Effectiveness of a Toilet Training Program for Children with Developmental Disabilities Provided by Their Mothers

Yıl 2014, Cilt: 35 Sayı: 35, 61 - 84, 01.08.2014

UFUK Özkubat , Ufuk ÖZKUBAT; Gökhan Töret

https://doi.org/10.9779/PUJE644

Cited By: 3

Öz

In this study the effectiveness of a center based family training program on toilet training skills of mothers of children with developmental disabilities and on children’s bladder control were investigated. The study group consisted of three children with developmental disabilities and their mothers. In order to investigate the effectiveness of the family training program multiple baseline across subjects design was used. In order to gather data from mothers and children in the study group, dryness duration record keeping skill measurement tool, daytime bladder control facilitation skill measurement tool, and daytime bladder control measurement tool were used. The findings of this study showed that the center based family training program was effective on mothers’ record keeping of their children’s dryness duration and day time bladder control facilitation skills and on children’s achieving bladder control. Furthermore the findings indicated that children maintained their daytime toilet control skills two, four and six weeks after having completed the family training program and the program had high treatment fidelity.

Anahtar Kelimeler

Intellectuel Disability, Parent Training, Toilet Training.

Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklara Gündüz Tuvalet Kontrolü Becerisi Öğretiminde Anneleri Tarafından Sunulan Geleneksel Gündüz Tuvalet Kontrolü Öğretimin Etkililiği

Öz

Özet Bu çalışmada kuruma dayalı olarak uygulanan aile eğitim programının annelerin zihinsel yetersizliği bulunan çocuklarına tuvalet kontrolü kazandırmalarına için gerekli olan becerileri kazanmaları ile çocuklarının tuvalet kontrolü kazanmasındaki etkiliği incelenmiştir. Çalışma grubunu, zihinsel yetersizliği olan 7 ile 7 yaş 6 ay aralığında bulunan üç erkek çocuk ile anneleri oluşturmuştur. Çalışmada uygulanan aile eğitim programının etkiliğini belirlemek için denekler arası çoklu başlama düzeyi modeli kullanılmıştır. Çalışma grubunda yer alan anneler ve çocuklardan veri elde etmek amacıyla kuruluk süresi kaydı tutma becerisi ölçü aracı, gündüz tuvalet kontrolünü kazandırma becerisi ölçü aracı ve gündüz tuvalet kontrolü ölçü aracı kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, kuruma dayalı olarak yürütülen aile eğitim programının, annelerin çocuklarına yönelik kuruluk kaydı tutma ve gündüz tuvalet kontrolü kazandırma becerilerini kazanmalarında ve çocuklarının gündüz tuvalet kontrolünü kazanmalarında etkili olduğunu gösterir niteliktedir. Ayrıca elde edilen bulgular, uygulanan aile eğitim programının tamamlanmasından iki, dört ve altı hafta sonra çocukların gündüz tuvalet kontrolüne ilişkin kazanımlarının kalıcılıklarını koruduklarını göstermiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bu bulgular, zihinsel yetersizliği olan çocuklara tuvalet kontrolü becerilerinin öğretimine ilişkin yansımaları açısında ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Yetersizlik, Aile Eğitimi, Tuvalet Öğretimi

Kaynakça

• Akkök, F. (1984). Davranışsal yaklaşıma dayalı aile rehberliğinin öğretilebilir çocukların öz-bakım becerilerinin gelişimine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ardıç, A. (2008). Uyarlanmış yoğun tuvalet eğitimi yönteminin otistik özellikler gösteren çocuklara tuvalet becerilerinin öğretiminde etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Azrin, N.H., & Foxx, R.M. (1971). A rapid method of toilet training The Institutionalized Retarded. Journal of Behavior Analysis. 4(2), 89-99.
• Azrin, N.H., & Foxx. R.M.( 1974). Toilet training in less than a day. New York: Pocket Boks.
• Batu, S. (2008). Parent-delivered community-based instruction with simultaneous prompting for teaching community skills to children with intellectual disabilities. Education and Training in Intellectual Disabilities, 43(2), 249–265.
• Batu, S. (2008). Caregiver- delivered home-based instruction using simultaneous prompting for teaching home skills to individuals with intellectual disabilities. Education and Training in Intellectual Disabilities, 43 (4), 541–555.
• Baykan. S., Temel. Z. F., Ersoy. O., Avcı. N., & Turla. A. (2002). Gazi Erken Çoçukluk Değerlendirme Aracının (GEÇDA) Geliştirme Süreci (Preparing Process of Gazi Early Childhood Intellectual Scales), Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu, İstanbul.
• Berk, L. B., & Friman, P. C. (1990). Epidemiologic aspects of toilet training. Clinical Pediatrics, 29(5), 278–282.
• Bettison, S. (1986). Behavior approaches to toilet training for retarded persons, In N. R. Ellis & N. W. Bray (Eds.), International review of research in mental retardation (Vol.14, pp 319–350). Orlando, FL: Academic.
• Blum, N. J., Taubman, B., & Nemeth, N. (2003). Relationship between age at initiation of toilet training and duration of training: A prospective study. Pediatrics, 111(4), 810–814.
• Brookman-Frazee, L., Stahmer, A., Baker-Ericzen, M. J., & Tsai, K. (2006). Parenting interventions for children with autism spectrum and disruptive behavior disorders: Opportunities for cross fertilization. Clinical Child and Family Psychology Review, 9(3-4), 181–200.
• Cavkaytar, A. (1999). Zihin engellilere öz-bakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği. Ankara Üniversitesi Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 40–50.
• Cavkaytar, A. (2007). Turkish parents as teachers: Teaching parents how to teach self-care and domestic skills to their children with mental retardation. Education and Training in Intellectual Disabilities, 42(1), 85-93.
• Chung, M.K. (2007). Modified version of Azrin and Foxx’s rapid toilet training. Journal of Intellectual & Physical Disabilities, 19(5), 449–455.
• Cicero, F. R., & Pfadt, A. (2002). Investigation of a reinforcement-based toilet training procedure for children with autism. Research in Intellectual Disabilities, 23(5), 319-331.
• Didden, R., Sikkema, S. P, Bosman, I, T., & Ducker, P. C. (2001). Use of a modified Azrin–Foxx toiletvtraining procedure with individuals with Angelman syndrome. Journal of Applied Research invIntellectual Disabilities, 14(1), 64–70.
• DiPipi-Hoy, C. & Jitendra, A. (2004). A parent delivered intervention to teach purchasing skills to young adults with disabilities. The Journal of Special Education, 38(3), 144– 157.
• Horner, R. H., Carr, E. G., Halle, J., McGee, G., Odom, A., & Wolery, M. (2005). The use of single-subject research to identify evidence-based practice in special education. Council for Exceptional Children, 2, 165–179.
• Keen, D., Brannigan, L., & Cuskelly, M. (2007). Toilet training for children with autism: The Effects of video modeling. Journal of Intellectual and Physical Disabilities, 19(4), 291–303.
• Klassen, T.P., Kiddoo, D., Lang, E.M., Friesen, C., Russell, K., Spooner, C., & Vandermeer, B. (2006). The effectiveness of different methods of toilet training for bowel and bladder control. Evidence Report/Technology Assessment, AHRQ Publication No. 07-E003, 147, 1-180.
• Kırcaali-İftar, G., & Tekin, E. (1997). Tek Denekli Araştırma Yöntemleri, (Birinci Basım). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Kroeger, K., & Sorensen, R. (2010). A parent training model for toilet training children with autism. Journal of Intellectual Disability Research, 54(6), 556-567.
• Luiselli, J. K. (1997). Teaching toilet skills in a public school setting to a child with pervasive intellectual disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 28(2), 1631
• McConachie, H., & Diggle, T. (2007). Parent implemented earlyvintervention for young children with autism spectrum disorder: A systematic review. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 13(1), 120–129.
• Özcan, N. (2004). Zihin özürlü çocuklara tuvalet becerisi öğretimine yönelik aile eğitimi programının etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Özcan, N., & Cavkaytar, A. (2009). Parents as Teachers: Teaching parents how to teach toilet skills to their children with autism and mental Retardation. Education and Training in Intellectual Disabilities, 44(2), 237-243.
• Özen, A. (2008). Aile eğitimi. İ.H. Diken (Editör). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (111-133). Ankara: Pegem Akademi.
• Phaneuf, L., & McIntyre, L.L. (2011). The Application of a three-tier model of intervention to parent training. Journal of Positive Behavior Interventions, 13(4), 198-207.
• Poston, D.J. (2002). A qualitative analysis of the conceptualization and domains of family quality of life for families of children with disabilities. Doctoral Dissertation, University of Kansas, ProQuest Information and Learning Company (UMI Microform 3067092).
• Randipost, A. R., & Kirkpatrick, M. A. (2004). Toilet training for a young Boy with pervasive intellectual disorder. Behavioral Interventions, 19(1) ,45-50.
• Resmi Gazete. (1997). Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. KHK/573, Sayı: 23911
• Schulz, J. B. (1987). Parents and professionals special Education. Allyn and Bacon, Inc., USA.
• Schum, T. R., Kolb, T. M., McAuliffe, T. L., Simms, M. D., Underhill, R. L., & Lewis, M. (2002). Sequential acquisition of toilet training skills: A descriptive study of gender and age differences in normal children. Pediatrics, 109, E48.
• Schultz, R.T, Schmidt, T.C., ve Stichter, P.J. (2011). A Review of parent education programs for parents of children with autism spectrum disorders. Focus on Autism and Other Intellectual Disabilities, 26(2) 96–104.
• Smith-Bird, E., & Turnbull, A.P. (2005). Linking positive behavior support to family quality-of life outcomes. Journal of Positive Behavior Interventions, 7(3), 174–180.
• Snell, M. E. (1983). Systematic instruction of the moderately and severely handicapped. (Second Edition). Ohio: Bell & Howell Company.
• Solomon, R., Necheles, J., Ferch, C., & Bruckman, D. (2007). Pilot study of a parent training program for young children with autism: The PLAY Project Home Consultation program. Autism, 11(3), 205–224.
• Sönmez, N. (2008). Eve dayalı gündüz tuvalet kontrolü aile eğitimi programının annelerin kuruluk kaydı tutma ile gündüz tuvalet kontrolü kazandırma becerisini ve çocukların gündüz tuvalet kontrolünü kazanmasındaki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Sucuoğlu, B., Küçüker, S., & Kanık, N. (1992). Özel eğitimde anne-baba eğitimi programları: Örnek çalışma. A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 521-537.
• Sucuoğlu, B., Kanık, N., & Küçüker S. (1994). Anne babalara öğretme becerilerinin kazandırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 36–43.
• Sucuoglu, B. (1995). Özürlü çocuğu olan anne-babaların gereksinimlerinin belirlenmesi. Determinationvof parents needs who have children with mental retardation. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(1), 10-18.
• Tavil, Y. Z. (2005). Davranış denetimi aile eğitim programının annelerin davranışsal işlem süreçlerini kazanmalarına etkisi (doğrudan öğretim yaklaşımı ile sunulan). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tawney, W. J., & Gast, D. L. (1984). Single subject research in special education. Colombus: Merril Publishing Company.
• Tekin, E., & Kırcaali-İftar, G. (2001). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekin-İftar, E. (2008). Parent-Delivered community-based instruction with simultaneous prompting for teaching community skills to children with intellectual disabilities. Education and Training in Intellectual Disabilities, 43(2), 249–265.
• Tsai, L., Stewart, M. A., & August, G. (1981). Implication of sex differences in the familial transmission of infantile autism. Journal of Autism and Intellectual Disorders, 11(2), 165–173.
• Varol, N. (2005). Aile eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Varol, N. (2005). Beceri öğretimi ve öz bakım becerilerinin kazandırılması. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Von Wendt, L., Similae, S., Niskanen, P., & Jaervelin, M. (1990). Development of bowel and bladder control in the mentally retarded. Intellectual Medicine and Child Neurology, 32(6), 515–518. Vuran, S. (1997). Zihin engelli çocuk annelerine ödüllendirme ve eleştirmemenin kazandırılmasında bilgilendirme, dönüt verme, dönüt verme ve ödüllendirmenin etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Wall, M. E., & Gast. D.L. (1997). Caregivers teacher: Using constant lime delay to teach adults how to use constant time delay. Education and Training in Mental Retardation and Intellectual Disabilities, 29(3), 213-228.