A Meta Synthesis Study on Shadow Education in Türkiye

Yıl 2024, , 179 - 214, 23.09.2024

Nurgül Kendirlioğlu Günhan , Nilay Bumen

https://doi.org/10.9779/pauefd.1277613

Öz

The aim of this study was to distil the qualitative research on shadow education in Türkiye and to present an original synthesis that would help to solve the problems. Qualitative studies from different databases with specific inclusion criteria (n=8) were selected and analyzed using the meta-synthesis method. The findings of the studies were the primary themes, their systematic comparison and analysis were the secondary themes, and the synthesis was made through the examination and discussion of the relationships between the themes and categories. According to the findings, the reasons for shadow education were identified as preparation for high-stakes tests, overcrowded classrooms, the need to compensate for students' learning deficits, teachers' lack of qualifications and parents' demands. While the positive results of shadow education are that students develop regular study habits and improve their academic performance, the negative results are that students do not have the opportunity to socialize, do not have time for the arts and sports, educational inequality increases, the school is devalued and the curriculum dysfunctionalized, education becomes rote and test-driven, pressure to perform and stress increases among students, and parents face serious financial burdens. As a final synthesis; it is recommended to produce more models for transition between grade-levels, to reduce the quality differences between public schools and class sizes, to organize free central mock exams, to increase the quality of supportive courses conducted in public schools, to support the professional development of teachers, and to take measures to increase students' self-regulation skills. Recommendations for institutions/individuals involved in shadow education include legalizing and taxing private tuition, increasing supervision of private tuition/study centers and raising awareness of professional ethics among educators.

Anahtar Kelimeler

Shadow education, problems of shadow education, private tutoring, dershane, high-stakes testing, educational equality

Türkiye’de Gölge Eğitim Üzerine Bir Meta Sentez Çalışması

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de gölge eğitim konusundaki nitel araştırmalar damıtılarak, sorunlara çözüm getirecek özgün bir sentez ortaya koymak amaçlanmıştır. Meta sentez yöntemiyle yürütülen çalışmada, farklı veri tabanlarından yapılan taramalardan elde edilen nitel çalışmalar, belirli dâhil etme ölçütleriyle seçilerek (n=8) analiz edilmiştir. Çalışmaların bulguları birincil temaları; bunların sistematik olarak karşılaştırılarak analiz edilmesi ikincil temaları oluşturmuş, tema ve kategoriler arasındaki ilişkilerin incelenip tartışılmasıyla sentez üretilmiştir. Bulgulara göre gölge eğitimin nedenleri; merkezi sınavlara hazırlanma, sınıfların kalabalık olması, öğrencinin öğrenme eksiklerini telafi etme ihtiyacı, öğretmenlerin yetersiz bulunması, velilerin talep etmesi olarak belirlenmiştir. Gölge eğitimin olumlu sonuçları öğrenciye düzenli çalışma alışkanlığı kazandırma ve akademik performansta artış iken; olumsuz sonuçları öğrencilerin sosyalleşememesi, sanat ve spora vakit ayıramaması, eğitimde fırsat eşitsizliğini artırması, okulun değersizleşmesi ve öğretim programlarının işlevsizleşmesi, eğitimin ezber-test odaklı hale gelmesi, öğrencilerde performans baskısı ve stresi artırması, velilere ciddi maddi yükler getirmesidir. Nihai sentez olarak; kademeler arası geçiş ile ilgili daha fazla model üretilmesi, devlet okulları arasındaki kalite farklılıklarının ve sınıf mevcutlarının azaltılması, ücretsiz merkezi deneme sınavları düzenlenmesi, devlet okullarında yürütülen destekleyici kurslarda niteliğin artırılması, öğretmenlerin mesleki gelişiminin desteklenmesi, öğrencilerin öz düzenleme becerilerinin arttırılmasına yönelik tedbirler alınması önerilmiştir. Gölge eğitim yürüten kurumlar/kişiler açısından öneriler ise, özel ders(ler)in yasal hale getirilmesi ve vergilendirilmesi, özel kurslarda/etüt merkezlerinde denetimin arttırılması, eğitimcilerin mesleki etiği konusunda bilinçlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Gölge eğitim, gölge eğitimin sorunları, özel ders, dershane, merkezi sınavlar, eğitimde fırsat eşitliği

Kaynakça

• *Akdemir, A. B. & Kılıç, A. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin özel ders alma nedenlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 1008-1023.
• Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 113-128.
• Akyol, H., Tantekin Erden, F., & Altun, D., (2014). İlkokula planlı ve hazırlıklı başlangıç: Türkiye ile PISA (2009) sınavında yüksek başarı gösteren Çin-Şanghay, Kore ve Finlandiya’nın okul öncesi eğitim uygulamaları ve ilkokula geçiş süreçlerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi . Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Eğitimde Kademeler Arası Geçiş ve Yeni Modeller Uluslararası Kongresi (pp.107-143). Antalya, Türkiye.
• Altun, S. A., & Çakan, M. (2008). Öğrencilerin sınav başarılarına etki eden faktörler: LGS/ÖSS sınavlarındaki başarılı iller örneği. İlköğretim Online, 7(1), 2-18.
• Anılan, H. & Özgan, K. (2020). Teachers opinions about support program in primary schools (SPPS). Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 11(1), 56-84.
• Aspfors, J. & Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
• Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiş: Dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 1-18.
• Aydın, S. & Yakar, L. (2020). İlkokullarda yetiştirme programında (İYEP) karşılaşılan sorunlar, paydaşlarına olan katkıları ve çözüm önerileri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 795-814.
• Baker, D. P. (2020). An inevitable phenomenon: Reflections on the origins and future of worldwide shadow education. European Journal of Education, 55(3), 311-315.
• Baker, D. P., & LeTendre, G. K. (2005). National differences, global similarities: World culture and the future of schooling. Stanford University Press.
• Bakioğlu, A. & Koç, M. H. (2017). Lise öğretmenlerinin mesleki değerlere ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi . Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi Journal of Qualitative Research in Education, 5(3), 270-296. https://doi.org.10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s12m
• Baran, N. İ. & Altun, T. (2014). Dershanelerin eğitim sistemimizdeki yeri ve önemi. Journal of Research in Education and Teaching, 3(2), 333-344.
• Barroso, J., Gollop, C., Sandelowski, M., Meynell, J., Pearce, P. & Collins, L. (2003). The challenge of searching for and retrieving qualitative studies. Western Journal of Nursing Research, 25(2), 153-178.
• Başaran, İ. E. (1996). Türkiye eğitim sistemi. Yargıcı Matbaası.
• *Baştürk, S. & Doğan, S. (2011). Özel dershane matematik öğretmenlerinin özel dershaneleri değerlendirmeleri. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 68-86.
• Bozbayındır, F. & Kara, M. (2017). Destekleme ve Yetiştirme Kurslarında (DYK) karşılaşılan sorunlar ve öğretmen görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 336-349.
• Bray, M. (1999). The shadow education system: Private tutoring and its implications for planners. IIEP UNESCO.
• Bray, M. (2009). Confronting the shadow education system: What government policies for what private tutoring? United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization; International Institute for Educational Planning.
• Bray, M. (2010). Researching shadow education: Methodological challenges and directions. Asia Pacific Education Review, 11(1), 3–13. https://doi.org/10.1007/s12564-009-9056-6
• Bray, M. (2011). The challenge of shadow education: Private tutoring and its implications for policy makers in the European Union. European Commission.
• Bray, M. (2013). Shadow education: the rise of private tutoring and associated corruption risks. Global corruption report: Education.
• Bray, M. (2021). Shadow education in Europe: Growing prevalence, underlying forces, and policy implications. ECNU Review of Education. 4(3), 442–475. https://doi.org/10.1177/2096531119890142
• Bray, M. (2022). Teachers as tutors, and tutors as teachers: blurring professional boundaries in changing eras. Teachers and Teaching, 28(1), 64–77. https://doi.org/10.1080/13540602.2021.2019700
• Bray, M. (2023). Shadow education. In Tierney, R.J., Rizvi, F., Erkican, K. (Eds.), International Encyclopaedia of Education, vol. 2. (pp. 346-349). Elsevier. https://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-818630-5.08056-8.
• Bray, M., & Kwo, O. (2013). Behind the façade of fee-free education: Shadow education and its implications for social justice. Oxford Review of Education, 39(4), 480-497.
• Bray, M., Kobakhidze, M. N., Liu, J., & Zhang, W. (2016). The internal dynamics of privatised public education: Fee-charging supplementary tutoring provided by teachers in Cambodia. International Journal of Educational Development, 49, 291-299.
• Bray, M., Kobakhidze, M. N., Zhang, W., & Liu, J. (2018). The hidden curriculum in a hidden marketplace: relationships and values in Cambodia’s shadow education system. Journal of Curriculum Studies, 50(4), 435-455.
• Bray, M., Mazawi, A. E., & Sultana, R. G. (Eds.). (2013). Private tutoring across the Mediterranean. Sense Publishers.
• Bray, M., & Kwo, O. (2014). Regulating private tutoring for public good: Policy options for supplementary education in Asia. UNESCO and Comparative Education Research Centre, HKU.
• Brodhead, M. T., & Higbee, T. S. (2012). Teaching and maintaining ethical behavior in a professional organization. Behavior Analysis in Practice, 5(2), 82-88.
• Buchmann, C., Condron, D. J., & Roscigno, V. J. (2010). Shadow education, American style: Test preparation, the SAT and college enrollment. Social Forces, 89(2), 435-461.
• Bümen, N.T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G. & Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler, Milli Eğitim, 41(194), 31-50.
• Bümen, N.T. (2022). Mesleki gelişimde ders imeceleri: temel özellikler, uyarlamalar ve sorunlar. İçinde A. İlğan (Ed.). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim yaklaşımları: Kuram ve uygulama (s. 193-234). Nobel Akademi Yayıncılık.
• Büyükcan, T. (2015). Dershanelerin özel okullara dönüştürülmesi sürecinde Türkiye’de sınav ekonomisi. Eleştirel Pedagoji, 7(42), 67-73.
• Byun, S. (2014). Shadow education and academic success in Republic of Korea. In: Park H. & Kim K. K. (eds). Korean Education in Changing Economic and Demographic Contexts. pp. 39–58. Springer.
• Byun, S., Chung H. J., & Baker D. P. (2018). Global patterns of the use of shadow education: Student, family, and national influences. Research in the Sociology of Education 20, 71–105.
• Campbell, R., Pound, P., Morgan, M., Daker-White, G., Britten, N., Pill, R., Yardley, L., Pope, C. & Donovan, J. (2011). Evaluating meta-ethnography: Systematic analysis and synthesis of qualitative research. Health Technology Assessment, 15(43), 1-164.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650. https://doi.org/10.14689/Issn.2148-2624.1.7c.4s.14m
• Canlı, S. (2019). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin destekleme ve yetiştirme kurslarına yönelik görüşleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(2), 479-501.
• Canpolat, U. & Köçer, M. (2017). Destekleme ve yetiştirme kurslarının TEOG bağlamında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak incelenmesi. AJESI. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(1). 123-154.
• Castro, B. V., & Guzman, A. B. (2010). Push and pull factors affecting Filipino students' Shadow Education (SE) participation. KEDI Journal of Educational Policy, 7(1), 43-66.
• Ceylan, Ö. Ö. & Yaldız, H. (2021). Özel çeşitli kurslar denetim rehberinin yasal belgeler ve alanyazın açısından incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 53-67.
• Chan, C., & Bray, M. (2014). Marketized private tutoring as a supplement to regular schooling: Liberal Studies and the shadow sector in Hong Kong secondary education. Journal of Curriculum Studies, 46(3), 361–388.
• Chatzidaki, N., Kyridis, A., & Kechagias, C. T. (2021). A view on the Greek shadow education at the era of the economic crisis. How do private tutors’ working conditions are formed? European Journal of Education Studies, 8(3), 310-325.
• Choi, Y., & Park, H. (2016). Shadow education and educational inequality in South Korea: Examining effect heterogeneity of shadow education on middle school seniors’ achievement test scores. Research in Social Stratification and Mobility, 44, 22-32.
• Chrastina, J. (2018). Meta-synthesis of qualitative studies: Background, methodology and applications. NORDSCI. https://eric.ed.gov/?id=ED603222.
• *Coşkun, N. & Gündoğdu, K. (2014). Özel etüt eğitim merkezi öğretmenlerinin sorumlulukları: Bir Durum Çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(1), 483-510.
• Çalık, T., Tabak, H. & Tabak, B. Y. (2019). Eğitim sisteminde sınıf büyüklüğünün planlama açısından değerlendirmesi: Ankara örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 1581-1599.
• Damayanthi, B. W. R. (2018). Academic performance of students the effect of class room level factors and private tutoring. American Journal of Educational Research, 6 (3), 262-269. Dilekçi, Ü. (2019). İlkokullarda yetiştirme programına (İYEP) ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim. 8(özel sayı 1), 433-454.
• Dore, R. (1976). The diploma disease: Education, qualification, and development. University of California Press.
• Dönmez, B. (2002). Bir okul geliştirme modeli olarak laboratuvar okulları uygulamasının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 27(126), 70-83.
• Dönmez, İ., Gürbüz, S., & Tekçe, M. (2018). Destekleme ve yetiştirme kurslarının fırsat eşitliği açısından yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(2), 45-58.
• Erwin, E. J., Brotherson, M. J. & Summers, J. A. (2011). Understanding qualitative metasynthesis: Issues and opportunities in early childhood intervention research. Journal of Early Intervention, 33(3), 186-200.
• Finfgeld-Connett, D. (2018). A guide to qualitative meta-synthesis. Routledge.
• *Garipağaoğlu, B. Ç. (2016). Özel dershanelerden özel okullara dönüşüm projesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 140-162.
• Gençoğlu, C. (2019). Millî bir destekleme ve yetiştirme sistemi modeli: İlkokullarda Yetiştirme Programı (İYEP). Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 853-881.
• Ghosh, P., & Bray, M. (2020). School systems as breeding grounds for shadow education: Factors contributing to private supplementary tutoring in West Bengal, India. European Journal of Education, 55(3), 342-360.
• Gökçe, F. (2011). İhtiyaçlar hiyerarşisi kuramına göre öğretmenlerin motivasyon düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 317-334.
• Göksu, İ. & Gülcü, A. (2016). Ortaokul ve liselerde uygulanan destekleme kurslarıyla ilgili öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 153-171.
• Guill, K., & Bos, W. (2014). Effectiveness of private tutoring in mathematics with regard to subjective and objective indicators of academic achievement. Evidence from a German secondary school sample. Journal for Educational Research Online, 6(1), 34-67.
• Güllü, K., & Şahin, A. (2015). Öğrencilerin özel dershanelerin hizmet kalitesi değerlendirmeleri ve bir uygulama. Social Sciences, 10(2), 37-57.
• Gümüş, A. (2014). Dershane düzenlemesi tartışmalarına eğitsel bir bakış (Politika Notu No. 2014/03). İstanbul: İlmi Etüdler Derneği. https://www.ilem.org.tr/images/IPN_3_arife_gumus.pdf
• Gümüş, S. (2021). Gölge eğitim faaliyetlerinin sosyal politika bağlamında değerlendirilmesi: Bursa örneği. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yalova Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Güneş, D. & Erdem, R. (2022). Nitel araştırmaların analizi: Meta-Sentez. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 81-98.
• Gürol, M. & Gül, M. (2021). İlkokullarda yetiştirme programının (İYEP) işlevselliğinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 16-33.
• Güzel, İ., Özeren, E., Akçin, N., & Özer M. (2022). Öğretmen görüşlerine göre etkili bir öğrenme-öğretme ortamı oluşturma sürecinde karşılaşılan sorunlar. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 16, 158-174.
• Hajar, A. (2018). Exploring year 6 pupils’ perceptions of private tutoring: Evidence from three mainstream schools in England. Oxford Review of Education, 44(4).
• Hajar, A. (2020). The association between private tutoring and access to grammar schools: Voices of Year 6 pupils and teachers in south-east England. British Educational Research Journal, 46(3), 459–479.
• Hartmann, S. (2008). At school we don’t pay attention anyway”–the informal market of education in Egypt and its implications. Sociologus, 27–48.
• Hong, S. C., & Park, Y. S. (2012). An analysis of the relationship between self-study, private tutoring, and self-efficacy on self-regulated learning. KEDI Journal of Educational Policy, 9(1), 113-144.
• Howell-Major, C. H. & Savin-Baden, M. (2010). Qualitative research synthesis: The scholarship of integration in practice. In M. Savin-Baden & C. Howell-Major (Eds.), New approaches to qualitative research: Wisdom and uncertainty (pp.108-118). Routhledge.
• Ille, S., & Peacey, M. W. (2019). Forced private tutoring in Egypt: Moving away from a corrupt social norm. International Journal of Educational Development, 66, 105-118.
• Ireson, J., & Rushforth, K. (2005). Mapping and evaluating shadow education. ESRC Research Project RES-000-23-0117. Institute of Education, University of London.
• İlğan, A. (2021). Öğretmenlerin mesleki gelişimi üzerine kavramsal bir çerçeve ve Türk eğitim sistemi için çıkarımlar. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 256-280.
• İlğan, A. (2022). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim yaklaşımları: Kuram ve Uygulama. (Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karataş, S., Caner, M., Kahyaoğlu, R. B. & Kahya, S. (2019). Öğretmen adaylarının gözünden etik öğretmen ve öğretmenlik meslek etiği dersi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 29-49.
• Kim, Y. C., & Jung, J. H. (2019). Shadow education as worldwide curriculum studies. Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-03982-0
• Kim, Y.C. & Jung, J.H. (2023). Shadow curriculum as a new form of curriculum: Its evolution, definition, and implications for curriculum studies. International Encyclopedia of Education, 4th edition, Vol. 7. (pp. 288-295). https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818630-5.03053-0
• Kobakhidze, M. N. (2014). Corruption risks of private tutoring: Case of Georgia. Asia Pacific Journal of Education, 34(4), 455-475.
• Koşar Altınyelken, H. (2013). The demand for private tutoring in Turkey: Unintended consequences of curriculum reform. In M. Bray et al. (eds.), Private tutoring across the mediterranean, (pp. 187–204). Sense Publishers.
• Korkmaz, G. (2022). Türk eğitim sisteminde ortaöğretimden yükseköğretime geçişte bütüncül bir model önerisi. TEBD, 20(3), 996-1014. https://doi.org/10.37217/tebd.1173547
• Kozikoğlu, İ & Tosun, Y. (2020). İlkokullarda Yetiştirme Programına (İYEP) ilişkin öğretmen görüşleri: nitel bir çözümleme. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 53(3), 903-930. https://doi.org/10.30964/auebfd.679050
• Kozikoğlu, İ. & Özcanlı, N. (2020). Destekleme ve yetiştirme kurslarına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri: bir karma yöntem çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(30), 280-305.
• *Kösterelioğlu, İ. (2015). Private courses in education or education in private courses?, International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 203-218.
• Küçüker, E. (2017). Türkiye’de kademeler arası geçiş ve öğrenci akışının gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50(1), 43-97.
• Lee, C. J., Park, H. J., & Lee, H. (2012). Shadow education systems. Sykes, G., Schneider, B., & Plank, D. N. (Eds.) In Handbook of education policy research (pp. 901-919). Routledge.
• Liu, J. & Bray, M. (2020). Private subtractory tutoring: the negative impact of shadow education on public schooling in Myanmar. International Journal of Educational Development, 76, 102213. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2020.102213
• Liu, S. Y. (2020). The social influence and development trend of shadow education. Education Forum, (46),57-59.
• Luo, J., & Chan, C. K. Y. (2022). Influences of shadow education on the ecology of education–A review of the literature. Educational Research Review, 100450.
• Millî Eğitim Bakanlığı, [MEB]. (2015). Eğitimciler için mesleki etik ilkeler genelgesi. ETİK GENELGE.pdf (meb.gov.tr)
• Morgil, F. İ., Yılmaz, A., Seçken, N., & Erökten, S. (2000). Üniversiteye giriş sınavında özel dershaneler ve ÖZDEBİR tarafından uygulanan ÖSS deneme sınavlarının öğrenci başarısına katkısının ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96–103.
• Mori, I., & Baker, D. (2010). The origin of universal shadow education: What the supplemental education phenomenon tells us about the postmodern institution of education. Asia Pacific Education Review, 11(1), 36-48.
• Nagac, K., & Guc, Y. (2015). An analysis of education policy towards private tutoring centers in Turkey. Journal of Applied Economics & Business Research, 5(3), 161-170.
• Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta- ethnography: Synthesizing qualitative studies. CA: Sage.
• Nye, B., Hedges, L. V., & Konstantopoulos, S. (2001). The long-term effects of small classes in early grades: Lasting benefits in mathematics achievement at grade 9. The Journal of Experimental Education, 69(3), 245-257.
• *Özan, M.B., Polat, H., Gündüzalp, S., & Yaraş, Z. (2015). Okul yöneticilerinin dershane dönüşümüne ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 259-279.
• Özata M. & Coşkuntuncel, O. (2019). Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde eğitsel matematik oyunlarının kullanımına ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 662-683
• Özdemir, A., Mete, C.E. & Muslu, M.E. (2020). Liselere geçiş sistemindeki değişikliğin öğrenci profillerine yansıması üzerine fenomenolojik bir çalışma. İZÜ Eğitim Dergisi, 2(4), 204-221.
• Özdoğru, M. (2020). İkili eğitim yapan okulların yöneticilerinin tam gün (normal) eğitime geçiş hakkında görüşleri. İZÜ Eğitim Dergisi, 3(5), 59-74.
• Özdoğru, M. (2022). İlkokullarda Yetiştirme Programı’nın (İYEP) değerlendirilmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 6(1), 53-63.
• Özoğlu, M. (2011). Özel dershaneler: Gölge eğitim sistemiyle yüzleşmek. SETA Analiz Dergisi, 36, 1-28 Pallegedara, A., & Mottaleb, K. A. (2018). Patterns and determinants of private tutoring: The case of Bangladesh households. International Journal of Educational Development, 59, 43-50.
• Park, H., Buchmann, C., Choi J., et al. (2016). Learning beyond the school walls: Trends and implications. Annual Review of Sociology, 42, 231–252.
• Polat, S., ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64.
• Rutz, H. J. & Balkan, E. M. (2016). Sınıfın yeniden üretimi, eğitim, neoliberalizm ve İstanbul’da yeni orta sınıfın yükselişi. H2O Kitap.
• Saracaloğlu, A., Gündoğdu, K., Baydilek, N. B. & Uça, S. (2014). Türkiye, Güney Kore ve Japonya’da dershanecilik sisteminin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (51), 417-433.
• Sarıca, R. (2018). Destekleme ve yetiştirme kurslarına (DYK) yönelik öğretmen görüşleri. Milli Eğitim, 48(221), 91-122.
• Shah, J., & Inamullah, M. (2012). The impact of overcrowded classroom on the academic performance of the students at secondary level. International Journal of Research in Commerce, Economics and Management, 2(6), 9-12.
• Stevenson, D. L., & Baker, D. P. (1992). Shadow education and allocation in formal schooling: Transition to university in Japan. American Journal of Sociology, 97(6), 1639-1657.
• Subedi, K. R. (2018). Shadow Education: A role of private tutoring in learning. Online Submission, 1(2), 29-42.
• Şahin, F. & Levent, F. (2015). Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde kullandıkları yöntem ve stratejilerin incelenmesi, The Online Journal of New Horizons in Education, 3(5), 73-82.
• Tansel, A. & Bircan, F. (2006). Demand for education in Turkey: A tobit analysis of private tutoring expenditures. Economics of Education Review, 25(3), 303-313.
• TED (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi (özet rapor). Ankara. https://www.ted.org.tr/wp-content/uploads/2020/11/ortaogretimeveyuksekogretimegecissistemi_ozet_rapor.pdf
• TEDMEM. (2015a). Özel Öğretim kurumları yönetmeliği'nde yapılan düzenlemelere ilişkin değerlendirmeler. Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Yapılan Düzenlemelere İlişkin Değerlendirmeler | tedmem
• TEDMEM. (2015b). Anayasa Mahkemesi'nin dershanelerin kapatılmasına yönelik gerekçeli kararına ilişkin değerlendirmeler. Anayasa Mahkemesi'nin Dershanelerin Kapatılmasına Yönelik Gerekçeli Kararına İlişkin Değerlendirmeler | tedmem
• TEDMEM. (2019a). 2018 Eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM değerlendirme dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği. 2018 Eğitim Değerlendirme Raporu | tedmem
• TEDMEM (2019b). TALIS 2018 sonuçları ve Türkiye üzerine değerlendirmeler. TEDMEM analiz dizisi 6. TED yayınları.
• TEDMEM (2022). Bir bakışta eğitim 2022: Türkiye üzerinde değerlendirme ve öneriler. Bir Bakışta Eğitim 2022 | tedmem
• TEDMEM. (2023). Sınavların gölgesinde eğitim sistemi (TEDMEM Güncel Yayınlar Dizisi 8). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları. https://tedmem.org/yayin/sinavlarin-golgesinde-egitim-sistemi
• Timur, S., Kahraman, S., Timur, B. & İşseven, A. (2020) Destekleme ve yetiştirme kurslarına (DYK) ilişkin ortaokul öğrencilerinin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 194-206.
• Topcu, İ., & Ersoy, M. (2019). MEB Destekleme ve yetiştirme kurslarının öğretmen görüşleri kapsamında değerlendirilmesi/Teachers’ views on the supportive and training courses in Turkish education system. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(3), 61-75.
• *Türkan, A. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin özel ders eğitimleri ve paylaşımların özel derse yönelik görüşleri [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi.
• Umuzdaş, S. & Işıldak, C. K. (2019). İlköğretimde müzik dersine ilişkin mevcut durumun sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 117-133.
• Us, V. (2004). Kayıt dışı ekonomi tahmini yöntem önerisi: Türkiye örneği (No. 2004/17). Discussion Paper. Kayıt dışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi: Türkiye Örneği (econstor.eu)
• Ünsal, S. & Korkmaz, F. (2016). Destekleme ve yetiştirme kurslarının işlevlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(12), 87-118
• Wilder, S. (2014). Effects of parental involvement on academic achievement: A meta synthesis. Educational Review, 66(3), 377-397.
• Yaraş, Z. & Turan, M. (2021). Sorunlar ve çözümler bağlamında öğretmenlik mesleği. Milli Eğitim, 50(232), 383-405.
• Yıldırım Taştı, Ö. & Engin Demir, C. (2022). Shadow education from shadows to the light: case of basic high schools in Turkey. Education and Science. 47(211), 139-169. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/11222
• *Yıldız, A., Türkdoğan, A., & Koçak, E. (2022). Negative effects of private tutoring on stakeholders from teachers' perspective. E-International Journal of Educational Research, 13(1), 19-37. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1016071
• Yıldız, V. A. & Kılıç, D. (2020). İlkokullarda yetiştirme programı (İYEP) kurs sürecinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Turkish Studies- Education, 15(2), 1399-1410.
• Yılmaz, K. Y. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
• Zhang, W & Bray, M. (2016). Shadow education: The rise and implications of private supplementary tutoring. In Spotlight on China: Changes in education under China’s market economy. Vol I. Shibao Guo & Yan Guo (Eds.) (pp.85-102). Sense Publishers.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulation: A social cognitive perspective. Boekaerts, M., Zeidner, M., & Pintrich, P. R. (Eds.), In Handbook of self-regulation (pp. 13-39). Academic press.