Çocukların Bilişsel İşlevlerini Uygulama Performanslarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 79 - 96, 30.11.2020

Ezgi Akşin Yavuz , Rengin Zembat

Öz

Okul öncesi eğitime devam eden
48-66 aylık çocukların bilişsel işlevlerini uygulama performanslarının okul
öncesi eğitime devam etme süresi ve aile gelir durumuna göre incelenmesini
amaçlayan araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden betimleyici tarama deseni
ile tasarlanmıştır. Çok aşamalı örnekleme yöntemiyle oluşturulan çalışma
grubunun belirlenmesinde tabakalı örnekleme ve seçkisiz küme örnekleme
yöntemlerinden yararlanılmış, kolay ulaşılabilirlik ve gönüllülük ilkeleri de
gözetilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda İstanbul İli Üsküdar, Kadıköy ve
Maltepe İlçelerinde yer alan 6 okulda eğitim öğretime devam eden ve normal
gelişim gösteren 48-66 aylık toplam 158 çocuk (76’sı  kız ve 82’si erkek) yer almaktadır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ile birlikte Bilişsel
İşlevlerin Uygulanması Ölçeği kullanılmıştır. Gerekli yasal izinlerin
alınmasıyla başlatılan araştırma sürecinde, çocukların araştırmaya katılımları
hakkındaki aile onamları ve araştırma verilerinin gizliliği ilkeleri gibi etik
unsurlara uygun süreçler yürütülmüştür. Elde edilen verilerin uygun analiz yöntemleri
ile incelenmesi ve bulguların raporlaştırılması sonucunda; okul öncesi eğitim
kurumlarına daha uzun süre devam eden çocukların bilişsel işlevlerini
uygulamada daha başarılı performanslar sergiledikleri belirlenmiştir. Gelir
durumu daha düşük olan çocukların ise bilişsel işlevlerini uygulamada daha
düşük performanslar sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre çocukların
okul öncesi eğitime devam etme sürelerinin ve içinde yetiştikleri ailenin sahip
olduğu gelir durumunun onların bilişsel işlevlerini uygulama performansları
üzerinde oluşturduğu farklılaşma ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

bilişsel işlevler, bilişsel işlevlerin uygulanması ölçeği, okul öncesi çocuk, okula devam etme süresi, gelir durumu

Kaynakça

• Akşin-Yavuz, E. (2016). Bilişsel İşlevlerin Uygulanması Ölçeği’nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve 48-66 aylık çocukların bilişsel işlevlerinin gelişiminin incelenmesi. (Yayımlanmış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Akşin-Yavuz, E. ve Zembat, R. (2017). Bilişsel İşlevlerin Uygulanması Ölçeği Türkçe Uyarlaması ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 475-503, doi:10,24315/trkefd.305449.
• Akşin-Yavuz, E. (2018). Dinamik Değerlendirme. İçinde A. Önder (Ed.), Örneklerle Çocuğu Tanıma ve Değerlendirme. (s. 253-284). Ankara: Eğiten.
• Bakken, L., Brown, N. & Downing, B. (2017). Early Childhood Education: The Long-Term Benefits. Journal of Research in Childhood Education, 31(2),255-269, DOI: 10,1080/02568543,2016,1273285.
• Barnett, W. S. (2008). Preschool Education and Its Lasting Effects: Research and Policy Implications. National Institute for Early Education Research Rutgers, The State University of New Jersey.
• Burger, K. (2010). How does early childhood care and education affect cognitive development? An international review of the effects of early interventions for children from different social backgrounds. Early Childhood Research Quarterly, 25(2), 140-165.
• Chen, J. J. & de Groot Kim, S. (2014). The quality of teachers’ interactive conversations with preschool children from low-income families during small-group and large-group activities. Early Years, 34(3), 271-288, DOI: 10,1080/09575146,2014,912203.
• Christensen, L. B., Burke-Johnson, R. & Turner, L. A. (2015). Tarama Araştırması. E. Gümüş (Çev). İçinde A. Aypay (Çev Ed.), Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. ( s.367-399). Ankara: Anı.
• Cortázar, A. (2015). Long-term effects of public early childhood education on academic achievement in Chile. Early Childhood Research Quarterly, 32(3), 13-22.
• Draper, C. E., Achmat, M., Forbes, J. & Lambert, E. V. (2012) Impact of a community-based programme for motor development on gross motor skills and cognitive function in preschool children from disadvantaged settings. Early Child Development and Care, 182(1),137-152, DOI: 10,1080/03004430,2010,54725.
• Grantham-McGregor, S., Cheung, Y. B., Cueto, S., Glewwe, P., Richter, L., Strupp, B. & International Child Development Steering Group. (2007). Child development in developing countries. Developmental potential in the first 5 years for children in developing countries. Lancet, 369, 60-70.
• Hall, J., Sylva, K., Sammons, P., Melhuish, E., Siraj-Blatchford, I & Taggart, B. (2013). Can preschool protect young children’s cognitive and social development? Variation by center quality and duration of attendance. School Effectiveness and School Improvement: An International Journal of Research, Policy and Practice, 24(2), 155-176, DOI: 10,1080/09243453,2012,749793.
• Haywood, H. C. (2000). Cognitive-developmental therapy: overview. In A. Kozulin & Y. Rand (Eds), Experience of mediated learning an ımpact of Feuerstein’s theory in education and psychology (pp.292-309). Oxford: Elsevier Science.
• Haywood, H. C., & Lidz, C. S. (2007) Dynamic assessment in practice. Clinical and educational applications. New York: Cambridge University Press.
• Haywood, H. C. & Tzuriel, D. (2002). Applications and challenges in dynamic assessment. Peabody Journal of Education, 77 (2), 40-63, DOI:10,1207/S15327930PJE7702_5.
• Heckman, J. J. & Raut, L. K. (2016). Intergenerational long-term effects of preschool-structural estimates from a discrete dynamic programming model. Journal of Econometrics, 191(1), 164-175.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel.
• Kiernan, K.E., & Mensah, F.K. (2009). Poverty, maternal depression, family status and children’s cognitive and behavioural development in early childhood: A longitudinal study. Journal of Social Policy, 38, 569–588, doi:10,1017/S0047279409003250.
• Lidz, C. S. & Pena, E. D. (2009). Response to intervention and dynamic assessment: do we just appear to be speaking the same language? Seminars in Speech and Language, 30(2), 121-133.
• Loeb, S., Bridges, M., Bassok, D., Fuller, B. ve Rumberger, R. W. (2007). How much is too much? The influence of preschool centers on children's social and cognitive development. Economics of Early Childhood Education, 26(1), 52-66.
• Lyu, J. & Burr, J. A. (2016). Socioeconomic status across life course and cognitive functions among older adults an examinarion of the latency, pathways and accumulation hypotheses. Aging Health, 28(1), 40-67, DOI: 10,1177/0898264315585504J.
• Melhuish, E. (2010). Why children, parents and home learning are important. In K. Sylva, E. Melhuish, P. Sammons, I. Siraj-Blatchford & B. Taggart, (Eds), Early Childhood Matters. Evidence from the effective pre-school and primary education project (pp.44-69). New York: Routledge.
• Paxson, C. & Schady, N. (2007). Cognitive development among young children in Ecuador. Journal of Human Resources, 42(1), 49–84.
• Ramazan, O. & Demir, S. (2011). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36–48 aylık çocukların bilişsel gelişim düzeyleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 83- 98.
• Reid, J. L. & Ready, D. D. (2013). High-Quality Preschool: The socioeconomic composition of preschool classrooms and children's learning. Early Education and Development, 24(8), 1082-1111, DOI: 10,1080/10409289,2012,757519.
• Sammons, P. (2010). The EPPE research design: An educational effectiveness focus. In K. Sylva, E. Melhuish, P. Sammons, I. Siraj-Blatchford & B. Taggart, (Eds), Early childhood matters, evidence from the effective pre-school and primary education project (pp.24-43). New York: Routledge.
• Sibley, E., Thomson, D., Longo, F., & Dearing, E. (2019). Student learning and development in economically disadvantaged family and neighborhood contexts. In S. Sheldon & T. Taylor-Vorbeck (Eds.), The Wiley handbook of family, school, and community relationships in education (pp. 399-417). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons Inc.
• Sönmez, İ. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının erken öğrenme alanlarındaki davranış ve becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Sylva, K., Melhuish, E., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I. & Taggart, B. (2010). Introduction: Why EPPE? In K. Sylva, E. Melhuish, P. Sammons, I. Siraj-Blatchford & B. Taggart, (Eds). Early childhood matters. Evidence from the effective pre-school and primary education project (pp.1-7). New York: Routledge.
• Tunçeli, H. İ. ve Zembat, R. (2018). 48-72 aylık çocukların gelişimlerinin çeşitli değişkenler açısından LAP-3 gelişim değerlendirme ölçeği ile incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2321-2356.
• Tzuriel, D. (2001). Dynamic assessment of young children. Set Editors: V. L. Schwean and D. H. Saklofske. In the set of: Handbook Of Psychosocial Characteristics of Exceptional Children. New York: Springer Science+Business Media, LLC.
• Yeow, K. S. (2011) Developing children's cognitive functions and increasing learning effectiveness: an intervention using the Bright Start Cognitive Curriculum for young children. (Unpublished Thesis). Durham theses, Durham University. Available at Durham E-Theses Online: http://etheses.dur.ac.uk/625/ (E.T. 14,01,2019).