Comparative Analysis of 2015, 2018 and 2024 Primary School Mathematics Curricula

Yıl 2025, Cilt: 44 Sayı: 1, 71 - 144, 30.06.2025

Murat Şahin

Öz

In this study, it was aimed to comparatively examine the primary school mathematics curricula that came into force in 2015, 2018 and 2024. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used as the research method. The data source of the study consisted of primary school mathematics curriculum books. The research data were systematically analysed in terms of learning and teaching approaches, specific objectives, skills, learning areas, sub-learning areas, number of learning outcomes, values, and measurement and evaluation. Content analysis method was used to analyse the research data. The findings of the study show that while the 2015 curriculum focuses on basic mathematical skills, the 2018 curriculum focuses on the concept of mathematical literacy and gives limited space to social-emotional and cultural competencies, while the 2024 curriculum adopts a structure based on interdisciplinary connections, social-emotional learning and values. The evolution of the curricula has shown a progression towards relating mathematics to real life, developing critical thinking skills and providing a more holistic approach. In this study, the changes in the pedagogical, value-based and assessment dimensions of mathematics curricula are discussed in detail and suggestions are made for future research and curriculum development processes.

Anahtar Kelimeler

Mathematics education , Mathematics curriculum , Education model.

2015, 2018 ve 2024 İlkokul Matematik Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Analizi

Öz

Bu çalışmada, 2015, 2018 ve 2024 yıllarında yürürlüğe giren ilkokul matematik öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını ilkokul matematik dersi öğretim programları oluşturmuştur. Araştırma verileri, öğrenme ve öğretme yaklaşımları, özel amaçlar, beceriler, öğrenme alanları, alt öğrenme alanları, kazanım sayıları, değerler ile ölçme ve değerlendirme boyutlarında sistematik bir şekilde incelenmiştir. Araştırma verilerinin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma bulguları, 2015 öğretim programının temel matematiksel becerilere odaklanırken, 2018 programının matematiksel okuryazarlık kavramını merkeze alarak sosyal-duygusal ve kültürel yetkinliklere sınırlı yer verdiğini; 2024 programının ise disiplinler arası bağlantılar, sosyal-duygusal öğrenme ve değerlere dayalı bir yapıyı benimsediğini göstermektedir. Programların evrimi, matematiği gerçek yaşamla ilişkilendirme, eleştirel düşünme becerilerini geliştirme ve daha bütüncül bir yaklaşım sunma yönünde bir ilerleme sergilemiştir. Çalışmada, matematik öğretim programlarının pedagojik, değer temelli ve değerlendirme boyutlarındaki değişimler ayrıntılı olarak ele alınmış olup, gelecekte yapılacak araştırmalara ve eğitim programı geliştirme süreçlerine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Matematik eğitimi , Matematik dersi öğretim programı , Maarif modeli.

Kaynakça

• Altun, M. (2007). Matematik öğretimi. Bursa: Alfa.
• Arseven, A., Kontaş, H., & Arseven, İ. (2014). Matematik programının değerlendirme öğesine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), 657-677.
• Aslan, O. (2017). 2015 İlkokul Matematik Dersi 1-4. Sınıflar Öğretim Programının 2009 İlköğretim Matematik Dersi 1-5. Sınıflar Öğretim Programı ile karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ball, D. L., Hill, H., & Bass, H. (2005). Knowing mathematics for teaching: Who knows mathematics well enough to teach third grade, and how can we decide? American Educator, 29(3), 14-46.
• Baki, A. (2014). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi. Ankara: Harf Yayıncılık.
• Baş, S. (2016). İlkokul matematik dersi öğretim programlarının matematiksel modelleme bağlamında incelenmesi. İçinde Özmantar, M. F., Öztürk, A., & E. Bay (Eds.), Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programları (ss. 425-454). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Baş, M. (2017). 2009 ve 2015 İlkokul Matematik Dersi Öğretim Programları ile 2017 İlkokul Matematik Dersi Öğretim Programının karşılaştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 1219-1258.
• Batdı, V. (2014). Ortaöğretim matematik öğretim programı içeriğinin Rash ölçme modeli ve NVivo ile analizi. Turkish Studies, 9(11), 93-109.
• Bayraktar, A., Güner, N., Denizli, Z. A., & Sezer, R. (2016). Okul müdürlerinin Türkiye’nin matematik programı hakkındaki görüşlerini belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. International E-Journal of Advances in Education, 2(5), 218-226.
• Beland, K. (2003). Eleven principles sourcebook: How to achieve quality character education in K-12 schools. Washington, DC: Character Education Partnership.
• Bekdemir, M., & Baş, F. (2017). Matematik öğretmenlerin, öğrencilerinin matematik bilgi ve becerilerini ölçerken kavram ve işlem bilgilerini kullanma düzeyleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 95-113.
• Berkowitz, M. W., & Bier, M. C. (2005). What works in character education: A research-driven guide for educators. Washington, DC: Character Education Partnership.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Bishop, A. J. (1998). Cultural conflicts and social change: Conceptualising the possibilities and limitations of mathematics education. İçinde Gates, P. & Cotton, T. (Eds.), Proceedings of the First International Mathematics Education and Society Conference (ss. 12-16). Nottingham: Centre for the Study of Mathematics Education, University of Nottingham.
• Bishop, A. J. (1996). How should mathematics teaching in modern societies relate to cultural values? Some preliminary questions. İçinde Nguyen, D. T., Pham, T. L., Comiti, C., Green, D. R., Southwell, E., & Izard, J. (Eds.), Proceedings of the seventh South East Asian Conference on Mathematics Education (SEACME 7) (ss. 19-24). Hanoi: Vietnamese Mathematical Society.
• Blanton, M. L., & Kaput, J. J. (2005). Teaching and learning early algebra: A study of teachers' use of a curriculum to promote students' algebraic thinking. Mathematics Teaching in the Middle School, 10(3), 150–157. https://doi.org/10.5951/MTMS.10.3.0150
• Bobbitt, J. F. (2017). Eğitim programı (M. E. Rüzgar, Çev.). Ankara: Pegem.
• Bosse, M. J. (2003). The beauty of “and” and “or”: Connections within mathematics for students with learning differences. Mathematics and Computer Education, 37(1), 105-114.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bulut, S., Boz, B., & Yavuz, F. D. (2016). 7. sınıf matematik ders kitaplarında dönüşüm geometrisi işlenişinin öğretim programları açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1164-1190.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Getting good qualitative data to improve educational practice. Theory Into Practice, 39(3), 124-130.
• Chrysostomou, M., & Christou, C. (2019). Examining the development of algebraic thinking in students: A case study of a 10–13 year-old student population. Research in Mathematics Education, 21(2), 169–185. https://doi.org/10.1080/14794802.2019.1614022
• Çakır, S., & Kılınç, H. H. (2016). İlkokul 4. sınıf matematik dersi programına ilişkin öğretmenlerin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(39), 112-124.
• Çekirdekci, S., & Yorulmaz, A. (2021). İlkokul matematik dersi öğretim programlarının sayı hissine göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi(43), 254-278.
• Çepni, S. (2007). Performans değerlendirmesi. İçinde E. Karip (Ed.), Ölçme ve değerlendirme (ss. 193-239). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çetin, D. (2010). İlköğretim 1. Sınıf Matematik Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri, (Yüksek Lisans Tezi) Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağdelen, S., & Ünal, M. (2017). Matematik öğrenim ve öğretim sürecinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 483-510.
• Danişman, Ş., & Karadağ, E. (2015). Öğrenme alanları ve kazanımlar bağlamında 2005 ve 2013 beşinci sınıf matematik öğretim programlarının karşılaştırılması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 6(3), 380-398.
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye'de program geliştirme uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 27-43.
• Demirel, Ö. (2009). Eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Demeuse, M., & Strauven, C. (2016). Eğitimde program geliştirme: Politik kararlardan uygulamaya (Y. Budak, Çev.). Ankara: Pegem.
• Demir, G., & Vural, R. A. (2017). Ortaöğretim matematik programının hedeflediği matematiksel yeterlilik ve becerilerinin kazandırılma sürecinin öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 118-139.
• Deveci, Ö. & Aykaç, N. (2020). Türkiye Cumhuriyeti’nde uygulanan ilkokul matematik dersi öğretim programlarının incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1512-1532.
• Dinç-Artut, P. & Tarım, K. (2016). İlkokul matematik programlarının problem çözme açısından incelenmesi. İçinde M. F. Özmantar, A. Öztürk, & E. Bay (Eds.), Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programları (ss. 293-315). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Duru, A., & Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 67-81.
• Erbilgin, E. (2014). Türkiye’nin ilkokul ve ortaokul matematik öğretim programlarının genel konu izleme haritası ile incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 272-285.
• Erdoğan, F., Hamurcu, H., & Yeşiloğlu, A. (2017). Türkiye, Singapur TIMSS 2011 sonuçlarının matematik programı açısından değerlendirilmesi. Cumhuriyet International Journal of Education CIJE, 5(1), 31-43.
• Ernest, P. (1991). Mathematics, values and equal opportunities. The Philosophy of Mathematics Education. Bristol, PA: The Falmer Press.
• Ernest, P. (2008). Epistemology plus values equals classroom image of mathematics. Philosophy of Mathematics Education Journal, 23, 1-12.
• Ersoy, E., & Öksüz, C. (2016). İlkokul 4. sınıflarda matematik tarihi kullanımının öğrenciler üzerindeki etkileri. İlköğretim Online, 15(2), 408-420.
• Fisher, A. (2001). Critical thinking – an introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
• Forster, N. (1994). The analysis of company documentation. In C. Cassell & G. Symon (Eds.), Qualitative methods in organizational research: A practical guide (pp. 147-166). SAGE Publications.
• Gelbal, S., & Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.
• Gökkurt, B., Soylu, Y., & Demir, Ö. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin kesirlerin öğretimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(2), 230-251.
• Gözütok, F. D. (2003). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları. Millî Eğitim Dergisi, 160.
• Güneş, F., & Uygun, T. (2016). Öğretmen yetiştirmede beceri uyuşmazlığı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 2(3), 1-14.
• Güngör, H., & Çavuş, H. (2015). İlkokul 4. sınıf matematik dersi “kesirler” konusunun öğretiminde öğretmenin yardımcı kitap kullanımının öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 16(2), 251-271.
• Hannula, M. S. (2014). Affect in mathematics education. In S. Lerman (Ed.), Encyclopedia of mathematics education (pp. 23-27). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Hajizah, F. M., Ghazali, M., & Suraya, M. (2020). Realistic Mathematics Education (RME) in the development of algebraic thinking skills. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(10), 1483–1490. https://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/view/9437
• Howson, G., Keitel, C., & Kilpatrick, J. (2008). Curriculum development in mathematics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Huitt, W. (1998). Critical thinking: An overview. Educational Psychology Interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University.
• İncesöz, E. (2019). 2009 – 2017 ilkokul matematik öğretim programlarının karşılaştırılması ve öğretmen görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İskenderoğlu, T. A., & Uzuner, F. G. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul öğrencilerine temel matematiksel becerileri kazandırma sürecine ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(17), 563-585
• Kaiser, G., & Willander, T. (2005). Development of mathematical literacy: Results of an empirical study. Teaching Mathematics and its Applications, 24(2-3), 48-60.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. Baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Kurnaz, F. B., & Kutlu, Ö. (2016). İlkokul 4. sınıf için hazırlanan bilimsel süreç becerileri programının etkililiğinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 15(2), 529-547.
• McCrone, S. S., & Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy—It’s become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Memnun, D. (2013). Cumhuriyet dönemi ilköğretim matematik programlarının değişimi ve gelişimine genel bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 71-91.
• MEB, (2015). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1.2.3.4. Sınıflar). Ankara.
• MEB, (2018). Matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1.2.3.4. Sınıflar). Ankara.
• MEB, (2024). Matematik dersi öğretim programı (1.2.3.4. Sınıflar). Ankara.
• MEB (2025). Öğretim programları. https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM Publications.
• Orbeyi, S., & Güven, B. (2008). Yeni ilköğretim matematik dersi öğretim programının değerlendirme öğesine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 133-147.
• Öksüz, C. (2015). İlkokul matematik programını değerlendirme ölçeği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 21-33.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 126-149.
• Özdemir, B. G., Bayraktar, R., & Yılmaz, M. (2017). Sınıf ve ortaokul matematik öğretmenlerinin kavram yanılgılarına ilişkin açıklamaları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 284-305. https://doi.org/10.24315/trkefd.284301
• Özmantar, M. F., & Öztürk, A. (2016). İlkokul matematik programlarının öğretim ilkeleri açısından incelenmesi. In M. F. Özmantar, A. Öztürk, & E. Bay (Eds.), Reform ve değişim bağlamında ilkokul matematik öğretim programları (pp. 125-146). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Özmantar, M. F. (2017). A historical analysis of primary mathematics curricula in terms of teaching principles. International Journal of Research in Education and Science (IJRES), 3(2), 327-342. https://doi.org/10.21890/ijres.327890
• Peker, M., & Halat, E. (2008). İlköğretim I. kademe matematik programının eğitim durumları boyutunun öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 209-225.
• Ryan, K., & Bohlin, K. E. (1999). Building character in schools. California: Jossey-Bass Inc.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sevimli, E., & Kul, Ü. (2015). Matematik ders kitabı içeriklerinin teknolojik uygunluk açısından değerlendirilmesi: Ortaokul örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 308-331.
• Sezgin Memnun, D. (2013). Türkiye’deki Cumhuriyet dönemi ilköğretim matematik programlarına genel bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 71-91.
• Shepard, L. A. (2000). The role of assessment in a learning culture. Educational Researcher, 29(7), 4-14.
• Şimşek, N., & Boz, N. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının uzunluk ölçme konusunda pedagojik alan bilgilerinin öğrenci kavrayışları bağlamında incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 4(3), 10-30.
• Stacey, K. (2015). The real world and the mathematical world. In K. Stacey & R. Turner (Eds.), Assessing mathematical literacy: The PISA experience (pp. 57-84). Cham: Springer International Publishing.
• Toptaş, V. (2011). Sınıf öğretmenlerinin matematik dersinde alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanımı ile ilgili algıları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 205-219.
• Toptaş, V., Elkatmış, M. & Karaca, E. T. (2012). İlköğretim 4. Sınıf Matematik Programının Öğrenme Alanları ile Matematik Öğrenci Çalışma Kitabındaki Soruların Zihinsel Alanlarının TIMSS'e gö’e İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 17- 29
• Üçüncü, K., & Tertemiz, N. (2012). İlköğretim (2–5. sınıflar) matematik dersi öğretim programı çarpma alt öğrenme alanının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 97-122.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Ş. (2017). Yedinci sınıf öğrencilerinin yüzdeler konusunda karşılaştıkları güçlükler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yorulmaz, A., Çekirdekçi, S., & Önal, H. (2022). İlkokul matematik dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerilerine göre incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 6(2), 95-105.
• Yurtbakan, E., İskenderoğlu, T. A., & Sesli, E. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin matematik dersindeki başarılarını artırma yolları konusundaki görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 101-119.
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, 13, 1-11.