TÜBİTAK ÇOCUK KİTAPLARININ ÇOCUK EDEBİYATI YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 371 - 390, 30.03.2021

Mustafa Orhan , Salim Pilav

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.872141

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu)
tarafından yayımlanan 6 – 12 yaş grubunda yer alan kitapların, çocuk edebiyatı yönünden incelenmesi
ve çocuk edebiyatına uygunluğunu ortaya koymaktır. Bu amaçla TÜBİTAK Çocuk Kitapları arasında 6
– 12 yaş grubunda yer alan 215 çocuk kitabından, farklı konularda olmasına dikkat edilerek 37 hikâye
edici ve 38 bilgi verici anlatım türünde, rast gele seçilen 75 kitap araştırmaya konu edilmiştir.
Araştırmada var olan bir durumu ortaya koymak amaçlandığı için betimsel araştırma yöntemi ve tarama
modeli kullanılmıştır. TÜBİTAK tarafından yayımlanan 6 – 12 yaş grubunda yer alan 215 kitap bu
araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Evren içerisinden, hikâye edici ve bilgi verici anlatım türünde,
farklı konularda olmasına dikkat edilerek rast gele seçilen 75 kitap örneklem olarak alınmıştır.
Araştırma, 75 kitapla sınırlandırılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili başlıklar çerçevesinde verilmiştir.
Belirlenen kitaplar; “görsel (biçimsel – dış yapı) özellikleri, dil ve anlatım özellikleri, içerik özellikleri”
bakımından incelenmiştir. İnceleme sonucunda; 75 kitabın tamamı, üç temel kriterin tamamı yönünden
yeterli bulunmamıştır. 62 kitap (%92, n= 75) görsel özellikler, 49 kitap (%65, n=75) dil ve anlatım
özellikleri, 9 kitap (%24, n=37) hikâye edici metinler içerik özellikleri, 19 kitap (%50, n=38)
bilgilendirici metinler içerik özellikleri bakımından kısmen yeterli görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Edebiyatı, Popüler Bilim, TÜBİTAK, Çocuk Kitapları

Kaynakça

• Çiftçi, F. (2013, Haziran). Çocuk Edebiyatında Yaş Gruplarına Göre Kitaplar ve Özellikleri. Anemon, 1(1), 125-137.
• Akbaba, F. (2018). Edebi Eserlerde Kullanılan Kahraman Karakter İsimleri: Reşat Nuri Güntekin'in Gökyüzü ve Yeşi Gece Romanlarında Geçen Karakterlerin İsim ve Sıfatları Üzerine Bir İnceleme. Edebali İslamiyat Dergisi, C:2, Sayı: 3, 109 - 124.
• Ağca, E. (2016, Eylül). Ortaokul Fen Bilimleri Dersi Konularının Öğretiminde TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları Kullanılmasının Akademik Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, B. (2015). Türkçe Öğretimi Açısından Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem.
• Bozkaplan, D. (2010). 1990-2008 Arası Çocuk Edebiyatımızda Fantastik ve Bilim - Kurgu Romanlar Üzerinde Bir İnceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dağ, E. (2011). Bilim Resimlemesinin Çocuklara Yönelik Bilimsel Kitaplarda Kullanımında Karşılaşılan Sorunlar ve Resimli Bir Bilimsel Kitap Uygulaması. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağtaş, E., ve Yıldız, M. (2016). İktidar ve Bilim: Popüler Bilimin Ekonomi Politiği Üzerine Bir Literatür Değerlendirmesi. Global Media Journal TR Edition, 7(13), 28-48.
• Dik, S. (2019). TÜBİTAK Yayınları Beş Yaş Üstü Çocuk Hakları Serisi Kitap Kapaklarının Tasarım İlkeleri Bakımından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Efe, A. (2014, Aralık). Çocuk Edebiyatında İdeoloji Üzerine Bazı Düşünceler. Türk Dili(756), s. 472-475.
• Ellez, M. (2009). Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Özellikler. A. Tanrıöğen içinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 165-189). Ankara: Anı.
• İbaçoğlu, T. (2019). İlkokul Öğrencilerine Yönelik Çocuk Kitaplarının İç ve Dış Yapısal Özellikler Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale, Türkiye: Çanakkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kıbrıs, İ. (2016). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Kök.
• Kılıç , O. (2009). Çeviri Yoluyla Popüler Bilim: TÜBİTAK Yayınları Örneğine Türkiye'de Popüler Bilim Alanında Çeviri Yaklaşımları ve Sorunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç, E. (2019, Haziran). Popüler Bilim Kitaplarının 6. Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilimleri Dersi Akademik Başarılarına, Bilgilerinin Kalıcılığına ve Fenne Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Karatay, H. (2018). Çocuk Edebiyatında Bulunması Gereken Özellikler. T. Şimşek içinde, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 94-120). Ankara: Grafiker.
• Koyuncu, S., ve Kaptan, A. (2018, Şubat). Çocuk Kitaplarında Görsel Anlatım ve Tasarım Sorunları. Hece(104-105), 351-358.
• Kuşdemir, Y. (2018a). İlkokul Çağı Çocuklarında Dil Gelişimi. S. S. Güneş Firdevs içinde, Kuramdan Uygulamaya Sınıf Öğretmenliği Seti. Ankara: Eğiten Kitap.
• Kuşdemir, Y. (2019a). İlkokul Öğrencilerinin Sözcük Öğrenme Motivasyon ve Okuduğunu Anlama Düzeylerinin İncelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 962- 979.
• Onur, B. (1993). Açılış Konuşması. Toplumsal Tarihte Çocuk Sempozyumu (s. 5-7). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Oğuzkan, A. F. (2000). Yerli ve Yabancı Yazarlardan Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayınları.
• Pembegül, B. (2019). TÜBİTAK Tarafından Çocuklara Yönelik Yayımlanan Popüler Bilim Dergilerinin Çocuk Hakları Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Pilav, S. (2013). Lise Öğrencilerinin Edebiyatla İlgili Algılarının Metaforlar Yoluyla Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Turkish Studies, 1073-1085.
• Samur, A., ve Arıkan, Y. (2018). Behiç Ak'ın Çocuk Kitaplarındaki Çatışaların Mizah Ögesi Bakımından İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 165-182.
• Sarı, N. (2006). Çocuk Kitapları İllüstrasyonları Üzerine Bir Araştırma ve Bir Örnekleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir, Türkiye: Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sivri, M. (2014). Çocuk Edebiyatında Görsel Metin Eleştirisi. Türk Dili, 579-584.
• Stebler, M. (2018). Yaş Gruplarına Göre Çocuk Kitapları. T. Şimşek içinde, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 129-142). Ankara: Grafiker.
• Şahbaz, M. (2016). Çeviri Çocuk Edebiyatı Ürünlerindeki Kültürel Ögeler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 58-59. Ankara: Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, T. (2018). Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker.
• Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Tan, M. (1993). Çocukluk: Dün ve Bugün. Toplumsal Tarihte Çocuk Sempozyumu (s. 1-22). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TÜBİTAK. (2019b, Ağustos 18). İçerik Bilim Teknik Dergisi. TÜBİTAK Web sitesi: http://www.tubitak.gov.tr/tr/yayinlar/dergiler/icerik-bilim-ve-teknik-dergisi adresinden alındı
• TÜBİTAK. (2021, Ocak 11). Mevzuat/Yönetmelik. TÜBİTAK Web sitesi: http://tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/mevzuat/yonetmelik/KANUN__278_temmuz-2012.pdf adresinden alındı
• Tuncer, N. (1974). Türkiye'de Yayımlanmış Resimli Çocuk Kitapları (1960-1972). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, M. (2020, Ocak). TÜBİTAK Meraklı Minik Dergisinin İçeriğinin MEB Okul Öncesi Programındaki Kazanımlar Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yalçınkaya, E. (2015). Bektaşi Fıkralarının Eğitici Yönü ve Değerler Eğitimi Açısından Önemi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi(47), 101-119.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi.