Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Sınıf ve Rehberlik Öğretmenlerinin Deneyimleri

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 147 - 174, 02.03.2021

Sezgin Özan , Ayşe Dolunay Sarıca

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.664973

Cited By: 6

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmenleri ile rehberlik ve psikolojik danışmanlık (RPD) öğretmenlerinin Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) geliştirme, uygulama, izleme ve değerlendirme süreçlerindeki deneyimlerinin ve süreçte karşılaştıkları güçlüklere ilişkin çözüm önerilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada temel nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını İzmir ilindeki ilkokullarda görev yapan 12 sınıf öğretmeni ile 11 RPD öğretmeni oluşturmuştur. Katılımcıların BEP sürecinde yaşananlara ilişkin görüş ve önerileri, iki katılımcı grupla ikişer olmak üzere toplam dört odak grup görüşmesi gerçekleştirilerek toplanmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler tümevarımsal içerik analizi ile analiz edilmiştir. Sınıf öğretmenleri ve RPD öğretmenlerinden elde edilen bulgulardan yedişer tema oluşturulmuş ve iki grup için oluşturulan temalar arasında yoğun örtüşmeler gözlenmiştir. İki grup katılımcıdan elde edilen bulgular; okul personelinin mesleki gelişim ve yaşam boyu öğrenme olanaklarından yararlanmasının, süreçte yer alan diğerleriyle etkili iletişim ve işbirliği kurmada duyarlı olmasının ve destek hizmetlerin süreçte yer alan tüm paydaşlara sunulmasının kaynaştırma/bütünleştirme ve BEP uygulamalarının nitelikli yürütülmesinde önemli bir rol oynayacağını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

bireyselleştirilmiş eğitim programı, kaynaştırma uygulamaları, eğitimde bütünleştirme, odak grup görüşmesi

Kaynakça

• Agbenyega, J. S. (2017). When belonging becomes belonging: A bourdieuian theorisation. International Journal of Whole Schooling, 13, 5-16. doi: EJ1142312.pdf
• Akalın, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin gereksinimleri [Needs of preschool counselors about inclusive practices]. International Journal of Early Childhood Special Education (INT-JECSE), 6(1), 115-142.
• Antia, S. D., & Levine, L. M. (2001). Educating deaf and hearing children together: Confronting the challenges of inclusion. Early childhood inclusion: Focus on change. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Company.
• Ateş, M. (2017). Bilim ve sanat merkezlerinde görev yapmakta olan Türkçe öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim planı hakkındaki görüşlerinin incelenmesi [Examination of the opinions of Turkish teachers works in science and art centers about individualized education plan]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 211-225. doi: 10.21764/efd.70905
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri [Mental handicapped class teachers’ thoughts on preparing IEP (Individualized Education Program)]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(01), 39-56.
• Avcıoğlu, H. (2012). Rehberlik ve araştırma merkezi (RAM) müdürlerinin tanılama, yerleştirme-izleme, bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) geliştirme ve kaynaştırma uygulamasında karşılaşılan sorunlara ilişkin algıları [Guidance and research centers (GRC) managers’ perceptions of problems encountered in the identification, placement follow up, individualized education program (IEP) development and integration practice]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2009-2031.
• Berkant, H. G., & Atılgan, G. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri [Problems and solutions proposed by classroom teachers for inclusive education]. Eğitim Yansımaları Dergisi, 1(1), 13-25.
• Billingsley, B. S., Griffin, C. C., Smith, S. J., Kamman, M., & Israel, M. (2009). A review of teacher induction in special education: Research, practice and technology solutions. Retrieved from http://ncipp.org/reports/rs_1.pdf
• Bubpha, S., Erawan, P., & Saihong, P. (2012). Model development for inclusive education management: Practical guidelines for inclusive schools. Journal of Educationand and Practice, 3(8), 223-233. doi: 10.1.1.881.9117&rep=rep1&type=pdf
• Can, B. (2015). Bireyselleştirilmiş eğitim programı ile ilgili özel eğitim öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri (KKTC Örneği) [Problems of special education teachers who are interested in individualized education program and solution proposals for these problems (Sample of TRNC)] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez numarası: 402259).
• Clark, S. G. (2000). The IEP process as a tool for collaboration. Teaching Exceptional Children, 33(2), 56-66. doi: 10.1177/004005990003300208
• Coşkun, Y. D. (2010). School counselors’ views about the individualized educational program practices. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 1629-1633. doi: 10.1016/j.sbspro.2010.12.377
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme (1995). T.C. Resmi Gazete, (22184), 27 Ocak 1995, 4-35.
• Debbağ, M. (2017). Opinions of prospective classroom teachers about their competence for individualized education program (IEP). Universal Journal of Educational Research 5(2), 181-185. doi: 10.13189/ujer.2017.050202
• Dempsey, I. (2012). The use of individual education programs for children in Australian schools. The Australasian Journal of Special Education, 36(1), 21-31. doi:http://dx.doi.org/10.1017/jse.2012.5
• Diken, İ. H., & Batu, S. (2010). Kaynaştırmaya giriş [Introduction to mainstreaming]. İ. H. Diken (Ed.) İlköğretimde kaynaştırma [Mainstreaming in primary education] içinde (ss. 3-8). Ankara: Pegem Akademi.
• Downing, J. E., & Peckham-Hardin, K. D. (2007). Inclusive education: What makes it a good education for students with moderate to severe disabilities? Research & Practice for Persons with Severe Disabilities, 32(1), 16-30. doi: 10.2511/rpsd.32.1.16
• Eğitim Reformu Girişimi. (2011). Türkiye’de kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim: Politika ve uygulama önerileri projesi. http://www.egitimreformugirisimi.org/turkiyede-kaynastirmabutunlestirme-yoluyla-egitim/ adresinden edinilmiştir.
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (2009). T.C. Resmi Gazete, (27288), 14 Temmuz 2009, 1-14.
• Ersan, D. T., & Ata, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanmasına ilişkin görüşleri [Preschool teachers' opinions/views on developing the individualized education program]. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 162-177.
• Fish, W. W. (2008). The IEP meeting: Perceptions of parents of students who receive special education services. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 53(1), 8-14. doi: 10.3200/PSFL.53.1.8-14
• Florian, L., & Linklater, H. (2010). Preparing teachers for inclusive education: Using inclusive pedagogy to enhance teaching and learning for all. Journal of Education, 40(4), 369–386. Retrieved from https://www.proquest.com/
• Gartin, B. C., & Murdick, N. L. (2005). IDEA 2004: The IEP. Remedial and Special Education, 26(6), 327-331. doi: 10.1177/07419325050260060301
• Glesne, C., & Peshkin, A. (1992). Becoming qualitative researchers: An introduction. White Plains: Longman.
• Güleç-Aslan, Y. (2016). Kaynaştırma ortamlarında ailelere yönelik eğitsel ve psikolojik hizmetler [Educational and psychological services for parents in inclusive education environments]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi, 6(3), 71-80.
• Gürgür, H. (2008). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında işbirliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi [An investigation of co-teaching in a primary mainstreaming classroom]. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Hartmann, E. S. (2016). Understanding the everyday practice of individualized education program team members. Journal of Educational and Psychological Consultation, 26(1), 1-24. doi: 10.1080/10474412.2015.1042975
• Herner, L. M., & Higgins, L. M. (2000). Forming and benefiting from educator study groups. Teaching Exceptional Children, 32(5), 30-37. doi: 10.1177/004005990003200504
• İdin, Ş. (2016). Individualized education programs in teacher practices. SDU International Journal of Education Studies, 3(1), 1-7.
• İlik, Ş. Ş., & Sarı, H. (2017). The training program for individualized education programs (IEPs): Its effect on how inclusive education teachers perceive their competencies in devising IEPs. Educational Sciences: Theory & Practice, 17(5), 1547–1572.
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. (1949). T.C. Resmi Gazete, (7217), 27 Mayıs 1949, 16197-16204.
• Jackson, L., Ryndak, D. L., & Billingsley, F. (2000). Useful practices in inclusive education: A preliminary view of what experts in moderate to severe disabilities are saying. JASH, 25(3), 129-141.
• Johns, B. H., Crowley, E. P., & Guetzloe, E. (2002). Planning the IEP for students with emotional and behavioral disorders. Focus on Exceptional Children, 34(9), 1-13. Retrieved from https://www.proquest.com/
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi [Research methods] (23. basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Genelgesi. (2017). T.C. Resmi Gazete (10096465-10.06.01-E.14218379), 19 Eylül 2017, 1-5.
• Kış, A., & Sarıca, A. D. (2018). Including the excluded: The case of a student with multiple disabilities. International Journal of Inclusive Education, 23(4), 1-15. doi: 10.1080/13603116.2018.1441338
• Kreutzer, R. C. (2004). Teachers’ perceptions of the usefulness of individual education plans (IEP). (Doktoral thesis). Available from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No: 3128608)
• Krishnakumar, P., Geeta, M. G., & Palat, R. (2006). Effectiveness of individualized education program for slow learners. The Indian Journal of Pediatrics, 73(2), 135-137. doi: 10.1007/BF02820203
• Krueger, R. A. (2008). Focus groups: A practical guide for applied research (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Kuru-Habiboğlu, N. (2018). İlkokullarda çalışan sınıf öğretmenlerinin ve rehber öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimine ilişkin görüşleri [Opinions of form teachers and guide teachers working in primary schools on individualized education program team] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez numarası: 530687).
• Kuyumcu, Z. (2011). Bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve uygulanması sürecinde öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri [Teachers’ problems and solution they suggest related to these problems in the process of development and implementation of individualized education plan (IEP)] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez numarası: 300709).
• Lee-Tarver, A. (2006). Are individualized education plans a good thing? A survey of teachers' perceptions of the utility of IEPs in regular education settings. Journal of Instrucnational Psychology, 33(4), 263 272. Retrieved from https://www.ebsco.com/
• Lo, L. (2014). Readability of individualized education programs. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 58(2), 96-102. doi: 10.1080/1045988X.2013.782532
• Lytle, R. K. ve Bordin, J. (2001). Enhancing the IEP team, strategies for parents and professionals. Teaching Exceptional Children, 33(5), 40-44. doi: 10.1177/004005990103300506
• McLaughlin, M. W., & Talbert, J. E. (2006). Bulilding school-based teacher learning communities: Professional strategies to improve student achievement. New York, NY: Teacher College Press.
• Menlove, R., Hudson, P., & Suter, D. (2001). A field of IEP dreams increasing general education teacher participation in the IEP development process. Teaching Exceptional Children, 33(5), 28-33. doi: 10.1177/004005990103300504
• Mentis, M., Quinn, S., & Ryba, K. (2005). Linking inclusive policies with effective teaching practices. In D. Fraser, R. Moltzen & K. Ryba (Eds.), Learners with special needs in Aotearoa New Zealand (3rd ed.) (p. 74–98). Palmerston North: DunmorePress.
• Mereoiu, M., Abercrombie, S., & Murray, M. M. (2016). Structured ıntervention as a tool to shift views of parent–professional partnerships: Impact on attitudes toward the IEP. Exceptionality Education International, 26(1), 36-52. Retrieved from https://ir.lib.uwo.ca/cgi/viewcontent.cgi?article=1183&context=eei
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to desing and implementation. San Francisco: Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks: SAGE Publications.
• Minke, K. M., Bear, G. G., Deemer, S. A., & Griffin, S. M. (1996). Teachers' experiences with inclusive classrooms: Implications for special education reform. The Journal of Special Education, 30(2), 152-186. doi: 10.1177/002246699603000203
• Mitchell, D. (2005). Contextualizing inclusive education: Evaluating old and new international perspectives. New York and London: Routledge Publishing.
• Morgan, D. L. (1998). The focus group guidebook: Focus Group Kit 1. Thousand Oaks: SAGE Publications.
• Nachshen, J.S., & Minnes, P. (2005). Empowerment in parents of school-aged children with and without developmental disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 49(12), 889-904. doi: 10.1111/j.1365-2788.2005.00721.x
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2012). T.C. Resmi Gazete, (28360), 21 Temmuz 2012, 1-83.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2018). T.C. Resmi Gazete, (30471), 7 Temmuz, 2018, 1-46.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2013). Birlikte başarırız: Bütünleştirme kapsamında eğitim uygulamaları öğretmen kılavuz kitabı. https://orgm.meb.gov.tr/kitaplar/Butunlestirme_Kapsaminda_Egitim_Uygulamalari_Ogretmen_Kilavuz_Kitabi.pdf adresinden edinilmiştir.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2015). Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamaları. https://orgm.meb.gov.tr/www/kaynastirma-yoluyla-egitim-uygulamalari-kilavuz-kitapcigi-yayimlandi/icerik/561 adresinden edinilmiştir.
• Öztürk, C. Ç., & Eratay, E. (2010). Eğitim uygulama okuluna devam eden zihin engelli öğrencilerin öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hakkında görüşlerinin belirlenmesi [Determining opinions of teachers of students with mental retardation attending an education application school on the individualized education program]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 145-159.
• Özyürek, M. (2014). Bireyselleştirilmiş eğitim programını geliştirme ve temelleri [The development and foundations of individualized education plans] (9. baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Rakap, S. (2015). Quality of individualised education programme goals and objectives for preschool children with disabilities. European Journal of Special Needs Education, 30(2), 173-186. doi: 10.1080/08856257.2014.986909
• Rosenberg, M., Westling, D., & McLeskey, J. (2008). Special education for today’s teachers: An introduction. New Jersey: Prentice Hall.
• Salas, L. (2004) Individualized educational plan (IEP) meetings and Mexican American parents: Let's talk about it. Journal of Latinos and Education, 3(3), 181-192. doi: 10.1207/s1532771xjle0303_4
• Salend, S. J. (1998). Effective mainstreaming: Creating inclusive classrooms. New Jersey: Prentice Hall.
• Salend, S. J. (2011). Creating inclusive classrooms: Effective and reflective practices. New Jersey: Pearson.
• Sanagi, T. (2016). Teachers’ misunderstanding the concept of inclusive education. Contemporary Issues in Education Research, 9(3), 103-114. doi: EJ1106904.pdf
• Sanches-Ferreira, M., Lopes-dos-Santos, P., Alves, S., Santos, M., & Silveira-Maia, M. (2013). How individualised are the individualised education programmes (IEPs): An analysis of the contents and quality of the IEPs goals. European Journal of Special Needs Education, 28(4), 507-520. doi: 10.1080/08856257.2013.830435
• Söğüt, D. A., & Deniz, S. (2018). Sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamada karşılaştıkları güçlükler ve kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi [Rigours which class teachers encounter with preparing individualized education program (IEP) and assessment of views related to inclusive practice]. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 423-443.
• Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2011). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler [Mainstreaming practices in primary education: Perspectives, methods and techniques]. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Şahin, A., & Gürler, B. (2018). Destek eğitim odasında ve kaynaştırma ortamlarında çalışan öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama sürecinde yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi [Determining the strengths of the preparation of the individualized training program of teachers who are working in supporting and inclusive education]. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (29), 594-625.
• Tanrıverdi-Kış, A., Sarıca, A. D., & Akçamete, A. G. (2014). Eğitim fakülteleri öğretim elemanlarının öğretmen adaylarının mesleki gelişim gereksinimlerine yönelik görüşleri [The views of academic personnel on the professional development needs of pre-service teachers in faculties of education]. Başkent University Journal of Education, 1(2), 43-53.
• Tike-Bafra, L., & Kargın, T. (2009). Investigating the attitudes of elementary school teachers, school psychologists and Guidance Research Center personnel on the process of preparing the individualized educational program and challenges faced during the related process. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(4), 1959-1972.
• Timothy, S., & Agbenyega, J. S. (2018). Inclusive school leaders’ perceptions on the implementation of individual education plans. International Journal of Whole Schooling, 14(1), 1-30. doi: EJ1170727.pdf
• Turnbull, R., Turnbull, A., Shank, M., & Smith, S. J. (2004). Exceptional lives: Special education in today’s schools. Columbus, Ohio: Pearson Merrill, Prentice Hall.
• Vuran, S., Bozkuş-Genç, G., & Sani-Bozkurt, S. (2017). İşbirliği ile bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme süreci: Durum çalışması [Case study: collaborative individualized education program development process]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(2), 165-184.
• Yaman, A. (2017). Kaynaştırma modeli ile eğitilen öğrenciler için bireyselleştirilmiş eğitim programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi [Defining primary school teachers ideas upo developing and adopting individualized education programs for students who are educated in inclusive programs] (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez numarası: 471821).
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in social sciences]. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E., & Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri [Opinions of primary school teachers about Individualized Education Programme, legal regulation and inclusion implementation]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 247-268.
• YÖK Eğitim Öğretim Daire Başkanlığı. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari adresinden edinilmiştir.
• Zeitlin, V. M., & Curcic, S. (2014). Parental voices on individualized education programs: ‘Oh, IEP meeting tomorrow? Rum tonight’. Disability ve Society, 29(3), 373-387. doi: 10.1080/09687599.2013.776493