A Document Concerning the Objection of a Teacher Who Takes the Darülfünun Teaching Exam

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 1, 1 - 39, 30.06.2024

Gönül Türkan Demir , Emine Altunay Şam , Pelin Kılıç

https://doi.org/10.7822/omuefd.1209458

Öz

Darülfünun, which constitutes the first step of university education, is one of the most important institutions in the history of Turkish education, the idea of establishment of which came to the agenda in the middle of the 19th century and became active on August 31, 1900. Darülfünun has been the subject of many researches on its establishment purpose, organizational structure, departments and curriculum. In this study, a document in which a teacher who wanted to work as a teacher in the Geography Teaching program of Darülfünun in 1923 (1339R) wrote his own evaluations about the examination process was examined. This study, which examines the treatise prepared by Ahmet Hamdi Bey, is a qualitative study carried out with a narrative research pattern. When the document subject to the study is examined, it is understood from the statements of the author that he took an interview exam with three teachers. The author was deemed unsuccessful at the end of the interview, but he objected to the result and prepared this document for two teachers who evaluated him in the exam. The document examined is in the form of a 21-page risale (treatise) printed in Evkaf-ı Islamiye Printing House. In the content of the document, it had been understood that the author made various evaluations about the interview system, the questions asked and the answers of the other candidates, and tried to defend himself. It is thought that this study will bring a different perspective to both the studies in the field of Darülfünun and the researches of Turkish education history.

Anahtar Kelimeler

Darülfünun,, Geography,, Interview Exam,, History of Turkish Education,

Darülfünun Muallimliği Sınavına Giren Bir Öğretmenin Sınava İtirazına Dair Bir Belge

Öz

Türk eğitim tarihinde üniversite düzeyinde önemli bir kurum olan Darülfünun kurma düşüncesi, 19. yüzyılın ortalarında gündeme gelmiş, ancak bu kurum çeşitli teşebbüslerin ardından 20. yüzyılın başlarında faaliyete geçebilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Darülfünun Coğrafya Öğretmenliği programına, 1923 yılında öğretim görevlisi olmak için başvuran Ahmet Hamdi Bey’in sınavın ardından Darülfünun sınav heyetini protesto etmek amacıyla kaleme aldığı ve yayınladığı bir risaleyi incelemektir. Ahmet Hamdi Bey tarafından hazırlanan risalenin incelendiği bu çalışma anlatı araştırması deseniyle gerçekleştirilmiş nitel bir çalışmadır. Doküman incelemesi yoluyla ulaşılan belge, Ahmet Hamdi Bey tarafından Evkaf-ı İslamiye Matbaası’nda basılmış on dokuz sayfadan oluşan bir risale şeklindedir. Yazar, yapılan mülakat sonunda başarısız kabul edilmiş, ancak sonuca itiraz ederek sınavda kendisini değerlendiren iki hocayı ve sınavın uygulanış şeklini eleştirmek amacıyla bu risaleyi hazırlamıştır. Belge incelendiğinde yazarın kendisi ile birlikte üç öğretmenin katıldığı bir mülakat sınavına girdiği tespit edilmiştir. Belgenin içeriğinden, yazarın mülakat sistemi, sorulan sorular ve kazanan adayın verdiği cevaplarla ilgili çeşitli değerlendirmelerde bulunduğu ve kendini savunmaya çalıştığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmanın Türk eğitim tarihi araştırmalarına ve Darülfünun alanında yapılan çalışmalara yeni bir bakış açısı getirmesi düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Darülfünun,, Coğrafya,, Mülakat Sınavı,, Türk Eğitim Tarihi,

Kaynakça

• Arslan, Tolga (2017). Darülfünun’dan İstanbul Üniversitesi’ne felsefe öğreniminin yapılandırılması. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. Sayı: 61, Güz 2017, s. 51-86
• Arslan, Ali ve Akpınar, Özlem (2005). İnas Darülfünunu (1914¬1921). Osmanlı Bilimi Araştırmaları VI/2 , s.225-234. Başar, Ahmet Hamdi (2007). Ahmed Hamdi Başar’ın hatıraları 1 “Gazi Bana Çok Kızmış...” Meşrutiyet, Cumhuriyet ve Tek Parti Dönemi, Editör: Murat Koraltürk, İstanbul.
• Baskan, Gülsün Atanur (2001). Türkiye’de yükseköğretimin gelişimi.
• Çalışkan, Vedat ve Özey Ezgi (2016), Darülfünun’dan mezun ilk kadın coğrafyacı: Şükûfe Nihal (1897-1973), Türk Coğrafya Dergisi, 67, s. 61-66.
• Development of the higher education in Turkey. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 21/1, s.21-32.
• Candemir, Murat (2012). Maarif Nazırı Emrullah Efendi döneminde hazırlanan Darülfünun yönetimi ile İlgili bir nizamname layihası (1912). Tarih Dergisi, 44, s.143-168.
• Demir, Y. (1992). Anlatı biliminin temel terimleri üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 23-27. Dölen, Emre (2008). II. Meşrutiyet döneminde Darülfünun. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, X-1. S.1-46.
• Ergin, Osman (1941). Maarif tarihi, Cilt:III, İstanbul.
• Ergün, Mustafa (2021), II. Meşrutiyet devrinde eğitim hareketleri (1908-1914), Ankara: Pegem.
• Gelişli, Yücel (1999). Darülfünun’un kuruluşu ve gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 143.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin (1990). Darülfünun tarihçesine giriş: İlk İki Teşebbüs. TTK Belleten, LIV/210 (1990), s. 699-738. İhsanoğlu, Ekmeleddin (1993). Darülfünun. TDV İslam Ansiklopedisi içinde, (C.8, s.521-525), İstanbul.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin (1994). Darülfünun: Mefhum ve Müessese Olarak Sultan II.Abdülhamid Dönemine Kadar Gelişmesi, Sultan II. Abdülhamid ve Devri Semineri, İstanbul.
• Koçu, Reşad Ekrem (1960). Başar, Ahmed Hamdi, İstanbul Ansiklopedisi, 4(2168-2169), İstanbul.
• Mehmet İzzet (1925). Dârülfünûn’da felsefe dersleri, Dârülfünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası, IV/2 (Mayıs-Haziran), s. 121-132.
• Merriam, B. S. (2013). Nitel araştırma - Desen ve uygulama için bir rehber. Çev. Edt. Prof. Dr. Selahattin Turan, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Myring, P. (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. Ankara: Bilge Su Yayıncılık.
• Olgun, Kenan (2002). II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Basınında Bir Eğitim Kurumu Olarak Darülfünun (1908-1912). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 2, s.185-204. Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, Bilgi Üniversitesi:İstanbul.
• Selçuk, Mustafa (2010). İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesi (1900-1923), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İstanbul.
• Siler, Abdurrahman (1992). Türk Yükseköğretiminde Darülfünun (1863-1933). (Basılmamış Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uğuz Arsu, Ş. & Tekindal, M. (2021). Nitel araştırmalarda anlatı araştırmasının tanımı, kapsamı ve süreci. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 21(1), 85-124.
• Ürekli, Fatma (2002). Tanzimat Dönemi Osmanlı eğitim sistemi ve kurumları, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 382-406.
• Yıldırm, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık.