15-49 Yaş Evli Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 326 - 336, 26.12.2021

Feyza Nazik , Şule Mumcu , Mehtap Sönmez , Ayşe Nur Yılmaz , Özlem Doğan Yüksekol

https://doi.org/10.38108/ouhcd.881578

Cited By: 9

Öz

Amaç: Bu araştırma, 15-49 yaş evli kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarını belirlemek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Kesitsel-tanımlayıcı tipte olan araştırmanın örneklemini, Nisan-Haziran 2019 tarihleri arasında, Türkiye’nin doğusunda bulunan bir ilde çalışmaya katılmayı kabul eden 323 kadın oluşturdu. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu” ve “Aile Planlaması Tutum Ölçeği (APTÖ)” ile toplandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanıldı.
Bulgular: Kadınların “APTÖ” puan ortalaması 109.1±18.7΄dir. “Toplumun Aile Planlamasına İlişkin Tutumu”, “Aile Planlaması Yöntemlerine İlişkin Tutum” ve “Doğuma İlişkin Tutum” alt ölçeklerinden alınan puan ortalamaları sırası ile 48.8±10.1, 35.1±6.5 ve 25.1±5.4΄tür. Okuma-yazma bilmeyen kadınların APTÖ puan ortalamaları 100.2±19.0, üniversite mezunlarının 125.2±18.4΄tür (p<0.05). Çekirdek ailede yaşayan kadınların APTÖ puan ortalaması 110.6±18.8, geleneksel ailede yaşayan kadınların APTÖ ortalaması 101.8±16.8’dir (p<0.05). Hiç doğum yapmayan, aile planlaması konusunda danışmanlık alan ve modern yöntem kullanan kadınların APTÖ puan ortalaması, 3 ve üzerinde doğum yapmış, aile planlaması danışmanlığı almamış ve geleneksel yöntem kullanan kadınların APTÖ puan ortalamasından yüksektir (p<0.05). İstenmeyen gebelik ve isteyerek düşük yapma ile APTÖ puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05).
Sonuç: Araştırmanın sonucunda, kadınların aile planlaması yöntem kullanmaya yönelik tutumlarının olumlu ancak yeterli düzeyde olmadığı, eğitim düzeyi yüksek, çekirdek ailede yaşayan, çalışan ve daha önce aile planlaması danışmanlık hizmeti alan kadınların APTÖ puan ortalamalarının daha yüksek olduğu saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda, toplumda aile planlamasına olumlu tutum geliştirilmesi için verilecek eğitimlerde; eğitim düzeyi düşük olan, geniş aile yapısına sahip olan, çocuk sayısı fazla olan ve aile planlaması konusunda bilgi almayan kadınlara öncelik verilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Tutum, aile planlaması, kadın

Determination of Attitudes of 15-49 Age Married Women towards Family Planning

Öz

Objective: This research was conducted to determine the attitudes of married women aged 15-49 towards family planning.
Methods: The sample of the research is cross-sectional, between April-June 2019 to participate in a province in the east of Turkey has created 323 women who accepted. The data were collected using "Personal Information Form" and "Family Planning Attitude Scale. Descriptive statistics, independent groups t-test and one-way analysis of variance were used in data analysis.
Results: Women's FPAS mean score is 109.1±18.7. The mean scores obtained from the subscales of society's attitude towards family planning, attitude towards family planning methods and attitude towards birth were 48.8±10.1, 35.1±6.5 and 25.1±5.4, respectively. FPAS mean score of illiterate women is 100.2±19.0, university graduates are 125.2±18.4 (p<0.05). The mean APTÖ score of women living in a nuclear family is 110.6±18.8, and the mean of women living in a traditional family is 101.8±16.8. Women who never gave birth, received consultancy about family planning and used modern methods, mean FPAS score average of women who gave birth to 3 or more, did not receive family planning counseling, and used traditional methods (p <0.05). There is no significance between unintended pregnancy and induced miscarriage and FPAS score (p>0.05).
Conclusion: As a result of the study, it was determined that women's attitudes towards using family planning methods were not at a positive but sufficient level, women with a high level of education, living in the nuclear family, working and previously receiving family planning counseling service had higher mean FPAS scores. In line with these results, in the trainings to be given to develop a positive attitude towards family planning in society; It may be suggested to give priority to women with a low level of education, an extended family structure, a high number of children and no information on family planning.

Anahtar Kelimeler

Attitude, family planning, woman

Kaynakça

• Alan Dikmen H, Cankaya S, Dereli Yilmaz S. (2019). The attitudes of refugee women in Turkey towards family planning. Public Health Nursing (Boston, Mass.), 36(1), 45–52.
• Ankomah A, Anyanti J, Oladosu M. (2011). Myths, misinformation, and communication about family planning and contraceptive use in Nigeria. Open Access Journal of Contraception, 2, 95-105.
• Ataullahjan A, Mumtaz Z, Vallianatos H. (2019). Family planning, Islam and sin: Understandings of moral actions in Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan. Social Science & Medicine (1982), 230, 49–56.
• Arslan S, Okcu G, Coşkun AM, Temiz F. (2019). Kadınların gebeliği algılama durumu ve bunu etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 179-192.
• Ayaz S, Yaman Efe S. (2009). Family planning attitudes of women and affecting factors. Journal of The Turkish German Gynecological Association, 10(3), 137–141.
• Aydın Avcı I, Cavusoglu F, Aydın M, Altay B. (2018). Attitude and practice of family planning methods among Roma women living in northern Turkey. International Journal of Nursing Sciences, 5(1), 33-38.
• Bostancı M. (2011). Doğu Anadolu bölgesindeki bir ilçede kadınların kullandıkları kontraseptif yöntemleri için bilgi kaynakları ve istenmeyen gebeliklerle ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 38 (2), 202-207.
• Budak M, Toğrul C, Balsak D, Sakar M, Tahaoğlu A, Akgöl S ve ark. (2015). İsteğe bağlı küretaj olan kadınların kontrasepsiyon yöntemleri ve küretaj nedenleri açısından değerlendirilmesi. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 12(3), 106-109.
• Chopra S, Dhaliwal L. (2010). Knowledge, attitude and practices of contraception in urban population of North India. Archives of Gynecology and Obstetrics, 281(2), 273-277.
• Çakmak B, Metin FZ, Özsoy AZ, Çıtıl R, Önder Y, Yılmaz Doğru H. (2014). Opinion of women about elective abortion. Turkish Journal of Obstetrics and Gynecology, 11(3), 170-175.
• Çıtak Bilgin N, Tokur Kesgin M. (2020). Kanatlı sektöründe çalışan kadınların aile planlaması ve acil kontrasepsiyona ilişkin bilgi ve tutumlarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 29(2), 123-132.
• Çubukçu M. (2018). Samsun ili 15-49 yaş grubu kadınların aile planlaması yöntemlerini kullanım dağılımı. Ankara Medical Journal, 18(2), 207-214.
• Dönmez S, Gümüşsoy S, Koçak SH. (2020). Views of Turkish and Syrian refugee women who are from two different cultures on tubal ligation. Ankara Medical Journal, (2), 298-314.
• Egelioğlu Cetişli N, Kahveci M, Işık S, Hacılar A. (2020). Kadınların postpartum kontraseptif tercihleri ve tutumları. Journal of Academic Research in Nursing, 6(1), 67-72.
• Ejder Apay S, Nazi̇k E, Özdemi̇r F, Pasi̇nli̇oğlu T. (2010). Kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 1-7.
• Elkin N, Ören MM, Demirel A, Önal AE. (2015). Bir aile sağliği merkezine başvuran gebelerin anne sütü ve emzirmeye ilişkin bilgi ve tutumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 24(2), 41-48.
• Erlenwein J, Kundu S, Schippert C, Soergel P, Hillemanns P, Staboulidou I. (2015). Attitude toward, acceptance of and knowledge about female sterilization as a method of contraception. European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology, 185, 83-87.
• Eryılmaz N, Ege E. (2016). Doğum sonu dönemdeki kadınların aile planlaması konusundaki tutumları ve ilişkili faktörler. Journal of Human Sciences, 13(2), 3389-3401.
• Font-Ribera L, Pérez G, Salvador J, Borrell C. (2008). Socioeconomic inequalities in unintended pregnancy and abortion decision. Journal of Urban Health: Bulletin of The New York Academy of Medicine, 85(1), 125-135.
• Gavas E, İnal S. (2019). Türkiye’de kadınların aile planlaması yöntemleri kullanma durumları ve tutumları: Sistematik derleme. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(2), 37-43.
• Genet E, Abeje G, Ejigu T. (2015). Determinants of unmet need for family planning among currently married women in Dangila town administration, Awi Zone, Amhara regional state; a cross sectional study. Reproductive health, 12, 42. Gözükara F, Kabalcıoğlu F, Ersi̇n F. (2015). Şanlıurfa ilinde kadınların aile planlamasına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12(1), 9-15.
• Gür F, Sohbet R. (2017). Gaziantep ilinde el beceri kurslarına gelen kadınların aile planlamasına yönelik, bilgi tutum ve davranışları. Medical Sciences, 12(1), 10-21.
• Karabulutlu Ö, Ersöz B. (2017). Kars ili, Susuz ilçe merkezine bağlı aile planlaması yöntemi kullanan 15-49 yaş grubu evli kadınlarda kullanılan yöntem ve yöntem seçimini etkileyen faktörler. Caucasian Journal of Science, 4 (1), 26-44. Karadağ G, Koçak H, Yılmaz M. (2013). Kadınların gebeliği önleyici yöntemleri kullanma ve tercih etme nedenleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-25.
• Kul Uçtu A, Karakoç H, Özerdoğan N. (2018). Evlendirme dairesine başvuran kadınların aile planlaması yöntem kullanımı ve hizmet alımına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 12-21. Nikolic Z, Djikanovic B. (2015). Differences in the use of contraception between Roma and non-Roma women in Serbia. Journal of Public Health, 37(4), 581-589.
• Oltuluoğlu H, Başer M. (2012). Malatya il merkezinde yaşayan evli kadınların kullandıkları aile planlaması yöntemleri ve seçme nedenlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19(3), 167-174. Öngen M, Kırca N. (2020). Mülteci ve göçmen kadınlarda kadın sağlığı sorunları. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(2) ,55-69.
• Örsal Ö, Kubilay G. (2014). Aile planlaması tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Florence Nightingale Journal of Nursing, 15(60), 155-164.
• Öztaş Ö, Baydar Artantaş A, Kayhan Teti̇k B, Yalçıntaş A, Üstü Y, Uğurlu M. (2015). 18-49 yaş grubu evli kadınların üreme sağlığı ve kontrasepsiyon hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Ankara Medical Journal, 15(2), 67-76.
• Richardson E, Allison KR, Gesink D, Berry A. (2016). Barriers to accessing and using contraception in highland Guatemala: the development of a family planning self-efficacy scale. Open Access Journal of Contraception, 7, 77-87.
• Selim S, Bilgin D. 2020. Dini inanışlara göre doğurganlığı etkileyen faktörlerin etkileşim hipotezi açısından araştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 1005-1019.
• Semachew Kasa A, Tarekegn M, Embiale N. (2018). Knowledge, attitude and practice towards family planning among reproductive age women in a resource limited settings of Northwest Ethiopia. BMC Research Notes, 11(1), 577.
• Staveteig S. (2017). Fear, opposition, ambivalence, and omission: Results from a follow-up study on unmet need for family planning in Ghana. PloS One, 12(7), e0182076.
• Sultan S, Ali MM, Bardai SS, Kanpurwala MA, Punjwani FS. (2018). Knowledge, attitude, and practice of family planning methods among married men and women. Journal of Women’s Health, 7(3), 1-3.
• Şenoğlu A, Çoban A, Karaçam Z. (2019). İstenmeyen gebelikler ve isteyerek yapılan düşüklerin değerlendirilmesi. Archives Medical Review Journal, 28(4), 300-305.
• Tezel A, Gönenç İ, Akgün Ş, Öztaş Karataş D, Altuntaş Yıldız T. (2015). Kadınların aile planlamasına yönelik tutumları ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(3), 181-188.
• Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması (TNSA) 2018 Ana Raporu, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Erişim tarihi: 13.02.2021 http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Wani RT, Rashid I, Nabi SS, Dar H. (2019). Knowledge, attitude, and practice of family planning services among healthcare workers in Kashmir- a cross-sectional study. Journal of Family Medicine and Primary Care, 8(4), 1319-1325.