Bestekâr Turhan Taşan’ın Türk müziğindeki sözlü eser besteciliğine ilişkin görüşleri ve ödüllü eserlerinin biçim analizi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 661 - 677, 28.07.2025

Ahmet Hakan Baş , Tolga Karaca

https://doi.org/10.31811/ojomus.1689001

Öz

Türk müziğinde sözlü eserlerin saz eserlerine nazaran hem sayıca fazla olduğu hem de daha fazla tercih edildiği bilinmektedir. Turhan Taşan müziğimize önemli katkılar sunmuş yaşayan birkaç bestekârdan birisi olmaktadır. Bu nedenle sözlü eser besteciliğindeki görüşlerinin önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmanın amacı, Turhan Taşan’ın Türk müziğinde sözlü eser besteciliğine ilişkin görüşlerinin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırma; bestekârın sözlü eser besteciliği ile ilgili görüşleri bestecilik konusunda gelecek nesillere fikir sağlaması ve ödül almış sözlü eserlerinin biçim analizinin ortaya çıkarılması bakımından önem arz etmektedir. Bu araştırmada model olarak betimsel araştırma modellerinden “durum çalışması” kullanılmıştır. Bu amaçla, Türk müziğinin önemli bestekârlarından Turhan Taşan ile Türk müziği sözlü eser besteciliği üzerine yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve Türk müziğinin mevcut durumunu sergilemeye yönelik bir durum çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle araştırmada nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış görüşme yönteminden faydalanılmıştır. Yapılan görüşmeden elde edilen veriler betimsel analiz tekniğine göre analiz edilmiştir. Araştırmada, Taşan’ın görüşlerini aktarmak için doğrudan alıntılardan yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Taşan; ilk bestesinin 1966 yılında plağa okunduğu, sözlü eser besteciliğinde hece sarkması ve anlam prozodisi gibi hususlara dikkat edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Ayrıca eserlerinde her mısrayı bir cümle olarak bestelediği dikkat çekmektedir. Türk müziğinin yeni nesillere sevdirilmesi için güncel şarkıların seslendirilmesinin etkili olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Yaşayan bestekârların bu konudaki görüşlerinin tespit edilerek bundan sonraki araştırmalara konu edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turhan Taşan , bestecilik , analiz , biçim analizi , Türk müziği

Composer Turhan Taşan’s views on composing lyrics in Turkish music and form analysis of his award-winning works

Öz

It’s well established that vocal works in Turkish music are both more numerous and more preferred than instrumental pieces. Turhan Taşan is among the few living composers who have made significant contributions to Turkish music. Therefore, his perspectives on vocal composition are considered valuable. This research aims to explore Turhan Taşan’s views on vocal composition within Turkish music. The study is significant as it provides insights into the art of composition for future generations and presents a formal analysis of his award-winning vocal works. Employing a case study approach, a descriptive research model, the study involved semi-structured interviews with Turhan Taşan, a prominent Turkish music composer, to understand his views on vocal composition and to illustrate the current state of Turkish music. The data collected from these interviews were analyzed using descriptive analysis. Direct quotations were used to accurately represent Taşan’s opinions. The findings reveal that Taşan’s first composition was recorded in 1966 and that he emphasizes the importance of elements such as syllable stress and semantic prosody in vocal composition. Notably, he structures each verse as a complete sentence in his compositions. The study concludes that incorporating contemporary songs can be effective in fostering an appreciation for Turkish music among younger audiences. It is recommended that future research document the views of other living composers on this subject.

Anahtar Kelimeler

Turhan Taşan , composition , analysis , form analysis , Turkish music

Kaynakça

• Akdoğu, O. (1996). Türk müziğinde türler ve biçimler. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Baş, A. H. ve Karaca, T. (2024). Turhan Taşan’ın eserlerinin farklı değişkenler ve prozodi özellikleri yönünden incelenmesi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 34(12), 39-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akrajournal/issue/87488/1466245
• Bilgin, G. (2002). Turhan Taşan’ın hayatı [Lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Kaçar, G. Y. (2009). Türk mûsikîsi rehberi. Maya Akademi.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Özkan, İ. H. (1984). Türk mûsıkîsi nazariyatı ve usulleri: Kudüm velveleleri. Ötüken Neşriyat.
• Öztuna, Y. (1987). Türk mûsıkîsi teknik ve tarih. Kent Basımevi.
• Öztuna, Y. (2006). Türk mûsikîsi akademik klasik Türk san’at mûsikîsi’nin ansiklopedik sözlüğü. Orient.
• Sözer, V. (2012). Müzik terimleri sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Şen, H. O. (2001). Alâeddin Yavaşca. TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Tanrıverdi, A. (1996). Turhan Taşan hayatı ve eserleri [Lisans tezi, Ege Üniversitesi].
• Teker, M. M. (2007). Turhan Taşan hayatı eserleri [Lisans tezi, Sakarya Üniversitesi].
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.