Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi.

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 117 - 136, 30.11.2020

Gökçe Pilatin , Emine Ahmetoğlu

Öz

Çocuk hakları, hukuki ve ahlaki olarak bütün çocukların doğdukları an itibariyle sahip oldukları sağlık, barınma, eğitim, ihmal ve istismar durumlarına karşı korunma gibi haklarının neler olduğunu tanımlamak adına kullanılan evrensel bir terim olarak ifade edilmektedir. Çocuk hakları aile ve öğretmenlere çocuğa tanınan hakların neler olduğunu en iyi şekilde öğreterek çocuğun sağlıklı gelişimini desteklemek amacıyla vardır. Bu nedenle öğretmenler çocuklara haklarını en iyi şekilde öğretebilmeleri ve haklarını kullanabilecekleri ortamlar yaratmaları açısından önemli bir role sahiptir. Bu doğrultuda bu araştırmada okul öncesi öğretmenliği bölümünde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin genel tutumlarını ve bu tutumları etkileyen değişkenlerin neler olduğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırmanın örneklemini Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarda öğrenim görmekte olan 226 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Genel Bilgi Formu ve Çocuk Hakları Tutum Ölçeği (ÇHTÖ) ile toplanmıştır. Veri analizinde Pearson Korelasyon katsayısı, t-test, ANOVA istatistik yöntemleri kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin genel tutumlarının olumlu olduğu bulgusuna varılmıştır. Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarının sınıf, yaş, hayatının büyük bir bölümünü geçirmiş oldukları yerleşim birimi, kardeş sayısı, anne ve baba öğrenim durumu, öğretmen adayının ailesinin sosyo-ekonomik durumu, bölümü isteyerek seçme durumu, genel başarı düzeyi, ilk çocuk haklarını duyma zamanı, çocuk hakları sözleşmesini okuma durumu, çocuk hakları eğitimi alma durumu ve küçükken haklarına uygun davranılma durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşmazken, cinsiyete göre kızların lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocuk Hakları, Çocuk Yararı, Okul Öncesi Öğretmen Adayları

Kaynakça

• Akyüz, E. (2018). Çocuk hukuku, çocukların hakları ve korunması. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Aldemir, E. (2014). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin çocuk hakları konusundaki tutumlarının belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Arslan Cansever, B. & Bilir Seyhan, G. (2017). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin algılarının materyal tasarımları ve görüşleri çerçevesinde incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 98–119.
• Ay Zöğ, D. (2008). Öğrencilerin çocuk haklarını algılama düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Aydınlık, A. (2017). Çocuk haklarının gelişiminde okul Öncesi eğitimin yeri ve önemi: “Ankara Örneği”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Niğde Üniversitesi, Aksaray.
• Batur Musaoğlu, E.(2012). Meb 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı’nın (2006) çocuk hakları açısından incelenmesi ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bloom, B. S. (1995) İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme. (Çev. D. A. Özçelik), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Bhandari Shah, S., Shrestha, R., & Thapa, S. (2016). Knowledge and attitude regarding child rights among primary school teachers of government school of Dharan sub-metropolitan. Nurs Care 2016, 5(3). http://dx.doi.org/10.4172/2167-1168.C1.017
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Covell, K., Howe, R. B. (1999). The impact of children’s rights education: A Canadian study. International Journal of Children’s Rights, 7 (2), 171-183.
• Değirmenci, T.(2011).Öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarının incelenmesi. 20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özeti, Burdur.
• Değirmencioğlu, S. (2004). UN convention on the rights of the child. Encyclopedia of Applied Developmental Science, Erişim Tarihi 10.03.2019 , http://books.google.com.tr/books?id=Nl2trnRSAXYC&pg=PA1111&lpg=PA11
• Doğan, Y., Torun, F., & Akgün, H. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 11(2), 503-516. doi: 10.14687/ijhs.v11i2.2998
• Ekici, F.(2014). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 66-77.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babın, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Englewood Cliffs: Prentice Hall. Jennings, T. (2006). Human rights education standards for teachers and teacher education. Teaching Education, 17(4), 287-298. doi:10.1080/10476210601017378
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, Ö. S. (2011). Öğretmen adaylarının çocuk hakları ile ilgili görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Afyonkocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Kenny, M. C. (2004). Teachers’ attitudes toward and knowledge of child maltreatment. Child Abuse & Neglect, 28(12), 1311-1319. doi:10.1016/j.chiabu.2004.06.010
• Kepenekci, Y. (2006). A study of university students‟ Attitudes towards children‟s rights in Turkey. The International Journal of Children‟s Rights, 14(3), 307-319.
• Kepenekçi, Y. ve Baydık, B. (2009). Zihin engelliler öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 329-350.
• Leblebici,H. Ve Çeliköz, N. (2017). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumları. International Jour-nal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 307-318.
• Özmen, A., Özmen, S. K., & Yalçın, T. (2010). Prospective teachers’ knowledge level and knowledge needs about children rights issue. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 81-86. doi:10.1016/j.sbspro.2010.12.119
• Salman-Osmanağaoğlu, Y. (2007). Uşak ili son sınıf öğrencilerinin çocuk haklarına ilişkin görüşleri ( Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şehirli, Y.A ve Ergin A.Z. (2017). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumları. Hikmet Asutay (Ed.), Balkan Eğitim Araştırmaları içinde (s.101-112). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Turupcu, A. ve Gültekin Akduman, G. (2015). Okul öncesi eğitim ve çocuk hakları. Gülden Uyanık Balat, (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş içinde (s.235-252).Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Uçuş, Ş. (2013). Çocuk hakları eğitimi programının hazırlanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yaşar-Ekici, F. (2014). Öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. ASOS Journal, Akademik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 66-77.