4-6 Yaş Çocukların Ekran Kullanım Alışkanlıkları İle Öz Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 2599 - 2620, 30.11.2023

Döndü Koyuncuoğlu , Gülriz Akaroğlu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1172837

Öz

4-6 yaş çocukların ekran kullanım alışkanlıkları ile öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma grubunu, Karaman il merkezinde ikamet eden, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında anaokuluna veya anasınıfına devam eden 4-6 yaş aralığındaki çocukların anneleri oluşturmuştur. Çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 159’u erkek (%52,6), 144’ü kız (%47,4) çocuğuna sahip toplam 303 anne çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak çocukların ekran kullanım alışkanlıklarını belirlemek amacıyla ‘Problemli Medya Kullanım Ölçeği (PMKÖ)’, öz düzenleme becerilerini belirlemek amacıyla ‘4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz Düzenleme Becerileri Ölçeği’ ve katılımcıların sosyo-demografik özelliklerini saptamak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu’’ kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde Statistical Package for Social Sciences (SPSS) 25.0 programı kullanılmıştır. Ölçeklerden elde edilen puan ortalamaları arasında anlamlı ilişki Pearson Korelasyon Analizi ile test edilmiştir. Yine gruplar arasındaki ikili değişkenler bağımsız gruplar t testi ile analiz edilmiştir. Grupların normal dağılmadığı durumlarda nonparametrik testlerden çoklu grupların karşılaştırılmasında ilişkisiz örneklemler için Kruskal Wallis H testi, ikili grupların karşılaştırılmasında ise Mann Witney U testi kullanılmıştır. Ekran kullanımı ile öz düzenleme becerileri arasında negatif yönde ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Çocukların ekran kullanımı arttıkça, öz düzenleme becerileri düşmektedir. Çocukların ekran kullanım alışkanlıkları, cinsiyet ve anne eğitim düzeyi ile anlamlı olarak farklılaşırken yaş, kardeş sayısı, baba eğitim düzeyi ve gelir düzeyi ile anlamlı bir fark oluşmamıştır. Çocukların öz düzenleme becerileri kardeş sayısı, anne-baba eğitim düzeyi, gelir düzeyi ve ekran kullanımına başlama yaşları ile anlamlı olarak farklılaşırken cinsiyet ve yaş ile anlamlı bir fark oluşmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk gelişimi, ekran maruziyeti, medya, öz düzenleme, yürütücü işlevler.

Correlatıon Between Screen Use Habıts And Self-Regulatıon Skılls In Chıldren Aged 4 To 6 Years

Öz

This study examining the correlation between screen use habits and self-regulation skills in children aged 4 to 6 years used the correlational screening model. The study group comprised of the mothers of children aged 4 to 6 years who resided in the city center of Karaman and attended a kindergarten or kindergarten in the 2020-2021 academic year. A total of 303 mothers of 159 male (52.6%) and 144 female (47.4%) children who volunteered to take part in the study constituted the study group. In the research, 'problematic media use scale', 'Self-Regulation Skills Scale for 4-6 Years-Old Children' and 'Personal Information Form' were used as data collection tools. In analysis of the data acquired, the study used the SPSS 25.0 program. The study determined that there was a significant correlation between screen use and self-regulation skills in a negative direction. As screen use of the children increased, their self-regulation skills decreased. Screen use habits of the children were significantly different from gender and maternal education level. However, these habits were not significantly different from age, number of siblings, paternal education level and level of income. The study found a significant difference between self-regulation skills of the children and number of siblings, maternal-paternal education level, level of income and age at starting to use screen. However, there was no significant difference between self-regulation skills of the children and gender and age.

Anahtar Kelimeler

Child development, screen exposure, media, self-regulatıon, executive functions

Kaynakça

• American Academy of Pediatrics. (2016, 01 Kasım). Erişim adresi: https://pediatrics.aappublications.org/content/138/5/e20162591/tab-article-info. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
• Aral, N., & Doğan Keskin, A. (2018). Ebeveyn bakış açısıyla 0-6 yaş döneminde teknolojik alet kullanımının incelenmesi. Addıcta: The Turkısh Journal On Addıctıons, 5(2), 317‒348. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0054
• Arslan, Ö., Çavunt, F., Çoban, A., Dinç, E., Erkoç, A., Karan, S. Ş., Meriç, İ., Mutlu, N., & Akşin Yavuz, E. (2021). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Öz Düzenleme Becerilerinin İncelenmesi. International Primary Education Research Journal, 5(2) , 180-199. doi: 10.38089/iperj.2021.61
• Ateş, M. A., & Durmuşoğlu Saltalı, N. (2019). KKTC’de yaşayan 5-6 yaş çocukların tablet ve cep telefonu kullanımına ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi.Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 62-90. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2019.05.01.004.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122–147. https://doi.org/10.1037/0003-066X.37.2.122.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırmanın Temelleri. Ş. Büyüköztürk, E. K. Çakmak, Ö. E. Akgün, Ş. Karadeniz, & F. Demirel (Editörler) içinde, Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 1-36). Ankara: Pegem Akademi.
• Cadima, J., Barros, S., Ferreira, T., Serra-Lemos, M., Leal, T., & Verschueren, K. (2019). Bidirectional associations between vocabulary and self-regulation in preschool and their interplay with teacher–child closeness and autonomy support. Early Childhood Research Quarterly, 46, 75-86. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.04.004
• Cengiz Saltuk, M., & Erciyes, C. (2020). Okul öncesi çocuklarda teknoloji kullanımına ilişkin ebeveyn tutumlarına dair bir çalışma. e-Journal of New Media, 4(2), 106-120.
• Chen, C., Chen, S., Wen, P., & Snow, C. E. (2020). Are screen devices soothing children or soothing parents? Investigating the relationships among children's exposure to different types of screen media, parental efficacy and home literacy practices. Computers in Human Behavior, 112, 106462. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106462.
• Cho, K. S., & Lee, J. M. (2017). Influence of smartphone addiction proneness of young children on problematic behaviors and emotional intelligence: Mediating selfassessment effects of parents using smartphones. Computers in Human Behavior, 66(1), 303–311. http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2016.09.063
• Cliff, D. P., Howard, S. J., Radesky, J. S., McNeill, J., & Vella, S. A. (2018). Early childhood media exposure and self-regulation: bidirectional longitudinal associations. Academic Pediatrics, 18(7), 813-819.
• Çelen Yoldaş, T., & Özmert, E.N. (2020). Farklı basamaklardaki sağlık kuruluşlarına başvuran ailelerin çocukları ile oyun oynama, kitap okuma ve ekran izletme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 14, 422-427. http://dx.doi.org/10.12956/tchd.561164
• Çelik, E. (2017). 4-6 yaş çocukların ekran kullanımının, ebeveyn ekran kullanımı ve aile işlevleri ile ilişkisi. Uzmanlık tezi, Çukurova Üniversitesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Adana.
• Erol, A., & İvrendi, A . (2018). 4-6 yaş çocuklarına yönelik öz-düzenleme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi (anne formu). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 178-195. doi: 10.9779/PUJE.2018.213
• Furuncu, C., & Öztürk, E (2020). Problemli medya kullanım ölçeğinin türkçe formunun geçerlilik güvenirlik çalışması: çocuklarda ekran bağımlılığı ölçeği ebeveyn formu. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 535-566. doı:10.24130/eccd-jecs.1967202043237
• Genç, Z. (2014). Parents’ perceptions about the mobile technology use of preschool aged children. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 146, 55–60. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.08.086.
• Gonzales, C. R., Bowles, R., Geldhof, G. J., Cameron, C. E., Tracy, A., & McClelland, M. M. (2021). The Head-Toes-Knees-Shoulders Revised (HTKS-R): Development and psychometric properties of a revision to reduce floor effects. Early Childhood Research Quarterly, 56, 320-332. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2021.03.008
• Gökel, Ö. (2020). Teknoloji bağımlılığının çeşitli yaş gruplarındaki çocuklara etkileri hakkındaki ebeveyn görüşleri. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry ve Psychology, 2(1), 41-47.
• Işıkoğlu Aysel, Y. (2020). 60- 72 aylık çocukların öz-düzenleme becerileri, sosyal yetkinlik davranışları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• İleri, G. (2019). Okul öncesi dönem çocukların öz düzenleme becerileri ile akran zorbalığına maruz kalma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İvrendi, A. (2020). Okula hazır bulunuşluk ve yürütücü işlev performansları arasındaki ilişki. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 66–87. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042208
• Karakurt, Ç. (2019). Okul öncesi eğitime devam eden 48-72 aylık çocukların öz düzenleme becerileri ile dil becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kühhirt, M., & Klein, M. (2020). Parental education, television exposure, and children's early cognitive, language and behavioral development. Social Science Research, 86, 102391. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2019.102391
• Lenes, R., McClelland, M. M., Braak, D. T., Idsoe, T., & Storksen, I. (2020). Direct and indirect pathways from children’s early self-regulation to academic achievement in fifth grade in Norway. Early Childhood Research Quarterly, 53, 612-624. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2020.07.005.
• Lin, H. P., Chen, K. L., Chou, W., Yuan, K. S., Yen, S. Y., Chen, Y. S., & Chow, J. C. (2020). Prolonged touch screen device usage is associated with emotional and behavioral problems, but not language delay, in toddlers. Infant Behavior and Development, 58, 101424.https://doi.org/10.1016/j.infbeh.2020.101424
• Madigan, S., Browne, D., Racine, N., Mori, C., & Tough, S. (2019). Association between screen time and children’s performance on a developmental screening test. JAMA pediatrics, 173(3), 244-250.
• McArthur, B.A., Browne, D., Tough, S., & Madigan, S. (2020). Trajectories of screen use during early childhood: Predictors and associated behavior and learning outcomes. Computers in Human Behavior, 113(1). DOI https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106501.
• McClelland, M. M.,& Cameron, C. E. (2012). Self‐regulation in early childhood: Improving conceptual clarity and developing ecologically valid measures. Child development perspectives, 6(2), 136-142. DOI: 10.1111/j.1750-8606.2011.00191.x
• McNeill, J., Howard, S. J., Vella, S. A., & Cliff, D. P. (2019). Longitudinal associations of electronic application use and media program viewing with cognitive and psychosocial development in preschoolers. Academic Pediatrics, 19(5), 520-528.
• Mutlu, N. (2019). Beş yaş altı çocuklarda ekran önü zamanının değerlendirilmesi. Tıpta uzmanlık tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Öksüz, A. (2020). 4-6 yaş arasındaki çocuklarda öz düzenleme becerileri ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Papadakis, S., Zaranis, N., & Kalogiannakis, M. (2019). Parental involvement and attitudes towards young Greek children’s mobile usage. International Journal of Child-Computer Interaction, 22, 100144. https://doi.org/10.1016/j.ijcci.2019.100144.
• Saraç, S., Abanoz, T., & Ogelman, H. G. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(3), 1-11. DOI: 10.51503/gpd.847786
• Tuzcuoğlu, N., Azkeskin, K. E., Küsmüs, G. İ., & Cengiz, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile benlik algıları arasındaki ilişkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 607-623. DOI: 10.21733/ibad.613920
• Türkiye İstatistik Kurumu (2021). Hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437 adresinden 31.10.2021 tarihinden erişilmiştir.
• Ulusoy, A., & Bostancı, M. (2014). Çocuklarda sosyal medya kullanımı ve ebeveyn rolü.International Journal of Social Science, 28(1), 559-572. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2233
• Ural, G., Gültekin Akduman, G., & Şebitçi Sarıbaş, M. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (83), 323-342.
• Uykan, E., & Akkaynak, M. (2019). Ebeveyn tutumları ile çocukların öz düzenlemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 6(3), 1620-1644.
• Vallotton, C., & Ayoub, C. (2011). Use your words: The role of language in the development of toddlers’ self-regulation. Early Childhood Research Quarterly, 26(2), 169-181. doi:10.1016/j.ecresq.2010.09.002
• Zehir, H., Zehir, K., Ağgül Yalçın, F., & Yalçın, M. (2020). Okul öncesi dönemde çocukların teknolojik araç kullanımı ve ailelerin bu araçların kullanımını sınırlandırmada kullandığı stratejiler. Current Research in Education, 5(2), 88-103.