Japon Öğretmen Eğitiminde Bir Model: Ders İmecesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 11, 521 - 538, 30.12.2016

Emine Gözel , Ali Rıza Erdem

Öz

Eğitimin
en etkili ögesinin öğretmen olduğu düşünüldüğünde öğretmenlere önemli görevler
düşmektedir. Çünkü öğretmenlerin sadece konuyu bilmesi yeterli değil bunun
yanında öğretim süreci içerisindeki becerisi de önemlidir. Bu konuda Japonya,
öğretmen eğitiminde yeni bir model geliştirmiştir. Dünyada ‘Lesson
Study" olarak bilinen, Türkçeye “Ders İmecesi” olarak tercüme
edilen bu model, Japon kökenli bir mesleki gelişim modelidir. Lesson study
modeli, 1960'lı yıllardan bu yana hem hizmet öncesi hem de hizmet içi eğitimde
öğretmenlerin mesleki gelişimini desteklemek amacıyla Japon okullarında
uygulanmaktadır. Başlangıç noktası ilköğretim olan ders imecesi, bir
grup öğretmen/öğretmen adayının bir araya gelerek bir araştırma dersini
planlaması, uygulaması ve ders bitiminden sonra dersin kritiğinin yapılmasıdır.
"Ders imecesi" öğretmenleri,
"araştırma dersi" adı verilen bireysel sınıf derslerini
planlama, öğretme, gözlemleme, analiz etme ve düzenleme aşamalarında, küçük
gruplar halinde işbirlikçi bir şekilde çalışırlar. Japonya’da hemen hemen tüm
öğretmenler, bir öğretim yılı boyunca bir "ders imecesi" takımında aktif katılımcı
olarak görev yaparlar. Buna ek olarak, öğretmenler kendi okullarında ve dışarıya
açık "Ders imecesi"
uygulaması yapan okullarda da "araştırma dersleri"ni düzenli
aralıklarla gözlemlerler. Araştırma dersleri literatürde yayımlanır ve
ülke çapında bu konuda seminerler düzenlenir. Bu anlamda "Ders imecesi", esas itibariyle, "öğretme
ve öğrenme"nin geliştirilmesini amaçlayan ve öğretmen tarafından
yönetilen geniş tabanlı bir sistemdir. Ders imecesi, hem hizmet öncesi hem de
hizmet içi eğitimde öğretmenlerin niteliklerini geliştirmeye uygun bir
modeldir. Çünkü bu model, öğretmenleri uygulamanın merkezine koymaktadır. Gerek
öğretmen adaylarının gerekse hizmet içi eğitimde görev yapan öğretmenlerin bu
uygulamalarda edindikleri deneyimler; bilgiyi oluşturmalarına, öğretimi
geliştirmelerine ve kişisel gelişimlerine olumlu katkı sağlayacağı ve
öğrencilerin de başarısını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir. Bu
çalışmada, öğretmen ve öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerini destekleyen “ders
imecesi” modelinin kuramsal çerçevede tanıtılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen eğitimi, ders imecesi (lesson study) modeli, mesleki gelişim, araştırma

A Method in Japanese Teacher Education: Lesson Study

Öz

Teachers have an important mission when we regard them as the predominant element of education, since teachers’ ability in teaching process is significant beside their subject knowledge. In this par-ticular, japan has developed a new model in teacher education. ThisJapan-origin professional devel-opment model is known as “lesson Study” in the world, and translated into Turkish as “Ders İmecesi”. Lesson study model is applied at pre-service and in-service training since 1960s in order to underpin teachers’ professional development at Japanese schools. The starting point of Lesson study is primary schools, and it depends on planning and applying a research course; criticize thecourse at the end of it by a group of in/pre-serviceteachers gathered.“Lesson Study” teachers work collaborativelyin small groups at planning, teaching, observing, analyzing, organizing levels of in-dividual courses named “Research Courses”.Nearly all the teachers in Japan take place as active par-ticipantsin “Lesson Study” team, in the course of a school year. In addition to this, they observe the “Research Courses” at regular intervals in either their schools or other schools, which apply “Lesson Study” model. “Research Courses” are published and seminars are held about them across the coun-try. In this sense, “Lesson Study”, in essence, is a wide base system directed by the teacher, and aims to develop “teaching and learning”. “Lesson Study” is an appropriate model for improving teachers’ qualifications in both pre-service and in-service education; because the model sets teachers at the center of the application. It is thought that the experiences gained by both pre-service and in-service teachers will contribute positively to their forming knowledge, developing teaching, personal improvement, and affect students’ success, as well. In brief, in this study, it is aimed to introduce hy-pothetically the “Lesson Study” model that support in-service and pre-service teachers’ professional development.

Anahtar Kelimeler

Teacher education, lesson study model, professional development, research, collaboration

Kaynakça

• Abazaoğlu, İ. (2014). Dünyada öğretmen yetiştirme programları ve öğretmenlere yönelik mesleki gelişim uygulamaları. (http://www.gelecekegitimde.com/gelismis-ulkelerin-ogretmen-yetistirme-modelleri/ E.T. 13.05.2016).
• Akbayır, K. ve Taş, Z. (2009). Türkiye’de matematik eğitimi ve öğretmen yetiştirmeye yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Journal of Qafqaz University, 26, 190-197
• Aydın, R., Şahin, H. ve Topal, T. (2008). Türkiye’de ilköğretime sınıf öğretmeni yetiştirmede nitelik arayışları. TSA, 12 (2), 120-142
• Azar, A. (2011). Türkiye'deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 1(1), 36-38.
• Baba, T. (2007). Japanese education and lesson study: An overview Section 1.1: “How is lesson study implemented”. In M. Isoda, M. Stephens, Y. Ohara, & T. Miyakawa (Eds.). Japanese lesson study in mathematics, 2-7
• Back, J. ve Joubert, M. (2011). Lesson study as a process for professional development: working with teachers to effect significant and changes in practice. Proceedings of 7th Congress of the European Society for Research in Mathematics Education, Rzeszow, Poland, February, 2559-2568.
• Bütün, M. (2012). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının uygulanan zenginleştirilmiş program sürecinde matematiği öğretme bilgilerinin gelişimi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Trabzon.
• Cerbin, W. ve Kopp, B. (2006). Lesson study as a model for building pedagogical knowledge and ımproving teaching. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 18 (3), 250-257.
• Cüceloğlu D. ve Erdoğan, İ. (2016). Öğretmen olmak. Final Kültür Sanat Yayınları. İstanbul.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237
• Çiltaş, A. ve Akıllı, M. (2011). Öğretmenlerin pedagojik yeterlilikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(4), 64-72
• Easton, L. B. (2009). The Tuning Protocol For Examining Student Work, (http://www.ets.org/flicc/pdf/THE_TUNING_PROTOCOL_FOR_EXAMINING_STUDENT_WORK.pdf (E. T. 02.02.2014).
• Elipane, L., Nacino, L., Pereda, R., Reperuga, P., and Torio, M. (2013). Developing Deep Mathematics Teaching Discourse Through Research Lessons. Proceedings of the 8th International Conference on Education Research, pp. 286-292 . Seoul, Korea: Seoul National University.
• Erdem, A.R. (2015). Türkiye’deki öğretmen yetiştirmenin [A], [B], [Ç] si. Journal of Teacher Education and Educators, 4(1), 16 – 38
• Fernandez, C. (2002). Learning from Japanese approaches to professional development the case of lesson study, Journal of Teacher Education, 53 (5), 393-405
• Fernandez, C. ve Yoshida, M. (2004). Lesson study: A japanese approach to ımproving mathematics teaching and learning. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates. London.
• Genç, S.Z. (2000). Bilgi toplumunda öğretmen eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 23, 375- 386
• Gordon, T. (2013). Etkili öğretmenlik eğitimi, Profil Yayıncılık. (Çeviri: Sermin Karakale). İstanbul.
• Hart, L., Alston, A. ve Murata, A. (2009). Lesson Study Working Group. (http://www.pmena.org/2009/proceedings/workinggroup90521replacement.pdf 04.02.2014).
• Isoda, M. (2007). A brief history of mathematics lesson study in Japan. “Where did lesson study begin and how far has it come? In M. Isoda, M. Stephens, Y. Ohara, & T. Miyakawa (Eds.), Japanese lesson study in mathematics: Its impact. Diversity and Potential For Educational Improvement, 8-15.
• Lewis, C. (2002). Brief Guide to Lesson Study. (http://www.lessonresearch.net/briefguide.pdf 04.02.2014).
• Makinae, N. (2010). The origin of lesson study in Japan. http://www.lessonstudygroup.net/lg/readings/TheOriginofLessonStudyinJapanMakinaeN/TheOriginofLessonStudyinJapanMakinaeN.pdf sayfasından elde edilmiştir.
• McDowell, A. V. (2010). Preservice Teachers' Use of Lesson Study in Teaching Nature of Science. Middle-Secondary Education and Instructional Technology Dissertations, The College of Education, Georgia State University, Atlanta, Georgia.
• MEB (2004). Öğretmen mesleğinin genel yeterlilikleri ve özel alan yeterlilikleri taslakları. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Stigler, J. ve Hiebert, J. (1999). The teaching gap: Best ideas from the word’s teachers for improving education in the classroom. New York: Summit Books.
• Takahashi, A. ve Yoshida, M. (2004). Ideas for Establishing Lesson Study Communities. Teaching Children Mathematics, Teaching Children Mathematics, 436- 443.
• Yılmaz, M. (2007). Sınıf öğretmeni yetiştirmede teknoloji eğitimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27 (1), 155-167