmıştır. 8'i demografik 10’u ise uzman görüşü alınarak hazırlanan açık uçlu soruların yer aldığı form ile toplanan veriler, betimsel analiz tekniği ile değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan öğretmen adaylarının yaş ortalaması 22 yaştır. Türkçe öğretmenliği programında işaret dili seçmeli dersini alan öğretmen adaylarının işaret dili eğitimi ve eğitim öğretimde Türk İşaret Dili (TİD) kullanımına yönelik görüşleri ''Okul, aile ve toplum işbirliği'', ''Erişim ve sürdürülebilirlik'', ''Disiplinlerarası çalışmalar ve mesleki becerilere katkı'' ve ''Bütünleştirmeye dayalı okul-toplum'' şeklinde dört temada özetlenmiştir. Bu çalışmanın bulgularının dil gelişiminin desteklenmesi, işitme engelli bireylerin eğitimi, işaret dili kullanımı ile ilgili akademik ve sosyal katılımı artırıcı uygulamalara katkı oluşturacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşaret dili, Türk İşaret Dili, Mesleki Yeterlik, İşitme Engeli

Destekleyen Kurum

Bu makale herhangi bir kurum, kuruluş veya kişi tarafından desteklenmemiştir.

Kaynakça

• KAYNAKLAR Akay, E., Uzuner, Y., & Girgin, Ü. (2014). Kaynaştırmadaki işitme engelli öğrencilerle gerçekleştirilen destek eğitim odası uygulamasındaki sorunlar ve çözüm gayretleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 2(2), 43-68.
• Ankara Üniversitesi (AÜ) (2019). Sosyal Bilimler Enstitüsü, http://sosbilens.ankara.edu.tr/
• Behne, T., Carpenter, M., & Tomasello, M. (2005). One-year-olds comprehend the communicative intentions behind gestures in a hiding game. Developmental Science.8(6), 492-499.
• Belgin, E. ve Yücel, E. (2011). İşitme engelli çocuklar ve eğitimleri. N. Baykoç (Ed.), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim içinde (ss.191-213). Ankara: Eğiten Kitap.
• Bogdan, C. R., and Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education. Boston: MA: Allyn ve Bacon, Inc.
• Calderon, R. (2000). Parent involvement in deaf children's education programs as a predictor of child's language, early reading, and social-emotional development. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5, 140-155.
• Chute, P.M. and Nevins, M.E. (2002). The Parents' Guide to Cochlear Implants. Gallaudet University Press, Washington, D.C. (2002)
• Cook, B. (2004). Inclusive teachers’ attitudes towards their Students with disabilities: A replication and extension. The Elementary School Journal, 104(4), 307-320.
• Creswell, J. (2005). Educational research, planning, conducting and evaluating quantitative and qualtitative research. New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Easterbrooks, S.R., Lederberg, A.R., Antia, S., Schick,B., Kushalnagar, P., Webb, M.Y., Branum-Martin, L. and McDonald Connor. C. (2015). Reading among diverse DHH learners: what, how, and for whom? American Annals of the Deaf, 159,(5), 419-432. Doi: 10.1353/aad.2015.0002
• Elo, S. and Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process, Journal of Advanced Nursing, 62 (1), 107-115.
• Fellinger, J., Holzinger, D. and Pollard R.(2012). Mental health of deaf people. Lancet, 379 (9820), 1037-1044. doi: 10.1016/S0140-6736(11)61143-4.
• Gallaudet University (2019). Gallaudet University M.A. In Sign Language Education. https://www.gallaudet.edu/academic-catalog/graduate-education/departments-and-programs/department-of-american-sign-language-and-deaf-studies/ma-in-sign-language-education
• Gürboğa, Ç. ve Kargın T. (2003). İşitme engelli yetişkinlerin farklı ortamlarda kullandıkları iletişim yöntemlerinin/becerilerinin incelenmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36, 51-64.
• Gürgür, H. (2005). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında işbirliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi. Yayınlanmış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güzel-Özmen, E. R. (2012). Öğretim stratejileri. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması: Öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci (sf.228-262 ). Ankara: Pegem Akademi.
• Humphries, T. , Kushalnagar, P., Mathur, G., Napoli, D.J. Rathmann, C. and Smith, S. (2019). Support for parents of deaf children: Common questions and informed, evidence-based answers. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 118, 134-132 https://doi.org/10.1016/j.ijporl.2018.12.036
• İlkbaşaran, D. (2016). Türkiye’deki sağır gençlerin iletişim alışkanlıkları ve Türk İşaret Dili’nin toplumsal dilbilimi açısından incelenmesi. In. E. Arık (Ed). Ellerle Konuşmak Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (ss.411-443). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kayhan, N., ve Akçamete, G. (2019). The effect of one teach one observe model on effective teaching skills of classroom teachers, Journal of Education for Life, 33(2), 151-168.
• Kayhan, N. (2020). İşitme yetersizliğinde birlikte öğretim uygulamaları ve öğretimsel düzenlemeler. İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği Olan Çocuklar ve Eğitimleri (Edt: P. Piştav Akmeşe ve B. Altunay). Ankara: Nobel Yayıncılık. ss. Basımda.
• Kemaloğlu, Y. (2015) İşaret dilleri ve işaret dillerinin odyolojideki yeri ve önemi. M.Gündüz & H. Karabulut (Eds.) Odyolojide Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar içinde (s.1-26) Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Kemaloğlu, Y. (2016). Sağırlığın ve sağırların nörobiyolojisi. Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları (Edt: E. Arık). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. ss.87-114.
• Knoors, H. and Marschark, M. (2012). Language planning for the 21st Century: Revisiting Bilingual Language Policy for Deaf Children, The Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 17(3),291–305, https://doi.org/10.1093/deafed/ens018
• Kubuş, O. İlkbaşaran, İ. and Gilchrist S.K. (2016) Türkiye'de işaret dili planlaması ve Türk İşaret Dilinin yasal durumu. E. Arık (Ed.) Ellerle Konuşmak Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (s. 23-50). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Kushalnagar, P., Bruce, S. Sutton, T. and Leigh, W.I. (2017). Retrospective basic parent-child communication difficulties and risk of depression in deaf adults. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 29(1): 25–34. doi:10.1007/s10882-016-9501-5.
• Lewis, R.B., and Doorlag, H., D. (1999). Teaching special education students in general education classrooms (5.th. ed). New York: Merril, Prentice Hall.
• Michigan State University. (2019). Sign language is a beneficial life skill. https://www.canr.msu.edu/news/sign_language_is_a_beneficial_life_skill
• Miles, M. B. and Huberman. M. (1994). Qualittative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Murawski, W. W., and Lochner, W. W. (2011). Observing co-teaching: what to ask for, look for and listen for. Intervention in School and Clinic, 46(3), 174-183.
• Özsoy, S. (2018). Önsöz. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 1, 1.
• Petitto, L.A. and Holowka, S. (2002). Evaluating attributions of delay and confusion in young bilinguals: Special insights from infants acquiring a signed and spoken language. Sign Language Studies, 3(1), 4-34.
• Petitto., L.A., Katerelos., M., Levi., B., Gauna., K., Tetrault., K, and Ferraro, V. (2001). Bilingual signed and spoken acquisition from birth: Implications for the mechanisms underlying early bilingual language acquisition. Journal of Child Language, 28(2), 1-44.
• Piştav Akmeşe, P. (2016). Examination of sign language education according to the opinions of members from a basic sign language certification program. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(4), 1189-1225.
• Piştav Akmeşe, P. and Kayhan N. (2016a). Opinions of the teachers about the ommunication modes/approaches used in the education period of the hearing impaired children who are educated at pre-school level. Ege J Educ; 17(2):296-332.
• Piştav Akmeşe, P. and Kayhan N. (2016b). Opinions of teachers of children with hearing ımpairment and audiologist and speech pathologists about education of children with hearing loss. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Egitim Fak Derg; 40:88-112.
• Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2017). İşaret Dili dersine katılan öğretmen adaylarının görüşlerine göre Türk İşaret Dili eğitiminin incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(1); 1-38.
• Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2018a). Türk İşaret Dili dersini alan öğretmen adaylarının görüşlerine göre okul öncesi dönemde işaret dili öğretimi. II. International Congress on Early Childhood Intervention (ICECI2018) Özet Kitapçığı s,148-149. 29 Mart – 01 Nisan 2018 Antalya, Türkiye.
• Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2018b). İşitme engelli bireylerin eğitiminde öğretimsel düzenlemeler ve Türk işaret dili kullanımı hakkında öğretmen görüşleri. M. A. Melekoğlu, (Ed.), 28. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı (s. 148-156) içinde. Eskişehir. ISBN: 978-605-80966-0-8.
• Piştav Akmeşe, P., Kayhan, N., Kirazlı, G., Öğüt, F. ve Kirazlı, T. (2018). Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Alanında Lisansüstü Eğitim Öğrencilerinin İşitme Kayıplı Çocukların Dil, Konuşma ve İletişim Becerilerinin Desteklenmesi ve Eğitimleri Hakkındaki Görüşleri. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 13-23.
• Piştav Akmeşe, P. (2018). İşitme yetersizliği olan öğrenciler. Ü. Şahbaz (Ed.).Özel Eğitim ve Kaynaştırma içinde (s.71-98). Ankara: Anı Yayıncılık
• Piştav Akmeşe, P. (2019a). Eğitimde Türk İşaret Dili. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Piştav Akmeşe, P. (2019b). Turkish Sign Language (TID) as a means of communication and its training. A. Doğanay and Ö.T. Kara (Eds). Educational Science In. (s.95-110). Ankara: Akademisyen Kitapevi.
• Piştav Akmeşe, P. (2020). İşitme yetersizliği olan çocukların gelişimsel özellikleri ve kullandıkları iletişim yaklaşımları. İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği Olan Çocuklar ve Eğitimleri (Edt: P. Piştav Akmeşe ve B. Altunay). Ankara: Nobel Yayıncılık. ss. Basımda.
• Salend, J. J., and Duhaney, L. M. G. (1999).The impact of inclusion on students with and without disabilities and their educators. Remedial and Special Education, 20(2), 114 – 126.
• Sheyr, Z. Nicodemus, B. , Petrich, J. And Emmorey, K. (2018). Referring strategies in American Sign Language and English (with co-speech gesture): The role of modality in referring ton on-nameable objects. Applied Psychoinguistic, 39(5), 961-987 doi:10.1017/S01427164180000061
• Sucuoğlu, B., ve Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları, Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. Ankara: Morpa Yayıncılık.
• Swanwick, R. (2001). The demands of a sign bilingual context for teachers and learners: An observation of language use and learning experiences. Deafness and Education International, 3(2), 62-79.
• UNICEF (2014). Access to school and the learning environment II-Universal design for learning.education.org/sites/default/files/uploads/booklets/IE_Webinar_Booklet_11pdf
• Vallotton, C.D. (2011). Babies open our minds to their minds: How “listening” to infant signs complements and extends our knowledge of infants and their development. Infant Mental Health Journal, 32(1), 115-133.
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü) (2019). Sağırlık ve işitme kaybı Deafness and hearing loss. Sağırlık ve İşitme Kaybı https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/deafness-and-hearing-loss
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 7. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK (2018). Türkçe Öğretmenliği lisans programı. 24.06.2018 tarihinde http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Turkce_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden alındı.