Oku-Altını Çiz-Böl -Birleştir Stratejisinin Zihinsel Engelli Öğrencilerin Hece Tanıma Becerilerini Kazanmalarında Etkililiği

Yıl 2007, Cilt: 8 Sayı: 02, 1 - 18, 01.03.2007

Rüya Güzel Özmen Şuayip Vayiç

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000116

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Oku-Altını Çiz-Böl -Birleştir Stratejisinin Zihinsel Engelli Öğrencilerin Hece Tanıma Becerilerini Kazanmalarında Etkililiği

Öz

Özel eğitim sınıfında bulunan zihinsel engelli öğrencilere ilk okuma-yazma öğretimi cümleden başlanarak sese doğru
ilerleyen ayrıştırma ve birleştirme sistemi ile öğretilmektedir. İlk okuma-yazma öğretimi dört aşamada uygulanmaktadır.
Bunlar; cümle tanıma, kelime tanıma, hece tanıma ve ses tanımadır. Zihinsel engelli öğrencilerin çoğu hece tanıma
aşamasında güçlük yaşamaktadır.
Bu çalışmanın amacı, Kendini Düzenleme Stratejileri Gelişimi Modeli’ne göre sunulan Oku-Altını Çiz-Böl-Birleştir
stratejisinin zihinsel engelli öğrencilerin hece tanıma becerilerini kazanmalarındaki etkiliğini araştırmaktır.
Çalışmaya üç zihinsel engelli öğrenci katılmıştır. Birinci ve üçüncü öğrenci Ankara ilinde bir özel eğitim sınıfına
devam etmekte, ikinci öğrenci ise kaynaştırma öğrencisi olup Türkçe dersi için aynı özel eğitim sınıfına devam etmektedir.
Çalışmada strateji eğitiminin etkililiğini belirlemek amacı ile tek denekli desenlerden denekler arası çoklu yoklama deseni
kullanılmıştır. Oku-Altını Çiz-Böl-Birleştir stratejisi tartışma, model olma, rehberli uygulama, bağımsız uygulama
aşamalarında uygulanmıştır.
Bu çalışmada Oku-Altını Çiz-Böl-Birleştir stratejisi öğrencilerin hece aşamasındaki becerileri yerine getirmelerinde
etkili olmuştur. Öğrenciler, kazandıkları beceriyi 1 ila 5 hafta sonra yapılan izleme değerlendirmelerinde sürdürmüşler ve
heceleri cümle içinde okumaya genellemişlerdir. Çalışmada sonuçlar tartışılmış, uygulama ve araştırma önerilerine yer
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlkokuma yazma öğretimi, Kendini Düzenleme Stratejilerinin Gelişimi, Çözümleme, Zihinsel engelli öğrenciler.

Kaynakça

• Arabsolghar, A., & Elkins, J. (2000). Comparative expectations of teachers and parents with regard to memory skills in children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 25, 169-179.
• Baker, S., Gersten, R., & Scanlon, D. (2002). Procedural facilitators and cognitive strategies: Tools for unraveling the mysteries of comprehension and the writing process, and for providing meaningful access to the general curriculum. Learning Disabilities Research and Practice, 17, 65-77.
• Bakırcıoğlu, R. ve Yalçın, G. (2003). İlköğretim Okumaya Başlıyorum 1 Ders Kitabı. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Başal, M. & Batu, S. (2002). Zihinsel özürlü öğrencilere okuma yazma öğretme konusunda alt özel sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri, Özel Eğitim Dergisi, 3, 85-98.
• Bray, N. W., & Turner, L. A. (1986). The rehearsal deficit hypothesis. In N. R. Ellis & N. W.
• Bray (Eds.), International review of research in mental retardation (Vol. 14, pp. 47-71). New York: Academic Press.
• Belmont, J. M., Butterfield, E. C. , & Ferrettti, R. P. (1982). To secure transfer of training: Instruct self-management skills. In D. K. Detterman, & R. J. Sternberg (Eds.), How and how much can intelligence be increased? (pp. 147-154). Norwood NJ:Ablex.
• Case, L. P., Haris, K. R., & Graham, S.(1992). Improving the mathematical problem-solving skills of students with learning disabilities: Self-regulated development. The Journal of Special Education, 26, 1-19.
• Çelenk, S. (2001). İlkokuma-Yazma Programı ve Öğretimi. Ankara; Artım Yayınları.
• Ellis, N. R. (1970). Memory processes in retardates and normals. In N. R. Ellis (Ed.), International review of research in mental retardation, (Vol. 4, pp. 1-33). New York: Academic Press.
• Englert, C. S., Raphael, T. E., & Anderson, L. M. (1992). Socially mediated instruction: Improving students' knowledge and talk about writing. The Elementary School Journal, 92, 411- 449.
• Englert, C. S., Raphael, T. E., Fear, K. L., & Anderson, L. M. (1988). Students' metacognitive knowledge about how to write informational texts. Learning Disability Quarterly, 11, 18- 46.
• Ferretti, R. P., & Cavalier, A. R. (1991). Constraints on the problem solving of persons with mental retardation. In N. W. Bray (Ed.), International review of research in mental retardation (Vol.17, pp. 153-192). San Diego: Academic press.
• Flavell, J. H.(1976). Metacognitive aspects of problem solving. In L.B.Resnick(Ed.), The nature of intelligence (pp.231 -235). New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• Graham, S., & Harris, K. R. (2003). Students with learning disabilities and the process of writing: A meta-analysis of SRSD studies (pp.323- 344). In L. H. Swanson, K. Harris, & S. Graham (Eds.), Handbook of Learning Disabilities. New York: Guilford.
• Graham, S., Harris, K.R., MacArthur, C.A., & Schwartz, S. (1991). Writing and writing instruction for students with learning disabilities: Review of a research program.
• Learning Disability Quarterly, 14, 89-114.
• Harris, K. R., Graham, S., Mason, L. H., & Saddler, B. (2002). Developing self-regulated writers. Theory into Practice, 41, 110-116
• Harris, K. R., Graham, S., Pressley, M.(1992). Cognitive behavioral approaches in reading and written language: Developing self- regulated learners. In N. N. Singh & I.L.Beale (Eds.). Learning disabilities:Nature, theory, and treatment (pp.415-451). New Yok.
• House, A. E., House, B.G., & Campbell, M. B. (1981). Measures of interobserver agreement: Calculation formula and distribution effect. Journal of Behavioral Assessment, 3, 37-57.
• Jacops, J. E., & Paris, S. G. (1987). Children’s metacognition about reading: Issues in definition, measurment, and instruction. Educational Psychologist, 22, 255-278.
• Johnson, L. A., Graham, S., & Harris, K. R. (1997). The effects of goal setting and self-instruction on learning a reading comprehension strategy: A study of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 30, 80-91.
• Köksal, K. (1999). Okuma yazmanını öğretimi. Ankara:Pegem Yayıncılık.
• Lovett, M. W., Lacerenza, L., & Borden, S. L. (2000). Putting struggling readers on the PHAST Track: A program to integrate phonological and strategy-based remedial reading instruction and maximize outcomes, Journal of Learning Disabilities, 33, 458-476.
• Lovett, M. W., Lacerenza, L. Borden, S. L. Frijters, J. C. Steinbach, K. A., & DePalma, M. (2000). Component of effective remediation for developmental reading disabilities: combining phonological and strategy-based instruction to improve outcomes. Journal of Educational Psychology, 92, 263-283.
• Paris, S. G., Lipson, M.Y., & Wixson, K. K. (1983). Becoming a strategic reader. Contemporary Educational Psychology, 8, 293-316.
• Pressley, M., Goodchild, F., Fleet, J., & Zajchowski, R. (1989). The challenges of classroom strategy instruction. Elementary School Journal, 89, 301-342.
• Pressley, M., Woloshyn, V., Burkell, J., Cariglia- Bull, T., Lysynchuk, L. Mcgoldrick, J. A. ve diğerleri (1995). Cognitive strategy instructiontaht really improves children’s academic performance. Cambridge, MA: Brookline books.
• Roehler, L. R Duffy, G. G., & Meloth, M. B. (1986). What to be direct about in direct instruction in reading: Content-only versus process-into-content. In T.E.Raphael (Ed.), Contexts of school-based literacy (pp.79-95). New York: Cambridge Universty Press.
• Samuels, S. J. (1987). Information processing abilities and reading. Journal of Learning Disabilities, 20,18-22.
• Samuels, S. J. (1988). Decoding and automaticity: Helping poor readers become automatic at word recognition. The Reading Teacher, 41, 756-760.
• Sexton, M., Harris, K. R., & Graham, S. (1998). Self-regulated strategy development and the writing process: Effects on essay writing and attributions. Exceptional Children, 64, 295-311.
• Tawney, J. W., & Gast, D. L. (1984). Single subject research in special education. Ohio: A
• Bell and Howell Company.
• Tekin, E., & Kırcaali-İftar, G. (2001). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tharp, R. G., & Gallimore, R. (1988). Rousing minds to life: Teaching, learning, and schooling in social context. New York: Cambridge University Presss.
• Troia, G. A., & Graham, S. (2002). The effectiveness of highly explicit, teacher- directed strategy instruction routine: Changing the writing performance of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 35, 290-305.
• Vaugh, S., Gersten, R., & Chard, D. J. (2000). The underlying message in LD intervention research: Findings from research syntheses. Exceptional Children, 67, 99-114.
• Wong, B. Y. L, Harris, K. R., & Graham, S. (1991). Cognitive-behavioral procedures: Academic applicants with students with learning disabilities. In P. C. Kendall (Ed.), Child and adolescent therapy: Cognitive-behavioral procedures (pp.245-275). New York: Guilford Press. Ek:1
• Hedef Fişin Heceleri, Fişin Hecelerinden Üretilen Kelimeler ve Bu Kelimelerin Bulunduğu Cümleler
• Hedef fiş: Yıldız yumurta soy.
• Heceler: Yıl- dız- yu –mur -ta soy. Kelimeler yıldı
• yılma yayıl ayıl baldız uyuma uyusa samur omur
• ta hecesi ve soy kelimesi öğrencinin önceden bildiği hece ve kelime olduğu için bu hece ve
• kelimeden kelime oluşturulmamıştır Cümleler Ali okulda bayıldı.
• Emel eve geldi, ayıldı. Oya sırada yayıldı. Baldız eve geldi. Babam suyu içti. Babam evde uyusa. Annem uyumasa. Ali samur sever.