Siyasetin Halet-i Ruhiyesi: Popülizm ve Demokrasi Dikotomisi

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 115 - 129, 20.06.2021

Kerem Barış Altıntaş , Özgür Önder

https://doi.org/10.17494/ogusbd.952772

Öz

1980’lerde Avrupa’da başlayıp, 2000’li yıllarda yoğun olarak hissedilen popülist siyaset ögeleri, demokrasi kavramının ve ilkelerinin önemini yitirmesine yol açmaktadır. Hükümetler tarafından uygulanan popülist politikalar demokratik olarak algılanabilmekte ve demokrasi kusurlu bir hale gelebilmektedir. Demokrasinin sürekli sekteye uğra(tıl)dığı, henüz sivil toplum alanının oluşamadığı ülkelerde popülist siyaset, demokrasinin gerekliliklerine zarar vermektedir. Demokrasinin boşluk ve çatışmalarından yararlanarak tıpkı onun gibi görünen popülizmin ortaya çıkması modern dönemin kaçınılmaz bir sonucu olmuştur. Bu çalışma da demokrasinin bir gereğiymiş gibi ortaya koyulan uygulama veya söylemlerin, aslında popülist siyaset mantığını hakim kıldığı ve demokrasinin yerleşikleşmesini güçleştirip kusurlu hale getirdiği ortaya koyulmaya çalışılmış ve bir karşılaştırma yapılarak çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Popülizm, söylem, popülist strateji, demokrasi

Kaynakça

• Avrupa Parlamentosu seçimleri sona erdi: Yeşiller ve aşırı sağ yükselişte. (2019, 25 Eylül). Erişim adresi https://www.ntv.com.tr/dunya/avrupa-parlamentosu-secimleri-sona-erdi-yesiller-ve-asiri-sag-yukseliste,UYx6rEtQWEOiVhlOZJZkXg.
• Avrupa Parlamentosu siyasi görüşlere göre koltuk dağılımı. (2019, 25 Eylül). Erişim adresi https://www.trthaber.com/haber/dunya/avrupa-parlamentosunda-siyasi-goruslere-gore-koltuk-dagilimi-417247.
• Akıllı, H. S. (2010). Neoliberalizm ve neoliberal popülizmin yükselişi: Adalet ve Kalkınma Partisi örneği’’, (Yayımlanmamış doktora tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Albertazzi, D. Ve Mcdonnell, D. (2008). Introduction: the spectre and the spectre. D. Albertazzi ve D. Macdonnell (Ed), Twenty-first century populism: the spectre of western european democracy içinde (1-11. ss.). Palgrave MacMillan, New York.
• Appadurai, A. (2017), Demokrasi yorgunluğu. H. Geiselberger (Ed), (Çev. M. Şahin, A. BiçenA. N. Bingöl, O. Kılıç). Büyük gerileme: zamanımızın ruh hali üstüne uluslararası bir tartışma içinde (17-29. ss.). Metis Yayınları, İstanbul.
• Aristoteles, (2010), Politika. (Çev. T. Mete). Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Bora, T. (2006), Ecevit’teki şeytan tüyü. Birikim Dergisi, Sayı: 212, https://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/5976/ecevit-teki-seytan-tuyu#.XOwkt84zY_4. Budge, I. (1996). The new challenge of direct democracy. Cambridge: Polity Press.
• Canovan, M. (1981). Populism. Junction Books: Londra.
• Canovan, M. (2004). Populism for political theorists ?. Journal of Political İdeologies. Keele University, 9 (3), 241-252.
• Çakır, M. (2011), Bir fenomen olarak sağ popülizm. M. Çakır (Ed.), Neoliberalizmin egemenlik aracı sağ popülizm Avrupa’daki sağ popülist parti ve hareketler içinde (13-28. ss.). Transform Europe.
• Çam, E. (1999). Siyaset bilimine giriş. İstanbul: Der Yayınları.
• Dahl, R. (1996). On democracy. London: Yale University Press.
• Deleuze, G. ve Parnet, C. (1990). Diyaloglar. (Çev. A. Akay), İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Eralp, N. A. (2019). Avrupa parlamentosu seçimleri ve Türkiye”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Gözler, K. (2015). Anayasa hukukunun genel esasları. Bursa: Ekim Basımevi.
• Ionescu, G. ve Gellner, E. (1969). Giriş. I. Ghita, E. Gellner (Ed.), Populism: ıts meaning and national character içinde (1-5. ss.). Weidenfeld Nicolson: Londra.
• Kalaycı, N. (2014). Aristoteles. A. Tuncel, K. Gülenç (Ed.). Siyaset felsefesi tarihi: Platon’dan Zizek’e içinde (48-63. ss.) Doğu Batı Yayınları: Ankara.
• Kaltwasser, C. R. (2012), The ambivalence of populism: threat and corrective for democracy, Democratization 19(2), ss. 184-208.
• Kelsen, H. (2019). Demokrasi: doğası ve değeri. (Çev. Y. Uysal). Ankara: Dost Kitabevi.
• Kirshner, A. S. (2017). Militan demokrasi, (Çev. F. B. Aydal). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Laclau, E. (1998), İdeoloji ve politika. (Çev. H. Sarıca). İstanbul: Belge Yayınlar.
• Laclau, E. (2013), Popülist akıl üzerine. (Çev. N. B. Çelik). Ankara: Epos Yayınları.
• Miller, D. ve Coleman, J. (1994). Blackwell’in siyasal düşünce ansiklopedisi. (Çev. B. Peker, N. Kıraç). Ankara: Ümit Yayınları.
• Mudde, C. (2015, 21 Haziran). Populism in europe: a primer. London School of Economics and Political Science. Erişim adresi https://blogs.lse.ac.uk/eurocrisispress/2015/06/21/populism-in-europe-a-primer/ Müller, J. W. (2017), Popülizm nedir?, (Çev. O. Yıldız). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Odabaş, U. K. (2018), Tarihsel süreçte kamusallığın yapısal dönüşümü ve Habermas. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22, 2051-2066. Özbudun, E. (2011). Türkiye’de parti ve seçim sistemleri, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Playing With Fear, The Economist, (2015, 12 Aralık). Erişim adresi https://www.economist.com/news/leaders/21679792-america-and-europe-right-wing-populist-politicians-are-march-threat.
• Pustu, Y. (2016). Yerel demokrasinin kökenleri. Sayıştay Dergisi. Sayı: 100, 89-107.
• Saraçoğlu, C. (2017). Sağ popülizm, faşizm ve günün ruhu: kavramsal bir tartışma. Nasıl Dergi, Sayı: 3, Erişim adresi http://www.nasildergi.com/cenk-saracoglu-sag-populizm-fasizm-ve-gunun-ruhu-kavramsal-bir-tartisma.
• Stavrakakis, Y. ve Katsambekis, G. (2014). Left-wing populism in the european peripheriy: the case of SYRIZA. Journal of Political Ideologies, 19(2), 119-142. Sunar, İ. (1985). Demokrat Parti ve popülizm, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, (8), 2076-2086.
• Taggart, P. (2004). Popülizm, (Çev. B. Yıldırım). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tocqueville, A. D. (1994). Amerika’da demokrasi. (Çev. İ. Sezal). Ankara: Yetkin.
• Toprak, Z. (1992). Popülizm ve Türkiye’deki boyutları. Tarih ve demokrasi: Tarık Zafer Tunaya’ya armağan içinde (41-65. ss.). Türk Siyasal Yaşamı Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği, İstanbul: Cem Yayınları.
• Toprak, Z. (2014). 2. Meşrutiyet’te popülizm: Falih Rıfkı ve Ziya Gökalp’in halkçılık anlayışları. M. Alkan (Ed.). Yakın Türkiye tarihinden sayfalar Sina Akşin’e armağan içinde. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Toprak, Z. (2017). Janus’un iki yüzü: popülizm ve demokrasi. Perspektif, 23(3257), 32-35.
• Touraine, A. (2015). Demokrasi nedir ?. (Çev. O. Kunal). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Urbinati N. (1998). Democracy and populism. Constellations. 5(1), 110-124.
• Vatandaş, S. (2019). 2019 yılı Avrupa Parlamentosu seçimleri ve Türkiye. Erişim adresi https://insamer.com/tr/2019-yili-avrupa-parlamentosu-secimleri-ve-turkiye_2213.html.
• Yalman, G. (1986). Popülizm, bürokratik otoriter devlet ve Türkiye. 11. tez kitap dizisi 1: bunalım, azgelişmişlik, devlet içinde (16-69. ss.). İstanbul: Uluslararası Yayıncılık.
• Yetkin, B. (2010). Bir siyasal iletişim tarzı olarak popülizm: Turgut Özal’ın ‘icraatın içinden’ ve recep Tayyip Erdoğan’ın ‘ulusa sesleniş’ konuşmalarının karşılaştırmalı incelemesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Yılmaz, Z. (2017). Popülizm, halk ve demokrasi: temsili demokrasinin açmazları radikal demokratik bir popülizmin imkanları. Mülkiye Dergisi, 41(1): 33-65.
• Zabcı, F. (2011). Aristoteles: yüce bir amaç olarak siyaset. M. A. Ağaoğulları (Ed.). Sokrates’ten jakobenlere Batı’da siyasal düşünceler içinde (125-150. ss.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zizek, S. (2014). Popülist cazibe. Büyük gerileme: zamanımızın ruh hali üzerine uluslararası bir tartışma. H. Geiselberger (Ed.), (Çev. M. Şahin, A. Biçen, A. N. Bingöl, O. Kılıç), Büyük gerileme: zamanımızın ruh hali üzerine uluslararası bir tartışma içinde (211-224. ss.), İstanbul: Metis Yayınları.