THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSONALITY TRAITS AND PARENTAL ATTITUDES OF PARENTS WHO ACTIVELY USE SOCIAL MEDIA AND INTRA-FAMILY COMMUNICATION

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 2, 1341 - 1432, 30.12.2024

İsmail Gelen , Hatice Kumcağız , Nisa İstif , Elif Sandalcılar

https://doi.org/10.7822/omuefd.1455013

Öz

From an early age, children adopt their parents' ways of relating to each other and to the world. The child tries to learn about life by communicating with his/her parents, watching and imitating them. In addition, it is seen that the child, who is exposed to the personality traits and parental attitudes of his/her parents, models the behaviors of his/her parents in his/her own parenting position in the future. Therefore, if we assume that the first step in the formation of a healthy and conscious society is through the family, it is assumed that parental personality traits, parental attitudes and communication skills also shape the society. In this study, communication within the family and some factors affecting communication within the family (parental attitude, age, gender, education level, number and ages of children, occupation, social media use, marriage status, telephone use) The aim of the study was to examine. The research was conducted with 306 parents who could be reached in Samsun province/district center and who were willing to participate in the study and who actively use social media. Descriptive survey model was used in the study. The data of the study; Personal information form, Parent's communication with child scale and Ten-item Personality scale were obtained. The data obtained from the research were analyzed with parametric tests. According to the results of the research, a significant difference was found between the variables of parents' communication within the family and gender, parents' ages, educational level, number of children they have, ages of children they have, and parental attitudes they have. A significant difference was found between the personality traits of the parents and the variables of education level, weekly social media usage time, and parental attitudes.

Anahtar Kelimeler

Family Communication, Personality Characteristics, Parental Attitudes

Destekleyen Kurum

Bu araştırma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından Proje No: PYO. EGF.1908.23.001 koduyla desteklenmiştir.

Proje Numarası

PYO. EGF.1908.23.001

SOSYAL MEDYAYI AKTİF KULLANAN EBEVEYNLERİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ VE EBEVEYN TUTUMLARININ AİLE İÇİ İLETİŞİMİ İLE İLİŞKİSİ

Öz

Çocuklar küçük yaşlardan itibaren ebeveynlerinin birbirleri ve dünya ile ilişki kurma tutumlarını benimserler. Çocuk, ailesi ile iletişime geçerek, onları izleyip taklit ederek yaşamı öğrenmeye çalışmaktadır. Ayrıca ebeveynlerinin kişilik özellikleri ve ebeveyn tutumlarına maruz kalan çocuk ilerleyen zamanda kendi ebeveynlik pozisyonunda anne ve babasının davranışlarını model aldığı görülmektedir. Dolayısıyla sağlıklı ve bilinçli bir toplumun oluşmasında ilk adımın aileden geçtiğini varsayarsak, ebeveyn kişilik özellikleri, ebeveyn tutumu ve iletişim becerilerinin de topluma yön verdiği varsayılmaktadır. Bu araştırmada aile içi iletişim ve aile içi iletişimi etkileyen bazı faktörlerin (ebeveyn tutumu, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, çocuk sayısı ve yaşları, meslek, sosyal medya kullanımı, evlilik durumu, telefon kullanımı) incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Samsun il/çe merkezinde ulaşılabilen ve çalışmaya katılmada istekli, sosyal medyayı aktif kullanan 306 ebeveyn ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri; Kişisel bilgi formu, Ebeveynin çocuğuyla iletişimi ölçeği ve On Maddeli Kişilik ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin parametrik testler ile analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Ebeveynlerin aile içi iletişimi ile cinsiyet, ebeveynlerin yaşları, eğitim düzeyi, sahip oldukları çocuk sayısı, sahip oldukları çocukların yaşları, sahip oldukları ebeveyn tutumları değişkenleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Ebeveynlerin kişilik özellikleri ile ise eğitim düzeyi, haftalık sosyal medya kullanım süreleri, sahip oldukları ebeveyn tutumları değişkenleri arasında anlamlı bir fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile İçi İletişim, Kişilik Özellikleri, Ebeveyn Tutumları

Proje Numarası

PYO. EGF.1908.23.001

Kaynakça

• Abbasigil, A. R. (2019). Evli bireylerde sosyal medya kullanım süresi, kişilerarası iletişim becerileri ve evlilik doyum ilişkisi [Unpublished master’s thesis]. Toros Üniversitesi.
• Alp, F. (2021). Z kuşağının sosyal medya kullanım alışkanlıklarının aile içi iletişime etkisi: Sakarya Üniversitesi İletişim Fakültesi örneği [Unpublished master’s thesis]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktürk, F. M. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıcan, T. K. (2019). Kişilerarası yetkinlik ve sosyal medya tutumlarının duygusal zeka ve kişilik bağlamında incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Atabey, D. (2017). Anasınıfına devam eden çocukların annelerinin anne tutumlarının incelenmesi: Çorum ili örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 145-168. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.296516
• Ateşsönmez, S. (2018). Algılanan ebeveyn tutumunun yetişkin bireylerde duygusal yeme bozukluğuna etkisinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aytemiz, T. (2010). Ebeveynin kişiliği, çocuğun mizacı ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Barrick, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1991.tb00688.x
• Basım, H. N., Çetin, F., & Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 20-34.
• Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Development, 37(4), 887-907. https://doi.org/10.2307/1126611
• Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology, 4(1), 1-103. https://doi.org/10.1037/h0030372
• Baumrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use. The Journal of Early Adolescence, 11(1), 56-95. https://doi.org/10.1177/0272431691111004
• Bayram, B. (2022). Sosyal medya kullanımının annelik yaşantısı ve annenin psikolojik sağlığı ile ilişkisi: Sosyal karşılaştırma eğilimi ve mükemmeliyetçiliğin aracı rolü [Unpublished master’s thesis]. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi.
• Brussoni, M., & Olsen, L. L. (2012). The perils of overprotective parenting: Fathers' perspectives explored. Child: Care, Health and Development, 32(2), 237-245. https://doi.org/10.1111/j.1365-2214.2011.01361.x
• Burger, J. M. (2011). Personality (8th ed.). Wadsworth.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri.
• Canlı, Ö. (2019). Öğrenilmiş güçlülük, aile bütünlüğü duygusu ve aile içi iletişim arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Correa, T., Hinsley, A. W., & Zúñiga, H. G. (2010). Who interacts on the web?: The intersection of users’ personality and social media use. Computers in Human Behavior, 26(2), 247-253. https://doi.org/10.1016/j.chb.2009.09.003
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1986). Personality stability and its implications for clinical psychology. Clinical Psychology Review, 6(6), 407-423. https://doi.org/10.1016/0272-7358(86)90029-2
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1990). Personality disorders and the five-factor model of personality. Journal of Personality Disorders, 4(4), 362-371. https://doi.org/10.1521/pedi.1990.4.4.362
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Psychological Assessment Resources.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (2008). The Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R). In G. J. Boyle, G. Matthews, & D. H. Saklofske (Eds.), The SAGE handbook of personality theory and assessment (pp. 179-198). Sage Publications. https://doi.org/10.4135/9781849200479.n9
• Çamur, G., Şenol, D., & Yıldız, S. (2013). Aile ve kadın sempozyumu bildiri kitabı. Kırıkkale Üniversitesi Yayınları.
• Çetintaş, Z. (2019). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 4-6 yaş çocukların anne-babalarının iletişim becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çevik, K. (2019). 3-6 yaş arasındaki çocuklara sahip ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile sosyal medya kullanımı arasındaki ilişki [Published master’s thesis]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Dal, N. E., & Dal, V. (2014). Kişilik özellikleri ve sosyal ağ sitesi kullanım alışkanlıkları: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 144-162.
• Darling, N., & Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological Bulletin, 113(3), 487-496. https://doi.org/10.1037/0033-2909.113.3.487
• Demirel, M. (2023). COVID-19 pandemi sürecinde artan sosyal medya kullanımının aile içi iletişime etkisi [Published master’s thesis].
• Dilber, F. (2019). Aile içi iletişimde sosyal medya: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 334-381.
• Doğan, M., & Ceyhan, E. (2008). Genel lise öğrencilerinin aile işlevlerinin ve denetim odaklarının incelenmesi. Aile ve Toplum, 4(15), 67-82.
• Doğan, Ş. (2015). Muhafazakârlık, aile ve kadın: Çankırı örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 163-193.
• Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: Boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 991-1011.
• Dokuz, G. (2023). 3-6 yaş çocukların duygu düzenleme becerileri ve problemli davranışlarının annenin kişilik yapısı ile ilişkisi [Unpublished specialist thesis]. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Donellan, M. B., Conger, R. D., & Bryant, C. M. (2004). The big five and enduring marriages. Journal of Research in Personality, 38(5), 481-504. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2004.01.001
• Eke, K. (2018). 4-6 yaş sosyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve çocukların sosyal davranışları ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Elitaş, S. K. (2020). Sosyal medyanın toplumsal dönüştürücülüğü: Sosyal medya kullanan ergenlerin aile içi iletişim süreçlerine katılım düzeyleri üzerine nicel bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 16(30), 2616-2632.
• Ergül, B., & Yılmaz, V. (2020). COVID-19 salgını süresince aile içi ilişkilerin doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 38-51.
• Erişen, Y. (2023). Yetişkin bireylerde algılanan ebeveyn kabul-red düzeyi ile sosyal medya bağımlılığı arasındaki yordayıcı ilişkiler. [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Erkılınç, M. M. (2020). Aile içi iletişim kalıpları, benlik kavramı ve evlilik uyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Escobar-Viera, C. G., Shensa, A., Bowman, N. D., Sidani, J., Knight, J., James, E., & Primack, B. (2018). Passive and active social media use and depressive symptoms among United States adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 21(7), 437-443. https://doi.org/10.1089/cyber.2017.0668
• Friedman, H. S., & Schustack, M. W. (2016). Personality: Classic theories and modern research (6th ed.). Pearson.
• Gerson, J., Plagnol, A. C., & Corr, P. J. (2017). Passive and active Facebook use measure (PAUM): Validation and relationship to the reinforcement sensitivity theory. Personality and Individual Differences, 117, 81-90. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.05.034
• Geurts, S. M., Koning, I. M., Vossen, H. G. M., & Regina, J. J. M. van der E. (2022). Rules, role models, or overall climate at home? Relative associations of different family aspects with adolescents' problematic social media use. Comprehensive Psychiatry, 116, 152318. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2022.152318
• Graziano, W. G., Habashi, M. M., Sheese, B. E., & Tobin, R. M. (2007). Agreeableness, empathy, and helping: A person x situation perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 93(4), 583-599. https://doi.org/10.1037/0022-3514.93.4.583
• Göger, G. (2018). Ebeveynlerin kişilik özellikleri ile çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülnar, B., & Öztat, F. (2020). Aile içi yüz yüze iletişim, internet ve sosyal medya kullanım ilişkisi. Kurgu, 28(1), 28-39.
• Gürsoy-Ulusoy, Ş. (2021). Social media isolation and family communication process. The Journal of Social Sciences, 8(51), 41-54.
• Gürsoy Ulusoy, Ş., & Gürsoy Atar, Ö. (2020). Reflection of social media addiction on family communication processes. Adam Academy Journal of Social Science, 10(2), 425-445. https://www.proquest.com/scholarly-journals/reflection-social-media-addiction-on-family/docview/2581938797/se-2
• Hogan, R., Hogan, J., & Roberts, B. W. (1996). Personality measurement and employment decisions: Questions and answers. American Psychologist, 51(5), 469-477. https://doi.org/10.1037/0003-066X.51.5.469
• Işık, Y. (2022). Evli bireylerin evlilik uyumu, iletişim becerileri ve sosyal medya kullanım düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• İnanç, L., Altıntaş, M., & Barış, T. (2017). Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1731-1745.
• Joseph, L. (2020). Parental perceptions of family communication within the context of modern technology (Order No. 27999866). ProQuest Dissertations & Theses Global. https://www.proquest.com/dissertations-theses/parental-perceptions-family-communication-within/docview/2419464236/se-2
• Kahraman, Ö. G., & Demirbaş, N. (2020). Okul öncesi çocuğa sahip annelerin sosyal medya bağımlılığı ile aile işlevselliği arasındaki ilişki. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 215-222.
• Karabulut, E. D. (2007). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ) [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karadağ, Ş. (2015). Evlilik uyumu ilişkisinde aile içi iletişimin rolü: Konya örneği [Unpublished doctoral thesis]. Konya.
• Kaya, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kişilik ve benlik gelişimindeki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(9), 193-204.
• Korbek, E. G. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların ebeveyn tutumları ile sosyal yetkinlik ve davranış durumları arasındaki ilişki [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kumbas, H., Çam, O., & Keskin, G. (2009). Bir grup ergenin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1), 30-39.
• Küpeli, U. (2021). Ebeveyn iletişiminin ergenlerin sosyal-duygusal beceri algıları üzerindeki olası etkisinin çeşitli demografik değişkenler açısından incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Eylüler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Lahey, B. B. (2009). Public health significance of neuroticism. American Psychologist, 64(4), 241-256. https://doi.org/10.1037/a0015309
• Lamborn, S. D., Mounts, N. S., Steinberg, L., & Dornbusch, S. M. (1991). Patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Development, 62(5), 1049-1065. https://doi.org/10.2307/1131151
• Levy, M. D. (1943). Maternal overprotection. Columbia University Press.
• Liman, M. (2020). Okulöncesi eğitime devam eden çocuğu olan ebeveynlerin sosyal medya kullanımları, benlik kurguları ve ebeveynlik stilleri arasındaki ilişkiler [Unpublished master’s thesis]. Marmara Üniversitesi.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2003). Personality in adulthood: A five-factor theory perspective (2nd ed.). The Guilford Press.
• Olpin, E., Hanson, C., & Crandall, A. (2023). Influence of social media uses and gratifications on family health among U.S. parents: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(3), 1910. https://doi.org/10.3390/ijerph20031910
• Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zeka ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi [Unpublished doctoral thesis]. T.C. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özmete, E. (2010). Aile yaşam kalitesi dinamikleri: Aile iletişimi, ebeveyn sorumlulukları, duygusal refah, fiziksel/materyal algılanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 456-465.
• Öztürk, M. O., & Uluşahin, A. (2011). Ruh sağlığı ve bozuklukları (11th ed., Vol. 1). Nobel Tıp Kitapevleri. Procentese, F., Gatti, F., & Napoli, I. D. (2019). Families and social media use: The role of parents’ perceptions about social media impact on family systems in the relationship between family collective efficacy and open communication. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(24). https://doi.org/10.3390/ijerph16245006
• Ponce, A. (2023). Social media: Are you addicted? Examining the role of social media platforms on life satisfaction, personality, and generation (Order No. 30874761). ProQuest Dissertations & Theses Global. https://www.proquest.com/dissertations-theses/social-media-are-you-addicted-examining-role/docview/2890174791/se-2
• Salvatore, M. R. (1989). Personality theories: A comparative analysis (5th ed.). The Dorsey Press.
• Sarıdoğan, B. (2023). Ebeveynlerin mükemmeliyetçilik ve çocuk yetiştirmeye dair özyeterlik inançlarının sosyal medya kullanımı ve diğer değişkenlere göre incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Çağ Üniversitesi.
• Seviniş, S. (2017). Yetişkinlerde sosyal ağ kullanımının beş faktör kişilik özellikleriyle ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: T. C. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Soba, M., Şimşek, A., & Demir, E. (2019). Üniversite öğrencileri üzerine ampirik bir uygulama: Beş faktör kişilik modeli. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 28-43.
• Somer, O. (2001). Çeşitli çalışma alanlarının beş-faktör kişilik boyutlarıyla ilişkisi. Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 31-40.
• Tancan, B. N. (2022). Aile içi iletişimin bireyin gelişimine etkisi [Unpublished master’s thesis]. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tatlılıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin beş faktör kişilik kuramına göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Tarih Dergisi, 7(17), 939-971. https://doi.org/10.14225/Joh400
• Türk Dil Kurumu (TDK). (1932). Genel açıklamalı sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi (4th ed.). Ankara Üniversitesi Basım Evi.
• Thorisdottir, I. E., Sigurvinsdottir, R., Asgeirsdottir, B. B., Allegrante, J., & Sigfusdottir, I. D. (2019). Active and passive social media use and symptoms of anxiety and depressed mood among Icelandic adolescents. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 22(8), 535-542. https://doi.org/10.1089/cyber.2019.0079
• Topçuoğlu, A., & Myradov, D. (2021). Aile yapısında aile içi iletişim doyumu ve aile aidiyetinin incelenmesi (Malatya örneği). International Academic Social Resources Journal, 6(27), 1177-1190. https://doi.org/10.31569/ASRJOURNAL.278
• Uyanık, Ö., Kaya, Ü. Ü., Kızıltepe, G. İ., & Yaşar, M. C. (2015). Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babaların çocukları ile olan ilişkilerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(4), 515-531.
• Utz, S., & Beukeboom, C. J. (2011). The role of social network sites in romantic relationships: Effects on jealousy and relationship happiness. Journal of Computer-Mediated Communication, 16(4), 511-527. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2011.01552.x
• Veli-Baki, S. (2017). Evliliğin ilk 10 yılında aile içi iletişim bozukluklarının aile üzerine etkisi [Unpublished master’s thesis]. Sakarya Üniversitesi.
• Yıldırım, M. H., & Oruç, Ş. (2020). Çalışanların beş faktör kişilik özellikleri ile başarısızlık korkuları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(3), 1863-1886. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.08.1412
• Yıldız, M., & Bulut, M. B. (2017). Ölüm kaygısı ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Turkish Studies, 12(13), 659-676. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.12032
• Yılmaz, A. (2016). Sosyal ağ kullanımının bazı kişilik özellikleriyle ilişkisi [Unpublished master’s thesis]. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, A. (2021). Algılanan ebeveyn tutumu ile kişilik arasındaki ilişkide çocukluk dönemi kardeş ilişkisinin düzenleyici rolü. Unpublished master’s thesis. İstanbul: Acıbadem Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, G. (2022). Sosyal medyanın aile içi iletişime etkisi [Unpublished master’s thesis]. Konya.
• Yücel-Çınar, İ. (2022). Ebeveynlerin sosyal medya kullanımları ile çocuk yetiştirme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Unpublished master’s thesis]. Üsküdar Üniversitesi.
• Zhao, S., Grasmuck, S., & Martin, J. (2008). Identity construction on Facebook: Digital empowerment in anchored relationships. Computers in Human Behavior, 24(5), 1816-1836. https://doi.org/10.1016/j.chb.2008.02.012