Bilgisayar Destekli Öğretimi Değerlendirme Ölçeği Uyarlama Çalışması

Yıl 2016, Cilt: 35 Sayı: 1, 45 - 62, 21.11.2016

Serkan Dinçer , Ahmet Doğanay

Öz

Bilgisayar destekli öğretim günümüzde sıklıkla kullanılmasına rağmen, bu öğretim yöntemini değerlendirme çalışmaları oldukça nadir yapılmaktadır. Bu değerlendirmelerin yapılamamasının önündeki en büyük nedenlerden birisi bu konuda yeterli ölçme aracının uygun örneklemler için bulunamamasıdır. Bu çalışma bilgisayar destekli öğretimi değerlendirmek amacıyla bir ölçme aracını geliştirmeyi amaçlamıştır. Ölçme aracı hazırlanırken daha önceden geliştirilen tek faktörlü ve 20 maddelik Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya İlişkin Tutum Ölçeği referans alınmış; ancak, ölçme aracı örnekleminin ve bazı ifadelerin değişmesi nedeniyle ölçek geliştirme aşamalarının hepsi yeniden tekrarlanmıştır. Ölçme aracının birinci sürüm, ikinci sürüm çalışmaları açıklayıcı faktör analizi ile analiz edilmiş, daha sonra elde edilen ölçek doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Çalışmaya üç farklı ortaokuldan toplam 1339 öğrenci katılmış, bunların 435’ine ait veriler birinci sürüme, 517’sine ait veriler açıklayıcı faktör analizi, 215’ine ait veriler doğrulayıcı faktör analizi için kullanılmış, 172’sine ait veriler aşırı uç değerde olması nedeniyle analizden çıkartılmıştır. Ölçeğin orijinalinde bulunan olumsuz ifadeler, örneklemin bu ifadeleri kodlayamaması nedeniyle olumlu ifadeye çevrilmiş, bir madde ölçekten çıkartılarak 19 maddelik tek faktörlü bir ölçme aracı elde edilmiştir. Açıklayıcı faktör analizinde iç güvenilirlik katsayısı 0.89 olarak hesaplanan bu ölçme aracı için doğrulayıcı faktör analizi değerleri sınır-kabul değerlerinin içinde kaldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak elde edilen değerlerden bu ölçme aracının ortaokul öğrencilerinin bilgisayar destekli öğretimi değerlendirmeleri için kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. 

Kaynakça

• Ajzen, I. & Fishbein, M. (1977). Attitude-behavior relations: A theoretical analysis and review of empirical research. Psychological Bulletin, 84(5), 888-918.
• Alessi, S.M. & Trollip, S.R. (2001). Multimedia for learning: Methods and development (3rd ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Alkan, C. (1997). Eğitim teknolojisi (5th ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173.
• Arslan, A. (2006). Bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutum ölçeği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Bangert-Drowns, R. L., Kulik, J. A., & Kulik, C. L. C. (1985). Effectiveness of computer-based education in secondary schools. Journal of Computer-Based Instruction, 12(3), 59-68.
• Barker, P., Barker, P. G., & Yeates, H. (1985). Introducing Computer Assisted Learning. England: Prentice Hall International.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Publications.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (2nd ed.). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Özkahveci, Ö., & Demirel, F. (2004). The validity and reliability study of the Turkish version of the motivated strategies for learning questionnaire. Educational Sciences: Theory & Practice, 4(2), 207-239.
• Byrne, B. M. (1998). Structural equation modeling with LISREL, PRELIS and SIMPLIS: Basic concepts, applications, and programmings. London: Lawrence Erlbaum Assocatiates, Publishers.
• Camnalbur, M. (2008). Bilgisayar destekli öğretimin etkililiği üzerine bir meta analiz çalısması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55(4), 584-594.
• Çankaya, S. & Karamete, A. (2008). Eğitsel bilgisayar oyunlarının öğrencilerin matematik dersine ve eğitsel bilgisayar oyunlarına yönelik tutumlarına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 115-127.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LİSREL uygulamaları (2nd ed.). Pegem Akademi Yayınları.
• Danley, W. E., & Baker, C. (1988). Comparing a pre-service mainstreaming class taught by traditional methods with a similar class taught by computer-assisted instruction. Computers in the Schools, 5(1-2), 251-256.
• de Jong, T., & Van Joolingen, W. R. (1998). Scientific discovery learning with computer simulations of conceptual domains. Review of Educational Research, 68(2), 179-201.
• de Vellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S., & Yağcı, E. (2001). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dinçer. S. (2006). Bilgisayar destekli eğitim ve uzaktan eğitime genel bir bakış, Akademik Bilişim 2006 Prooceding (pp. 65-76). Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Dinçer, S. & Güçlü, M. (2013). Effectiveness of using simulation in computer aided learning and new trends in science education: A meta-analysis study article. International Journal of Human Science, 10(Special Issue), 49-66.
• Doğanay, A. & Sarı, M. (2012). Düşünme dostu sınıf ölçeği (DDSÖ) geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 11(1), 214-229.
• Eggen, P. D., & Kauchak, D. P. (2007). Strategies for teachers: Teaching content and thinking skills (7th ed.). Needham Heights: Allyn & Bacon.
• Ekici, G. (2005). Biyoloji özyeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 85-94.
• Friedel, C. R., Irani, T. A., Rudd, R., Gallo, M., Eckhardt, E., & Ricketts, J. (2008). Overtly teaching critical thinking and inquiry-based learning: A comparison of two undergraduate biotechnology classes. Journal of Agricultural Education, 49(1), 72-84.
• Gleason, G. T. (1981). Microcomputers in education: The state of the art. Educational Technology, 21(3), 7-18.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
• Jöreskog, K. G. (1993). Testing structural equation models. In K. A. Bollen and J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 294-316). Newbury Park: Sage.
• Joreskog, K., & Sörbom, D. (2001). LISREL 8: User’s reference guide. Lincolnwood: Scientific Software International.
• Kabaca, T. (2012). Bilgisayar destekli öğretim ile ilgili kavramlar. In A. Benzer, S. Çiftçi, A. Saraç, H. Bağcı, A. Çömek, H. Aksaya, et al., A. Benzer, & H. Aksaya (Ed.), Bilgisayar okuryazarlığı I-II (pp. 321-333). Ankara: Pegem A Akademi.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (4th ed.). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kayri, M. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42 (1), 57-175.
• Keser, H. (1988). Bilgisayar destekli öğretim ġçin bir model önerisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kline, R.B. (2005), Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd ed.). New York: The Guilford Press.
• Kulik, J., Kulik, C.-L., & Bangert-Drowns, R. L. (1985). Effectiveness of computer-based education in elementary pupils. Computers in Human Behavior, 1(1), 59–74.
• Kulik, J., Kulik, C.-L., & Cohen, P. (1980). Effectiveness of computer-based college teaching: a meta-analysis of findings. Review of Educational Research, 50(4), 525–544.
• Lamm, A. J., Rhodes, E. B., Irani, T. A., Roberts, T. G., Snyder, L.J.U., & Brendemuhl, J. (2011). Utilizing natural cognitive tendencies to enhance agricultural education programs. Journal of Agricultural Education, 52(2), 12-23.
• Liao, Y.C. (2007). Effects of computer-assisted instruction on students’achievement in Taiwan: A meta-analysis. Computers & Education, 48(2), 216-233.
• Marsh, H. W., & Hocevar, D. (1988). A new, more powerful approach to multitrait-multimethod analyses: Application of second-order confirmatory factor analysis. Journal of Applied Psychology, 73(1), 107-117.
• Marsh, H. W., Balla, J. R., & McDonald, R. P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103(3), 391-410.
• McDonald, R. P., & Ho, M. H. R. (2002). Principles and practice in reporting structural equation analyses. Psychological Methods, 7(1), 64-82.
• NEPADs. (2001). New partnership for Africa’s development. South Africa: Pretoria.
• Ornstein, A. C. & Levine, D. U. (1993). Foundations of educations (5th ed.). Boston: Houghton Mifflin Co.
• Owusu, K. A., Monney, K. A., Appiah, J. Y., & Wilmot, E. M. (2010). Effects of computer-assisted instruction on performance of senior high school biology students in Ghana. Computers & Education, 55(2), 904-910.
• Reigeluth, C. M. (Ed.). (1983). Instructional design theories and models: An overview of the current status. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Rich, J. M. (1992). Innovations in education reformers and their critics. U.S.A: Sixth Edition.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
• Sheskin, D. J. (2004). Handbook of parametric and nonparametric statistical procedures (3rd ed.). Boca Raton: Chapman&Hall/CRC
• Skinner, B. F. (1954). The science of learning and the art of teaching.Cambridge, Mass, USA, 99-113.
• Snelbecker, G. E. (1988). Heider comprehensive contributions. Contemporary Psychology, 33(10), 925-925.
• Soe, K., Koki, S., & Chang, J. M. (2000). Effect of computer-assisted ınstruction (CAI) on Reading Achievement: A Meta-Analysis. In ERIC, Retrieved February 10, 2014, from http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED443079.pdf
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2001). Using multivariate statistics.(4th. ed.). MA: Allyn ve Bacon.
• Tanyeri, T. (2012). Bilgisasyar destekli öğretimle ilgili temel kavramlar, öğeleri, kuramsal temelleri ve uygulama yöntemleri. In U. Başboğaoğlu, H. C. Çelik, C. Çuhadar, Ş. Daban, Ö. Ö. Dursun, L. Bektaş, et al., & A. Güneş (Eds.), Bilgisayar I-II temel bilgisayar becerileri (pp. 468-496). Ankara: Pegem A Akademi.
• Taş, N. (2014). Bilgisayar destekli öğretim üzerine sistematik bir derleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekbıyık, A., Birinci-Konur. K., & Pırasa, N. (2008). Effects of computerassisted instruction on students’ attitudes towards science courses in Turkey: A meta-analysis. In International Educational Technology Conference, (pp.1-8). Eskisehir.
• Trey, L., & Khan, S. (2008). How science students can learn about unobservable phenomena using computer-based analogies. Computers & Education, 51(2), 519-529.
• Usta, E. (2013). Öğretim teknolojisi ve davranışçılık. In K. Çağıltay, Y. &Göktaş (Eds), Öğretim teknolojilerinin temelleri: Teoriler, araştırmalar, eğilimler (pp. 151-167). Ankara: Pegem Akademi.
• Uşun, S. (2004). Bilgisayar destekli öğretimin temelleri (2nd ed.). Ankara: Nobel yayın Dağıtım.
• Vural, B. (2004). Eğitim öğretimde teknoloji ve materyal kullanımı. İstanbul: Hayat yayıncılık.
• Wells, J., & Lewis, L. (2006). Internet access in US public schools and classrooms: 1994-2005. National Center for Education Statistics, Retrieved December 13, 2014, from. http://nces.ed.gov/pubs2007/2007020.pdf.
• Yalın, H. İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (15th ed.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Yanpar-Şahin, T. & Yıldırım, S. (2001). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yörükoğlu, A. (1988). Gelişim psikolojisinde bilgisayarın etkisi. Bakış Dergisi, 13-15.