Kaynaştırma Sınıflarına Alternatif Bir Bakış: Çevresel Davranışsal Değerlendirme İle Öğretimsel Özelliklerin İncelenmesi

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 01, 19 - 37, 01.02.2010

Bülbin Sucuoğlu Selma Akalın

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000144

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kaynaştırma Sınıflarına Alternatif Bir Bakış: Çevresel Davranışsal Değerlendirme İle Öğretimsel Özelliklerin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, kaynaştırma sınıflarının öğretimsel özelliklerini, Türkiye’de yapılan üç araştırmanın sonuçlarını temel alarak açıklamaktır. Bu amaca ulaşmak için, öncelikle, öğrenci davranışlarının sınıfın yapısı ve sınıf içi etkileşimlerle ilişkili olduğunu kabul eden çevresel davranışsal değerlendirme yaklaşımı kısaca özetlenmiş, daha sonra özel gereksinimli çocuk bulunan genel eğitim sınıfları ve özel sınıflar gibi öğretim ortamlarının öğretimsel özellikleri, çevresel davranışsal yaklaşımı kullanan araştırmalar temel alınarak açıklanmıştır. Son olarak, ülkemizdeki kaynaştırma sınıflarının öğretimsel özelliklerini inceleyen üç çalışma ve bulguları özetlenerek bulgular Türkiye’deki kaynaştırma uygulamalarının problemleri çerçevesinde tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Çevresel-davranışsal değerlendirme, öğretimsel değişkenler, öğretmen-öğrenci davranışları, kaynaştırma, genel eğitim sınıfları

Kaynakça

• Akalın, S. (2007). İlköğretim birinci kademe kaynaş- tırma sınıflarındaki öğretmenlerin sınıf içi davranışları ile kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan öğrencilerin sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakülte- si, Ankara.
• Aral, N., & Dikici, A. (1998). Normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimi olan akranları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. VIII. Ulusal Özel Eğitim Kongresinde Sunulan Bildiri, Edirne.
• Atay, M. (1995). Özürlü çocukların normal çocuk- larla birlikte eğitim aldıkları kaynaştırma programına karşı öğretmen tutumları üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış doktora tezi, Ha- cettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baydık, B. & Bakkaloğlu, H. (2009). Alt sosyoeko- nomik düzeydeki özel gereksinimli olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin sosyometrik statülerini yordayan değişkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 9 (2).
• Bolat, F. (2002). Ortaöğretim öğretmenlerinin sınıf yönetiminde davranışsal öğrencilerce değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. yeterliliklerinin
• Carta, J. J., Greenwood, C. R., & Robinson, S. L.
• Boldurmaz, A (2000). İlköğretim okullarındaki sınıf yönetimi süreçlerinin değerlendirilmesi. Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üni- versitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bramlett, R. K., & Barnett, D. W. (1993). The development of a direct observation code for use in preschool settings. School Psychology Review, 22 (1), 49-62.
• Brophy, J. & Good, T.L. (1986). Teacher Behavior And Student Achievement. Handbook Of Research On Teaching (üçüncü baskı), M.C. Witrock (ed), New York.
• Brown, W.H., Odom, S.L., Shouming, L., & Zercher,C. (1999). Ecobehavioral assessment in early childhood programs: A portrait of preschool inclusion. The Journal of Special Education, 33 (3), 138-153.
• Bulgren, J.A., & Carta; J.J. (1992). Examining the instructional contexts of students with learning disabilities. Exceptional Children, 59 (3), 182- 191.
• Bulucu, Ö. (2003). İlköğretim I. kademe öğretmenle- rinin sınıf davranış yönetiminde yetkinlik algı- larının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Carpenter, S.L., & McKee-Higgins, E. (1996). Behavior management in inclusive classroom. Remedial& Special Education, 17 (4), 195-206.
• Carta, J.J., Atwater, J.B., Schwartz, I.S.,& Miller, P. (1990). Applications of ecobehavioral analysis to the study of transitions across early education settings. Education and Treatment of Children, 13 (4), 298-315.
• Carta, J. J., & Greenwood, C.R. (1985). Eco- behavioral assessment: A methodology for expanding the evaluation of early intervention programs. Topics in Early Childhood Special Education, 5, 88-104. (1987). Application of an eco-behavioral approach to the evaluation of early intervention programs. In R. Prinz (Ed.), Advances in the behavioral assessment of children and families. (Vol. 3, pp. 123-155). Greenwich, CT: JAI Press.
• Carta, J.J., Greenwood, C.R., Schulte, D., Arreaga- Mayer, C., Terry, B. (1988) Code For Instructional Structure And Academic Response: Mainstreaming Version (MS-CISSAR). Kansas City, Juniper Gardens Children’s Project, Bureau of Child Research,University of Kansas.
• Carta, J. J., McConnell, S. R., McEvoy, M. A., Greenwood, C. R., Atwater, J. B., Baggett, K., & Williams, R. (1997). Developmental outcomes associated with "in utero" exposure to alcohol and other drugs. In M. R. Haack (Ed.), Drug dependent mothers and their children: Issues in public policy and public health (pp. 64-90). New York: Springer Publishing Co.
• Carter, E. W., Sisco, L. G., Brown, L., Brickham, D., & Al-Khabbaz, Z. A. (2008). Peer interactions and academic engagement of youth with developmental disabilities in inclusive middle and high school classrooms. American Journal on Mental Retardation, 113, 479-494.
• Cooper, D.H., & Speece, D.L. (1990). Maintaining at-risk children in regular education setting: Initial effects of individual differences and classroom environments. Exceptional Children, 57 (2), 117-126.
• Çifci, İ., Yıkmış, A., Akbaba Altun, S. (2001). Kaynaştırma sınıflarında çalışan öğretmenlerin kaynaştırılmış öğrencilere yönelik pekiştireç kullanma durumlarının belirlenmesi. XI. Ulu- sal Özel Eğitim Kongresi serbest bildiri. Kon- ya: Eğitim Kitapevi Yayınları, 217-229.
• Çolak, A. (2007). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özellikle- rinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir.
• Deretarla, E. (2000). Kaynaştırma uygulaması yapan ilköğretim okullarının 3. sınıfına devam eden normal işiten ve işitme engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Diken, İ. H. (1998). Sınıfında zihinsel engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Doğuş, Y. ve Altınışık, S. (2010). Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri. 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Ki- tabı (20-22 Mayıs 2010), Elazığ, s. 987-993. Cantekin Matbaası.
• Doyle, W. (2006). Ecological approaches to classroom management. Evertson, C.M. & Weinstein, C.S. (Ed.), Handbook of classroom management: Research, practice and contemporary ıssues, 3–15. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Gettinger, M, & Kohler, KM. (2006). Process- outcome approaches to classroom management and effective teaching. In C.M. Evertson & C.S. Weinstein (Eds.), Handbook of classroom management: Research, practice, and contemporary issues (pp. 73-95). Mahwah , NJ : Lawrence Erlbaum.
• Goldstein, S. (1995). Understanding and Managing Children’s Classroom Behavior. New York: Johm Wiley &Sons, Inc.
• Greenwood, C.R., & Carta, J.J. (1987). An ecobehavioral analysis of ınsruction within special education. Focus on Exceptional Children, 19 (9), 1-12.
• Greenwood, C.R., Carta, J.J., Kamps, D., & Delquardi, J. (1997). Ecobehavioral Assessment Systems Software (EBASS), Practitioner’s Manual. Version 3.0. Juniper Gardens Children’s Project. University of Kansas.
• Greenwood, C.R., Carta, J.J., Kamps, D., Terry, B., & Delquardi, J. (1994). Development and validation of standart classroom observation systems for school practitioners. Ecobehavioral assessment system software (EBASS). Exceptional Children, 61 (2), 197-210.
• Greenwood, C. R., Delquadri,J. C., & Hall, R. V. (1984). Opportunity to respond and student academic performance. In W. L. Heward, T. E. Heron, J. Trap-Porter, & D. S. Hill (Eds.), Focus on behavior analysis in education (pp. 58-88). Columbus, OH: Charles Merrill.
• Güldenoğlu, B. (2008). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilerde okuduğunu anlama becerilerinin desteklenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 9 (2), 51-63
• Gürgür, H. (2005). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında işbirliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2005.
• Hollowood, T.M., Salisbury, C.L., Rainforth, B., Palamboro, M.M. (1995). Use Of Instructional Time in Classrooms Serving Students With And Without Severe Disabilities. Exceptional Children, 61, 242-253.
• Jones, V. &, Jones, L. (2001). Comprehensive classroom management creating communities of support and solving problems. 7.Edition. Pearson Education, Inc.
• Kamps, D. M., Leonard, B. R., & Greenwood, C. R. (1991). Ecobehavioral assessment of students with autism and developmental disabilities. In R. J., Prinz (Ed.). Advances in Behavioral Assessment of Children and Families. (pp. 201- 237). New York: Jessica Kingsley.
• Kargın, T., Acarlar, F. ve Sucuoğlu, B. (2005). Öğretmen, yönetici ve anne babaların kaynaş- tırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belir- lenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4 (2), 55-76.
• Kayaoğlu, H. (1999). Bilgilendirme programının normal sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma ortamındaki işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Keskin, M.A. (2002) Sınıf öğretmenlerinin karşılaş- tıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve kul- landıkları başetme yolları (Ankara ili Altındağ ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kış, A. (2007). Eğitimci Grup Çalışma Modelinin Kaynaştırılmış Sınıflarda Çalışan Sınıf Öğret- menlerinin Mesleki Gelişimlerine Etkisinin McDonnell, J.,Thorson, N., & McQuivey, C.(1998). İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kounin, J. (1977). Discipline and group management in classrooms. (rev. Ed.) New York: Holt, Rinehart& Winston.
• Larrivee, B. & Algina, J. (1983, April). Identification of teaching behaviors which predict success for mainstreamed students. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Montreal, Canada. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 232 362)
• Le Agar, C. L., & Shapiro, E. (1995). Template matching as a strategy for assessment of an intervention for preschool children with disabilities. Topics in Early Childhood Special Education, 15, 187-218.
• Logan, K.R., & Malone, D.M. (1998). Comparing instructional context of students with and without disabilities in general education classrooms. Exceptional Children, 64 (3), 343- 358.
• Logan, K.R., Bakeman, R., & Kefe, E.B. (1997). Effects of instructional variables on engaged behavior of students with disabilities in general education classrooms. Exceptional Children. 63 (4). 481-497.
• Marzano, R. J, Gaddy, B. B, and Foseid, M.C. Marzano, J. Handbook for Classroom Management That Works. Merrill Publishing Company, (2005).
• Marzano, R.J., & Marzano, J.S. (2003). The key to classroom management. Educational Leadership, 61 (1), 6-17.
• Mastropieri, M.A. & Scruggs, T.E. (2000). The inclusive classroom: Strategies for effective teaching. Columbus, OH: Merrill/ Prentice Hall.
• MEB (2010). 2009-2010 Yılı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kurum ve Öğrenci Sayıları. Kasım 2010 tarihinde, http://orgm.meb.gov.tr/Istatistikler/2009-2010 GENEL_SONUC.pdf, adresinden alınmıştır. The instructional characteristics of inclusive classes for elementary students with severe disabilities: An exploratory. Journal of Behavioral Education, 8 (4), 415-437.
• Munk, D.D., & Repp, A.C. (1994). The relationship between instructional variables and problem behavior: A review. Exceptional Children, 60 (5), 390-401.
• Murdick, N.L., ve Petch-Hogan, B. (1996). Inclusive classroom management: Using preintervention strategies. Intervention in School & Clinic, 31 (3), 172-181.
• Öncül, N. ve Batu, S. (2004). Kaynaştırma uygula- ması yapılan bir ilköğretim okulunda normal çocuk annelerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. 14. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Bolu.
• Özbaba, N. (2000). Normal çocuk annelerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Özen, A. ve Batu, S. (1999). “Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Kontrolüne Yönelik Sorunlarının Ve Stanley, S. O., & Greenwood, C. R. (1981). Gereksinim Duydukları Destek Hizmet Türle- rinin Belirlenmesi”, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 1, Eskişehir: A.Ü. Yayınla- rı No: 1076, s.308-315.
• Pretti-Frontczak K.L., McGough S.M. Vilardo, L., & Tankersley, M. (2006). Examination of eco- behavioral assessments designed for understanding complex behaviors and environments. Journal of Early and Intensive Behavior Intervention, 3 (1), 81-102.
• Rotholz, D.A, Kamps, D.M., & Greenwood, C.R. (1989). Ecobehavioral assessment and analysis in special education settings for students with autism. The Journal of Special Education. 23(1), 59-81
• Sanders, W., & Rivers, J. (1996). Cumulative and residual effects of teachers on future student academic achievement (Research progress report). In University of Tennessee Value- Added Assessment Center, Knoxville, TN. Retrieved March 28, 2001, from http://mdk12.org/practices/ensure/tva/ tva_2.html
• Sanders, W., Wright, W., & Horn, S. (1997). Teacher and classroom context effects on student achievement: Implications for teacher evaluation. Journal of Personnel Evaluation inEducation, 4 (1), 3-7.
• Serin, C. (2001). Sedat Celasun ilköğretim okulunda sınıf yönetimine ilişkin uygulamalar. Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Soodak, L.C., McCharty, M.R. (2006) Classroom Management in Inclusive Classrooms. In C.M. Evertson ve C. Weinstein (Eds.) Handbook of Classroom Management: Research, Practice and Contemporary Issues. Lawrence Erlbaum Asc.,NJ.
• Smith, S.R., Robinson, G., Arthur-Kelly, M., & Morgan, P. (2004). The relationship between instructional differentiation, student diversity and academic-engagement: A pilot observation study, 12 Eylül, 2006 tarihinde http://www.aare.edu.au/04pap/smi04033.pdf adresinden alınmıştır. CISSAR: Code for instructional structure and student academic response: Observer's manual. Kansas City, KS: University of Kansas, Juniper Gardens Children's Project.
• Sucuoğlu, B., Akalın, S. ve Sazak-Pınar, E. (2008). Kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü sı- nıfların öğretim özellikleri ile öğretmenin sınıf yönetiminin değerlendirilmesi (Tübitak projesi sonuç raporu. Proje kodu: 106K/127-105), An- kara.
• Sucuoğlu, B., Akalın, S. ve Sazak-Pınar, E. (2010). The effects of classroom management on the behaviors of the students with disabilities in inclusive classrooms in Turkey. The Journal of the International Association of Special Education. 11 (1), 64-74.
• Sucuoğlu, B., Akalın, S., Sazak-Pınar, E., Güner, N. (2008). Assessing classroom management of the inclusive classrooms. Teacher Education and Special Education in Changing Times: Personel Preparation and Classroom Intervention TED Conference, November 5-8, 2008, Dallas, USA.
• Sucuoğlu, B. & Kargın, T. (2006). İlköğretimde Kaynaştırma: Yaklaşımlar stratejiler ve yön- temler. Morpa Yayınları, İstanbul.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P. ve Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin önleyici sınıf yönetimi becerilerinin incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 5 (2),51-64.
• Tapp, J. T., Wehby, J. H., & Ellis, D. N. (1995). MOOSES: A multi-option observation system for experimental studies. Behavioral Research Methods, Instruments, & Computers, 27, 25- 31.
• Temir, D. (2002). Normal çocuk annelerinin kaynaş- tırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniver- sitesi, Ankara.
• Turanlı, A.S. (1999). Öğretmenlerin, sınıf yönetimi- ne yaklaşımlarının öğretmen ve öğrenci davra- nışları ve öğrenme ortamı üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Middle East Technical University, Ankara
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulama- larına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Uysal, A. (2003) Kaynaştırma Uygulaması Yapan Öğretmenlerin Kaynaştırmaya İlişkin Görüşle- ri. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Kök Ya- yınevi. Ankara.
• Uysal, A. (1995). Öğretmen ve okul yöneticilerin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri. Yayın- lanmamış Yüksek Lisan Tezi. Anadolu Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Vuran, S. (2005).The sociometric status of students with disabilities in elementary level integration classes in Turkey. Eğitim Araştırmaları. Eurasian Journal of Educational Research. 5 (18), 217-235
• Walker, D., Hart, B., & Reynolds L. H. (2003). Parent Infant Computerized Code for the Observation of Language Interactions (PICCOLI) (Version 2.0). Kansas City, KS: University of Kansas, Juniper Gardens Children's Project.
• Wallace, T., Reschly-Anderson, A., Bartolomy, T., & Hupp, S. (2002). An ecobehavioral examination of high school classrooms that include students with disabilities. Exceptional Children, 68 (3), 345-359.
• Wright, S. P., Horn, S. P., & Sanders, W. L. (1997). Teacher and classroom context effects on student achievement: Implications for teacher evaluation. Journal of Personnel Evaluation in Education, 11, 57-67