A Method for the Conservation of Wooden Mosques in Samsun Kavak: Cultural Route

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1424 - 1446, 21.12.2024

Melike Kök , Hicran Hanım Halaç

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1409985

Öz

The land of Turkey, which has hosted many civilizations from past to present, is very rich in cultural terms. This cultural richness makes our country suitable for cultural tourism. Today, Türkiye has national and local cultural routes. These routes contribute to local development in many cultural, social and economic areas. In this study, cultural routes that can be developed in Kavak district of Samsun province and its immediate surroundings are suggested in order to protect cultural heritage and support local development. In the context of tourism activities that can arise from the existence of culture, it is aimed to promote the natural, historical and cultural values in Kavak district as a touristic product through cultural routes and to increase awareness of cultural heritage, as well as to protect and sustain the cultural heritage. For this purpose, the cultural route was determined as the method and the wooden mosques in the Kavak region were primarily used in the formation of the route. Seven wooden mosques in the region have survived to the present day. It is essential to preserve these structures in their location and in relation to each other so that they can be a reflection of the local architecture. Four cultural routes have been proposed for poplar. These are Wooden Mosques Route, Çakallı-Değirmencili Route, Tatarmuslu-Koşaca Route and Central Route. The main elements of the routes are wooden mosques, and other cultural assets and natural assets in the surrounding area are also included in the route. Thus, it has been concluded that the wooden mosques in Kavak district and its immediate surroundings can be protected, sustained and transferred to future generations, not individually, but all of them, and thus contribute to the tourism and local development of the region.

Anahtar Kelimeler

Samsun, Kavak, wooden mosque, cultural route, tourism

Samsun Kavak’taki ahşap camilerin korunması için bir yöntem: Kültür rotası

Öz

Geçmişten bugüne değin birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Türkiye toprakları kültürel anlamda oldukça zengindir. Bu kültürel zenginlik ülkemizi kültür turizmi açısından elverişli hale getirmektedir. Günümüzde Türkiye ulusal ve yerel niteliğe sahip kültür rotalarına sahiptir. Bu rotalar kültürel, sosyal ve ekonomik anlamda birçok alanda yerel kalkınmanın sağlanmasına katkı sunmaktadır. Bu çalışmada kültürel mirasın korunması ve yerel kalkınmanın desteklenebilmesi amacıyla Samsun ili Kavak ilçesi ve yakın çevresinde geliştirilebilecek kültür rotaları önerilmiştir. Kültürün var olmasıyla ortaya çıkabilen turizm faaliyetleri bağlamında Kavak ilçesindeki doğal, tarihi ve kültürel değerlerin kültür rotaları aracılığıyla turistik bir ürün olarak tanıtılması ve kültürel miras farkındalığının arttırılması, aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliği amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda kültür rotası yöntem olarak belirlenmiş ve rota oluşumunda Kavak yöresindeki ahşap camiler öncelikli olarak kullanılmıştır. Yöredeki yedi adet ahşap cami korunarak günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bu yapıların bulundukları konumda ve birbirleriyle ilişki içerisinde korunmaları yerel mimarinin yansıması olabilmesi açısından esastır. Kavak için dört adet kültür rotası önerilmiştir. Bunlar Ahşap Camiler Rotası, Çakallı-Değirmencili Rotası, Tatarmuslu-Koşaca Rotası ve Merkez Rotası’dır. Rotaların ana unsurlarını ahşap camiler oluşturmakta ve bununla birlikte çevrede yer alan diğer kültür varlıkları ve doğal varlıklar da rota içerisinde yer almaktadır. Böylelikle Kavak ilçesi ve yakın çevresindeki ahşap camilerin yerinde ve bağlamında tekil olarak değil tümünün korunabilmesi, sürdürülebilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi hedeflenerek yörenin turizmine ve yerel kalkınmaya da katkı sağlanabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Samsun, Kavak, ahşap cami, kültür rotası, turizm

Kaynakça

• Asarcık Kaymakamlığı. (2008). Asarcık. 5.11.2023 tarihinde http://www.asarcik.gov.tr/ adresinden alındı
• Cihangir, E., & Demirhan, Ö. (2020). Peynir turizmi temelli kültür rotaları oluşturulmasına yönelik bir araştırma: Van otlu peynir örneği. Türk Coğrafya Dergisi(75), 139-162. https://doi.org/10.17211/tcd.834251
• CoE. (2020). Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs. European Commission: https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/tourism/eu-funding-and-businesses/funded-projects/cultural_en adresinden alındı
• ÇEKÜL. (2015). Kültür Rotaları Planlama Rehberi. İstanbul: Tarihi Kentler Birliği Yayınları.
• Dinçer, F. İ., & Ertuğrul, S. M. (2000). Kültürel Mirasın Korunması ve İstanbul ilindeki Tarihi Yapıların Turizm Amaclı Kullanımı Üzerine Bir Deneme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 11(2), 69-78.
• Durusoy, E. (2013). From an ancient road to a cultural route: Conservation and management of the road between Milas and Labraunda, [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Eriçok, A. K. (2019). Van Gölü Havzası'nda Kültür Rotası Önerisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(45), 173-199.
• European Institute of Cultural Routes. (2015). Culturalroutes management :from the. Strasbourg: Council of Europe Publishing.
• Fırat, M. Y., & Erbaş, A. E. (2023). Sarnıç temalı kültür rotası oluşturulması; İstanbul Tarihi Yarımadası Örneği. Journal of Awareness, 8(1), 89-103.
• Garrod, B., & Fyall, A. (2001). Heritage Tourism: A Question of Definition. Annals of Tourism, 28(4), 1049-1052. http://dx.doi.org/10.1016/S0160-7383(00)00068-2
• Gül, S., & Yılmaz, A. (2020). Yerel Kalkınmanın Bir Aracı Olarak Kültür Turizmi ve Kültür Rotaları: Vezirköprü Yöresi Örneği (Cultural Tourism and Cultural Routes as an Instrument of Local Development: The Case of Vezirköprü Area). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(3), 1855-1879. http://dx.doi.org/10.21325/jotags.2020.638
• Gülaçmaz, E. (2019). Samsun Kavak Sıralı Köyü’nün Kırsal Mimarlık Bağlamında Değerlendirilmesi, [Yüksek Lisans Tezi], Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Günay, R. (2007). Kültür Mirasını Korumada Çeşitli Yaklaşımlar. Colloquium Anatolicum(6), 1-26.
• ICOMOS. (2008). Kültürel Rotalar Tüzüğü. 22.10.2023 tarihinde http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_en0623812001536913379.pdf adresinden alındı
• Kahya, N. C., & Sağsöz, A. (2004). Kentsel Sitlerde Değişim: Doğu Karadeniz Bölgesi Kentsel Sitleri. Planlama, 4, 57-66.
• Karadeniz Kültür Envanteri . (2023). https://karadeniz.gov.tr/samsun-kulturel-tasinmaz-varliklar/ adresinden alındı
• Karataş, E. (2011). The role of cultural route planning in cultural heritage conservation the case of central Lycia, [Yüksek Lisans Tezi], Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Kavak Belediyesi. (2023). Kavak Tarihi. 22.10.2023 tarihinde https://www.samsunkavak.bel.tr/s/kavak-tarihi adresinden alındı
• Kavak Kaymakamlığı. (2019). Kavak. 03.11.2023 tarihinde http://www.samsunkavak.gov.tr/ adresinden alındı
• Küçükaltan, D., Asatekin, G., Oyman, M., Bahçe, A. S., Gökalp, E., Uçkan, E., . . . Göksu, F. (2011). Kültürel Miras Yönetimi. (M. Çakır, Dü.) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2023). Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 05.11.2023 tarihinde https://samsun.ktb.gov.tr/ adresinden alındı
• Levent, Y. S., & Uçar, M. (2018). Kültürel Rotalar Bağlamında Mersin İlinin İnanç Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Akdeniz Sempozyumu Bildiriler kitabı, 322-340.
• Nefes, E. (2010). Samsun’da Ahşap Bir Osmanlı Eseri, Ayvacık/Tiryakioğlu Camii. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(28), 151-174.
• Nefes, E., & Gün, R. (2016). Samsun/Kavak’ta Çantı Tekniğinde İnşa Edilen Alagömlek Köyü Rahimoğlu Mahallesi Camii. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(40), 49-65. https://doi.org/10.17120/omuifd.07601
• Samsun Büyükşehir Belediyesi. (2023). Tesisler. 19.11.2023 tarihinde https://samsun.bel.tr/ adresinden alındı
• Şahin, A., & Özer, B. Ş. (2016). Beslenme Kültüründeki Farklılıkların Bayan Tüketicilerin Gıda Ürünleri Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 127-145.
• Taş, T. (2004). Türkiye kültür envanteri : kültürle büyümek. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi ; TC Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Tuna, C. (2008). Orta Karadeniz Bölgesi Sahil Kesimi Geleneksel Mimari. İstanbul : Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Türkay, O., & Özel, G. (2008). Kültür Turizmine Katılanların Özellikleri ve Beklentileri. 7.Geleneksel Turizm Paneli (Panel Bildirileri), Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 90-99.
• Türkiye Kültür Portalı. (2023). Gezilecek Yerler. 20.11.2023 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/samsun/gezilecekyer/kaledorugu adresinden alındı
• UNESCO. (1972). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme. 14.12.2023 tarihinde UNESCO Türkiye Milli Komisyonu: https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177 adresinden alındı
• UNESCO. (1994). Routes as Part of Cultural Heritage. 22.10.2023 tarihinde alındı
• UNWTO. (2020). World Tourism Barometer. World Tourism Organization, 18(1), 1-5.
• Uzun, Z. (2016). Samsun, Kavak’taki Ahşap Camilerin Mimari Özellikleri Ve Koruma Sorunları – Dere Camisi Restorasyon Projesi Önerisi, [Yüksek Lisans Tezi], Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Ünan, S. (2013). Geçmişten Günümüze Çakallı Han / Çakallı Inn to Present. KUBABA Arkeoloji – Sanat Tarihi – Tarih Dergisi(22), 51-79.
• Üsküdar, Ş., Çakır, M., & Temizkan, S. P. (2014). Yerli Turistlerin Eskişehir’in Kültür Turizmine İlişkin Algıları. Journal Of Gastronomy Studies, 2(2), 67-76.
• Yılmaz, E. (2021). Kültür Turizminde Kamu Özel Sektör İş Birliği Galata Bölgesi Turizm Rotası, [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Yılmaz, L. (2022). Mersin’de Kale ve Gözetleme Kuleleri’nin Kültür Rotaları Kapsamında Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 967-996. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1108720