İşten Ayrılma Niyeti ile Örgütsel Sessizlik Etkileşiminde İş Güvencesi Memnuniyeti ve İş Güvencesi Endeksinin Aracı Rolü: Özel Bir Hastane Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 141 - 160, 01.04.2017

Serdar Uslu , Hakkı Aktaş

https://doi.org/10.17153/oguiibf.298772

Cited By: 13

Öz

Bu
araştırmanın amacı, bireylerin işten ayrılma niyetleri ile örgütsel sessizlik
etkileşiminde iş güvencesi memnuniyeti ve iş güvencesi endeksinin aracılık
etkisinin belirlenmesidir. Araştırma İstanbul merkezli bir özel hastaneler
zincirinde çalışan sağlık hizmetleri çalışanlarının katılımıyla
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Dyne vd. (2003) tarafından geliştirilen örgütsel
sessizlik ölçeği ile Wayne vd. (1997) tarafından geliştirilen işten ayrılma niyeti
ölçeği ve Probst (1998) tarafından geliştirilen iş güvencesi memnuniyeti ve iş
güvencesi endeksi ölçekleri kullanılmıştır Elde edilen bulgulara göre örgütsel
sessizlik ile işten ayrılma niyeti etkileşiminde iş güvencesi memnuniyetinin
kısmî aracılık etkisi tespit edilmiştir. Örgütsel sessizlik, işten ayrılma
niyeti ve iş güvencesi memnuniyeti demografik faktörler bağlamında istatistikî
olarak anlamlı farklılıklar göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Sessizlik, İşten Ayrılma Niyeti, İş Güvencesi Memnuniyeti, İş Güvencesi Endeksi

The Mediating Roles of Job Security Satisfaction and Job Security Index in the Interaction between Organizational Silence and Intentions to Quit: A Research on a Private Hospital Staff

Öz

The purpose of this research is to determine the mediating effect of job
security satisfaction and job security index in interaction between
organizational silence and intentions to quit of individuals. Research conducted
on the employees of health services in a private hospital chain in Istanbul. In
research organizational silence scale was developed by Dyne etc. (2003), for
measuring the intentions to quit scale was developed by Wayne etc. (1997) and
job security satisfaction and job security index scale was developed by Probst
(1998) were used. According to the findings, there is a partial mediating
effect of job security satisfaction in the interaction between organizational
silence and intentions to quit. There are statistically meaningful differences
of organizational silence, intentions to quit and job security satisfaction
among demographic factors.

Anahtar Kelimeler

Organizational Silence, Intentions to Quit, Job Security Satisfaction, Job Security Index

Kaynakça

• AFŞAR, L. (2013). “Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Güven İlişkisi: Konuya İlişkin Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
• AGİN, Ö. (2010). “İşe Bağlanma Düzeyinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri” Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi SBE.
• AJZEN, I. (1991). “The Theory of Planned Behavior”, Organizational Behavior And Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
• AK, Ö. (2011). “Personel Seçim Sürecinde Aday Başvuru Yolları ile İş Doyumu ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• AKTAŞ, H. ve ŞİMŞEK, E. (2014). “Örgütsel Sessizlik ile Algılanan Bireysel Performans, Örgüt Kültürü ve Demografik Değişkenler Arasındaki Etkileşim”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 14(28), 24-52.
• AKTAŞ, H. ve ŞİMŞEK, E. (2015). “Bireylerin Örgütsel Sessizlik Tutumlarında İş Doyumu ve Duygusal Tükenmişlik Algılarının Rolü”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 205-230.
• ARIKAN, R. (2004). Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. 4. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• ARNOLD, H.J. ve FELDMAN, D.C. (1982). “A Multivariate Analysis of the Determinants of Job Turnover”, Journal of Applied Psychology, 67(3), 350-360.
• ASHFORD, S.J., LEE, C. & BOBKO, P. (1989). “Content, Cause, and Consequences of job Insecurity: A Theory-Based Measure and Substantive Test”, Academy of Management Journal, 32(4), 803-829.
• ATASEVER, M. (2013). “Yıldırmanın Örgütsel Sessizlik Üzerine Bir Etkisi ve İşletmelerde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi SBE.
• AVERY, D.R.ve QUİNONES, M.A. (2004). “Individual Differences and The Voice Effect The Moderating Role of Value of Voice”, Group & Organization Management, 29(1), 106-124.
• BAGHERI, G., ZAREİ, R. & AEEN, M.N. (2012). “Organizational Silence (Basic Concepts and its Development Factors)”, Ideal Type of Management, 1(1), 47-58.
• BARON, R. M., & KENNY, D. A. (1986). “The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Rese-arch: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology. 51(6), 1173-1182.
• BECKER, B.E., ve GERHART, B. (1996). “The Impact of Human Resource Management on Organizational Performance: Progress and Prospects”, Academy of Management Journal, 39(4), 779-801.
• BEHESHTIFAR, M., BORHANİ, H. & MOGHADAM, M.N. (2012). “Destructive Role of Employee Silence in Organizatio-nal Success”, International Journal of Academic Research in Business & Social Sciences, 2(11), 275-282.
• BORKOWSKI, N., AMANN, R., SONG, S.H. & WEİSS, C. (2007). “Nurses' Intent to Leave The Profession: Issues Related to Gender, Ethnicity, and Educational Level”, Health Care Management Review. 32(2), pp. 160-167.
• BOWEN, F. & BLACKMON, K. (2003). “Spirals of Silence: The Dynamic Effects of Diversity on Organizational Voice”, Journal of Management Studies, 40(6), 1393-1417.
• BRINSFIELD, C.T. (2009). “Employee Silence: Investigation of Dimensionality, Development of Measures, and Exami-nation of Related Factors”, Doktora Tezi. Ohio: Philosophy in the Graduate School of The Ohio State University.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• BÜYÜKYILMAZ, O. ve ÇAKMAK, A. F. (2014). “İlişkisel ve İşlemsel Psikolojik Sözleşmede Algılanan İhlalin İşten Ayrılma Niyeti ve Algılanan Örgütsel Destek Üzerindeki Etkisi”, Ege Akademik Bakış, 14(4), 583-596.
• CHO, S., JOHANSON, M. M., & GUCHAİT, P. (2009). “Employees Intent to Leave: A Comparison of Determinants of Intent to Leave Versus Intent to Stay”, International Journal of Hospitality Management, 28(3), 374-381.
• CORTESE, C.G. (2012). “Predictors of Critical Care Nurses’ Intention to Leave The Unit, The Hospital, And The Nursing Profession”, Open Journal of Nursing, 2, 311-326.
• ÇAKICI, A. (2007). “Örgütlerde Sessizlik: Sessizliğin Teorik Temelleri ve Dinamikleri”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145-162.
• ÇAKICI, A. (2010). Örgütlerde İşgören Sessizliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• ÇEKMECELİOĞLU, H. G. (2014). “Göreve ve İnsana Yönelik Liderlik Tarzlarının Örgütsel Bağlılık, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 21-34.
• DELERY, J.E. & Doty. D.H. (1996). “Modes of Theorizing in Strategic Human Resource Management: Test Of Universa-listic, Contingency, And Configurational Performance Predictions”, The Academy of Management Journal, 39(4), 802-35.
• DENİZ, N., Noyan, A. ve Ertosun, Ö. G. (2013). “The Relationship Between Employee Silence and Organizational Commitment in a Private Healthcare Company”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, 691-700.
• DEVELLIS, R.F., (2012). Scale Development. 3.Edition. U.K.: Sage Publications. Totan T. (Çev.), Ankara: Nobel Yayıncı-lık.
• DYNE, L.V., Ang, S. ve Botero, I.C. (2003). “Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensio-nal Constructs”, Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392.
• EGAN, T.M., Yang, B. & Bartlett, K. R. (2004). “The Effects of Organizational Learning Culture and Job Satisfaction on Motivation to Transfer Learning and Turnover Intention”, Human Resource Development Quarterly. 15(3), 279-301.
• ELÇİ, M., Melisa, E.K., Alpkan, L. & Şener, İ. (2014). “The Mediating Role of Mobbing on the Relationship Between Organizational Silence and Turnover Intention”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 1298-1309.
• FELDMAN, D. C. & Arnold, H. J. (1983). Managing Individual and Group Behavior in Organizations. New York: McG-raw-Hill College.
• GOULDNER, A.W. (1960). “The Norm of Reciprocity: A Preliminary Statement”, American Sociological Review, 25, 161-178.
• GÜRBÜZ, S. (2013). “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Kuramsal Temelleri: Evrenselci, Koşul Bağımlılık ve Yapı-salcı Yaklaşımlar”, Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 63-97.
• HAYES, L.J., O’Brien-Pallas, L., Duffield, C., Shamian, J., Buchan, J., Hughes, F., Stone, P. W. (2006). “Nurse Turnover: A Literature Review”, International Journal of Nursing Studies. 43(2), 237-263.
• HENRIKSEN, K. & Dayton, E. (2006). “Organizational Silence and Hidden Threats to Patient Safety”, Health Services Research. 41:4(2), 1539-1554.
• HIRSCHMAN, A. O. (1970). Exit, Voice, and Loyalty: Responses to Decline in Firms, Organizations, and States. London, England: Harvard University Press.
• HOBFOLL, S.E. (1989). “Conservation of Resources a New Attempt at Conceptualizing Stress”, American Psychologist, 44(3), 513-524.
• HOFFMANN, E.A. (2006). “Exit and Voice: Organizational Loyalty and Dispute Resolution Strategies”, Social Forces, 84(4), 2313-2330.
• HOTAMIŞLI, M. ve Şenol, F. (2011). İş Güvencesinin Motivasyon Açısından Önemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• HUSELID, M.A. (1995). “The Impact Of Human Resource Management Practices On Turnover, Productivity, And Corporate Financial Performance”, Academy Of Management Journal, 38(3), 635-67.
• İŞÇİ, E. (2010). “Psikolojik Sözleşme İhlalinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisin-de Güvenin Rolü”, Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• KARACAOĞLU, K. ve Cingöz, A. (2009). “İşgören Sessizliğinin Kaynağı Olarak Liderlik Davranışı ve Örgütsel Adalet Algısı”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Mayıs 2009, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversi-tesi, 700-707.
• KEELEY, M. & Graham, J.W. (1991). “Exit, Voice and Ethics”, Journal of Business Ethics, 10(5), 349-355.
• KLINE, R.B. (2011). Principles and Practices of Structural Equating Modeling. New York, NY: The Guilford Press.
• KOLARSKA, L. & Aldrich, H. (1980). “Exit, Voice, and Silence: Consumers' and Managers' Responses to Organizational Decline”, Organization Studies, 1(1), 41-58.
• KÜÇÜKUSTA, D. (2007). “Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerindeki Etkisi”, Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi SBE.
• LIM, V.K. (1996). “Job Insecurity and its Outcomes: Moderating Effects of Work-Based and Nonwork-Based Social Support”, Human Relations, 49(2), 171-194.
• LUCHAK, A.A. (2003). “What Kind of Voice do Loyal Employees Use?”, British Journal of Industrial Relations, 41(1), 115-134.
• MEYER, J.P. ve Allen, N.J. (1991). “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review. 1(1),61-89.
• MEYER, J.P. STANLEY, D.J., HERSCOVİTCH, L. & TOPOLNYTSKY, L. (2002). “Affective, Continuance, and Normative Commitment to the Organization: A Meta-Analysis of Antecedents, Correlates, and Consequences”, Journal of Vocational Behavior. 61(1), 20-52.
• MILLIKEN, F.J. MORRİSON, E.W. & HEWLİN, P.F. (2003). “An Exploratory Study of Employee Silence: Issues That Employees Don’t Communicate Upward and Why”, Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476.
• MORRISON, E. W. & MİLLİKEN, F.J. (2000). “Organizational Silence: A Barrier to Change and Development in A Plura-listic World”, Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
• ORHUNBİLGE, N. (2002). Uygulamalı Regresyon ve Korelasyon Analizi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakül-tesi Yayını.
• ORHUNBİLGE, N. (2010). Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yayını.
• OSTERMAN, P. (1994). “How Common is Workplace Transformation and Who Adopts it?”, Industrial and Labor Relations Review, 47(2), 173-188.
• ÖNDER, Ç. ve WASTİ, A.S. (2002). “İş Güvencesi Endeksi ve İş Güvencesi Memnuniyeti Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlik Analizi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 23-47.
• ÖZDEMİR, L. ve UĞUR, S.S. (2013). “Çalışanların Örgütsel Ses ve Sessizlik Algılamalarının Demografik Nitelikler Açısın-dan Değerlendirilmesi: Kamu ve Özel Sektörde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergi-si, 27(1), 257-281.
• ÖZTÜRK, M., ALPARSLAN, N., ÖZTUNÇ, G. ve AKBAŞ, M. (2005). “Adana İlinde Çeşitli Hastanelerdeki 15 Yıl ve Üstü Çalışma Süresi olan Hemşirelerin Emekliliklerine İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi”, Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences. 8(3), 10-18.
• PERLOW, L. & WİLLİAMS, S. (2003). “Is Silence Killing Your Company?”, Harvard Business Review. 81, 52-58.
• PINDER, C.C. & HARLOS, K.P. (2001). “Employee Silence: Quiescence and Acquiescence as Responses to Perceived Injustice”, Research in Personnel and Human Resources Management. 20, 331-369.
• PFEFFER, J. (1994) Competitive Advantage through People: Vnctos Big the Power of the Work Force. Boston, MA: Harvard Business School Press.
• PREMEAUX, S.F. & BEDEİAN, A.G. (2003). “Breaking the Silence: The Moderating Effects of Self‐Monitoring in Predic-ting Speaking up in the Workplace”, Journal of Management Studies, 40(6), 1537-1562.
• PROBST, T. M. (1998). “Antecedents and Consequences of Job Insecurity: An Integrated Model”, Doktora Tezi. Urba-na, USA: University of Illinois Urbana-Champaign.
• POYRAZ, K. ve KAMA, B. (2008). “Algılanan İş Güvencesinin, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143-164.
• RAYKOV, T. & MARCOULİDES, G. A. (2012). An Introduction to Applied Multivariate Analysis: Routledge.
• RUSBULT, C.E., FARRELL, D., ROGERS, G. & MAİNOUS, A.G. (1988). “Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty, and Neglect: An Integrative Model of Responses to Declining Job Satisfaction”, Academy of Management Journal, 31(3), 599-627.
• SCOTT, R.L. (1993). “Dialectical Tensions of Speaking and Silence” Quarterly Journal of Speech, 79, 1-18.
• SIMOENS, S., VİLLENEUVE, M. & HURST, J. (2005). “OECD Health Working Papers, No. 19, Tackling Nurse Shortages in OECD Countries”, Paris, France: Head of Publications Service OECD.
• SVERKE, M., HELLGREN, J. & NÄSWALL, K. (2002). No Security: “A Meta-Analysis and Review of Job Insecurity and its Consequences”, Journal of Occupational Health Psychology, 7(3), 242-264.
• ŞENCAN, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• ŞİMŞEK, E. ve AKTAŞ, H. (2014). “Örgütsel Sessizlik ile Kişilik ve Yaşam Doyumu Etkileşimi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 121-136.
• ŞİMŞEK, E. ve AKTAŞ, H. (2015). İletişim Becerileri Bağlamında Yalnızlık ve Yaşam Doyumu İlişkisi. S. Doğan (Ed.), Yaşam Doyumu Seçme Konular, 147-178. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• TABACKNICK, B. & FİDELL L. (2001). Using Multivariate Statistics. 4th ed. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• TANGIRALA, S. & RAMANUJAM, R. (2008). “Employee Silence on Critical Work Issues: The Cross Level Effects of Procedural Justice Climate”, Personnel Psychology. 61(1), 37-68.
• TAŞKIRAN, E. (2010). “Liderlik Tarzının Örgütsel Sessizlik Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Adaletin Rolü ve Bir Araştır-ma”, Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• TAYFUN, A. ve ÇATIR, O. (2013). “Örgütsel Sessizlik ve Çalışanların Performansları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araş-tırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), ss. 114-134.
• TETT, R P. & MEYER, J.P. (1993). “Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, and Turnover: Path Analyses Based on Meta-Analytic Findings”, Personnel Psychology. 46(2), 259-293.
• TOURANGEAU, A.E., & Cranley, L.A. (2006). “Nurse Intention to Remain Employed: Understanding and Strengthening Determinants”, Journal of Advanced Nursing. 55(4), 497-509.
• USLU, S. ve AKTAŞ, H. (2015). “Örgütsel Sessizlik ile Örgütsel Adalet ve Yönetici Desteği Etkileşimi: Hemşireler Üzerin-de Bir Araştırma”, 3.Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 6-7 Kasım 2015, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversi-tesi, 77-83.
• WALDMAN, J.D., KELLY, F., Aurora, S. & Smith, H.L. (2004). “The Shocking Cost of Turnover in Health Care. Health Care Management Review”, 29(1), 2-7.
• WAYNE, S.J., SHORE, L.M., ve LİDEN, R.C. (1997). “Perceived Organizational Support and Leader-Member Exchange: A Social Exchange Perspective”, Academy of Management Journal, 40(1), 82-111.
• ZEHİR, C. ve ERDOGAN, E. (2011). “The Association Between Organizational Silence and Ethical Leadership Through Employee Performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24, 1389-1404.
• İŞ KANUNU (22 Mayıs 2003). Resmi Gazete, 4857/25134.
• İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU (08 Eylül 1999). Resmi Gazete, 4447/23810.