Matematik Öğretmen Adaylarının Lgs Matematik Örnek Sorularında Kullandıkları Stratejilerin Ve Problem Çözme Sürecine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 2, 1061 - 1118, 30.12.2024

Kevser Günay , Mithat Takunyacı

Öz

Bu araştırmada ilköğretim matematik öğretmen adaylarının belirlenen Lgs sorularının çözümünde kullandıkları problem çözme stratejilerinin ve uygulanan ölçek aracılığıyla problem çözme sürecine ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın katılımcıları bir devlet üniversitesi lisans 3. Sınıfta öğrenim görmekte olan 51 ilköğretim matematik öğretmen adayından oluşmaktadır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması metodu ile gerçekleştirilmiştir. Veriler Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2020 Aralık ayında ve 2021 Ocak ayında her ay 10 soru olarak yayınladığı toplam 20 Lgs örnek sorusu ve Problem Çözme Beceri ve Stratejileri Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Lgs sorularının yer aldığı teste verilen cevapların analizinde problem çözme stratejileri kontrol listesi olarak literatürde sıklıkla kullanılan on bir strateji kullanılmıştır. Çözümlerde kullanılan problem çözme stratejilerine ve problem çözme sürecine ilişkin ölçekten elde edilen öğrenci cevaplarına yönelik betimsel analiz yöntemi ile frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Bu doğrultuda çalışma sonunda öğretmen adayları tarafından en çok kullanılan problem çözme stratejilerinin sırasıyla muhakeme etme, eleme ve denklem/eşitsizlik yazma stratejileri olduğu görülmektedir. Diyagram çizme ve bağıntı bulma stratejilerinin kullanımı oldukça düşük olurken basitleştirme ve canlandırma stratejileri hiçbir öğretmen adayı tarafından kullanılmamıştır. Verilen Lgs örnek sorularının çözümünde öğretmen adaylarının sıklıkla sonuca hızlı ulaştıracak stratejileri tercih ettiği görülmüştür. Öğretmen adaylarının problem çözme sürecine ilişkin görüşleri incelendiğinde görüşlerin çoğunlukla orta olumlu düzeyde olduğu görülmüştür. Ölçekte yer alan problem çözme basamaklarına ilişkin öğrenci görüşleri incelendiğinde ise en yüksek olumlu görüşün sırasıyla plan hazırlama, planı uygulama ve problemi anlama basamaklarına ait olduğu görülmüştür. Değerlendirme basamağına ilişkin olumlu görüşlerin ise oldukça düşük olduğu çalışma sonunda elde edilen bir diğer sonuçtur.

Anahtar Kelimeler

Problem çözme, Problem çözme stratejileri, Problem çözme basamakları, Öğretmen adayı görüşleri

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Altun, M. (2002). İlköğretim ikinci kademede matematik öğretimi. Bursa: Alfa Yayıncılık.
• Altun, M. ve Memnun, D. S. ve Yazgan, Y. (2007). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Rutin Olmayan Matematiksel Problemleri Çözme Becerileri ve Bu Konudaki Düşünceleri. İlköğretim Online, 6 (1), 127-143.
• Altun, M., ve Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-21.
• Arsal, Z. (2009). Problem Çözme Stratejilerinin Problem Çözme Başarısını Yordama Gücü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 103-113.
• Avcu, S., ve Avcu, R. (2010). Pre-service elementary mathematics teachers’ use of strategies in mathematical problem solving. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 1282-1286.
• Aydın Güç, F. ve Daltaban, D. (2021). An investigation of the use of specific problem-solving strategies by mathematics teachers in lessons. Journal of Pedagogical Research, 5(1), 126-140.
• Aydogdu, M. Z., ve Kesan, C. (2014). A Research on Geometry Problem Solving Strategies Used by Elementary Mathematics Teacher Candidates. Online Submission, 4(1), 53-62.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-14.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bülbül, B. Ö., Elçi, A. N., Güler, M., ve Güven, B. (2021). Matematik Öğretmeni Adaylarının Bilgisayar Destekli Ortamda Geometri Problem Çözme Stratejilerinin Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 403-432.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Chamot, A. U., Dale, M., O’Malley, J. M., ve Spanos, G. A. (1992). Learning and Problem Solving Strategies of ESL Students. Bilingual Research Journal, 16(3-4), 1–28.
• Çetin, B. Ş. (2019). Matematik öğretmenlerinin 2018 LGS sistemine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 587570).
• Çömlekoğlu, G. (2001). Öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine hesap makinesinin etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fisher, R. (2005). Teaching children to think. Nelson Thornes.
• Guba, E. G., ve Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(163-194), 105.
• Gür, H. ve Hangül, T. (2015). Ortaokul öğrencilerinin problem çözme stratejileri üzerine bir çalışma. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 95-112.
• Gürbüz, R. ve Güder, Y. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Problem Çözmede Kullandıkları Stratejiler. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 371-386.
• Hatay, A.G. ve Cihangir, A. (2021). 7. Sınıf Ders Kitaplarının Problem Çözme Becerilerini Geliştirmesi ve Stratejilerini İçermesi Bakımından İncelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 117-146.
• Hoon, T. S., Kee, K. L., ve Singh, P. (2013). Learning mathematics using heuristic approach. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 90, 862-869.
• İpek, A. S., ve Okumuş, S. (2012). The representations of pre-service elementary mathematics teachers used in solving mathematical problems. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(3), 681-700.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1).
• Kayan, F., ve Çakıroğlu, E. (2008). İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiksel Problem Çözmeye Yönelik İnançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 218-226.
• Kayapınar, A. (2015). Matematiksel problem çözme stratejileri öğretiminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin problem çözme performanslarına ve öz düzenleyici öğrenmelerine etkisi (Doktora Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 389530).
• Koç Koca, A. ve Gürbüz, R. (2019). Üstün Yetenekli ve Diğer 4. Sınıf Öğrencilerinin Matematik Problemlerini Çözme Stratejileri Üzerine Bir Araştırma. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1638-1667.
• Kükey, E., Aslaner, R., ve Tutak, T. (2019). Matematiksel düşünmenin varsayımda bulunma bileşenine yönelik olarak ortaokul öğrencilerinin kullandıkları problem çözme stratejilerinin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 7(13), 146-170.
• Lester, F. K. (1994). Using about mathematical problem solving researchs: 1970-1994. Journal for Research in Mathematics Education, 25(6), 660-675.
• Memnun, D. S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik problemi çözmeye ilişkin inançlarının incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 34(1), 75-98.
• Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2009). İlköğretim Matematik Dersi 6-8. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları. Ankara.
• National Council of Teachers of Mathematics (2000). Principles and standarts for school mathematics. Reston/VA: National Council of Teachers of Mathematics Pub.
• Özgen, K. , Ay, M. , Kılıç, Z. , Özsoy, G. ve Alpay, F. N. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri ve Matematiksel Problem Çözmeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 1 (41) , 215-244 .
• Phillips, S. D., Pazienza, N. J. ve Ferrin, H. H. (1984). Decision-making styles and problem-solving appraisal. Journal of Counseling Psychology, 31(4), 497–502.
• Polya, G. (1961). How to solve it. M.: Uchpedgiz.
• Polya, G. (1962). Mathematical Discovery: On understanding, teaching, and learning problem solving. New York.
• Posamentier, A. S., ve Krulik, S. (2008). Problem-solving strategies for efficient and elegant solutions, grades 6-12: a resource for the mathematics teacher. Corwin press.
• Schoenfeld, A. H. (1999). Looking toward the 21st century: Challenges of educational theory and practice. Educational researcher, 28(7), 4-14.
• Takunyacı, M. (2021). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Seçilen Zekâ ve Mantık Sorularını Çözme Stratejilerinin Belirlenmesi . Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 18 (2) , 582-604 .
• Temel, H. ve Altun, M. (2020). Problem Çözme Stratejilerinin Matematiksel Süreç Becerilerine Göre Sınıflandırılması. International Journal of Educational Studies in Mathematics, 7(3), 173-197.
• Türkmen, S. (2022). Ortaokul matematik ders kitaplarının problem çözme stratejileri açısından incelenmesi: Sayılar ve işlemler öğrenme alanı (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 746211).
• Whittemore, R., Chase, S. K., ve Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11 (4), 522-537.
• Yazgan, Y. ve Arslan, Ç. (2017). Matematiksel sıradışı problem çözme stratejileri ve örnekleri (2. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yazgan, Y., ve Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: Bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 210-218.
• Yew, W. T., Lian, L. H., ve Meng, C. C. (2017). Problem Solving Strategies among Primary School Teachers. Journal of Education and Practice, 8(15), 136-140.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.