Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Secondary School Biotechnology Knowledge Test (SBKT)

Yıl 2020, Sayı: 50, 426 - 448, 01.09.2020
https://doi.org/10.9779/pauefd.595078

Öz

The science of biotechnology is essential for the future of societies. That’s why every individual in society needs accurate biotechnology knowledge to associate it with their daily lives. Based on this requirement, the present research aimed to develop a scale to determine secondary school students’ knowledge levels on biotechnology and genetic engineering topics. We started the present study with constituting “The Biotechnology Knowledge and Concepts Scale (BKCS)” according to The Turkish Secondary School Biology Curriculum. Next, we used the findings of BKCS in addition to the learning outcomes of the topic to form the 30-item true-false type “The Secondary School Biotechnology Knowledge Test (SBKT)” in four steps. We used Rash Measurement Model to test the convenience of the sample, the validity, and reliability of the scores obtained from SBKT (The Secondary School Biotechnology Knowledge Test). Data analysis with Rash Measurement model showed that SBKT is unidimensional (infit-outfit values are between .05 and 1.2). Also, SKBT produced valid and reliable scores (reliability index=.73), item discrimination index of the scale is 1.67 (which means the items sorts students who have mastered the material from students who have not), and there are no biased items in the scale. Besides, based on the field expert opinions, we decided that SKBT is convenient and has content validity.

Kaynakça

  • Anıl, D. (2008). Madde parametrelerinin klasik ve örtük özellikler test teorilerine göre kestirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 34.
  • Anıl, D. (2002). Deneme uygulamasının yapılamadıgı durumlarda madde ve test parametrelerinin klasik ve örtük özellikler test teorilerine göre kestirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Atılgan, H. (2004). Genellenebilirlik kuramı ve çok değişkenlik kaynaklı rasch modelinin karşılaştırılmasına ilişkin bir araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2010). Ölçme ve değerlendirme teknikleri, öğretmen el kitabı (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi.Baştürk, R. (2010). Bilimsel araştırma ödevlerinin çok yüzeyli rasch ölçme modeli ile değerlendirilmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(1), 51 -57.
  • Bayoğlu, A. S. ve Özgen, Ö. (2010). Tüketicilerin tarımsal ve tıbbi biyoteknolojiye yönelik tutumları ile fayda ve risk algılarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal Int Social Res), 3(10), 90-103.
  • Bayraç, T. A., Kalemtaş, G., Baloğlu, M. C., Kavas, M. ve Önde, S. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalar. ODTÜ Bilim ve Toplum Kitapları Dizisi. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
  • Berberoğlu, G. (1988). Seçme amacıyla kullanılan testlerde Rasch modelinin katkıları. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Bilen, K. ve Özel, M. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik bilgileri ve tutumları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 135-152.
  • Bogner, A. & Torgersen, H. (2014). Different ways of problematising biotechnology–and what it means for technology governance. Public Understanding of Science, 24(5), 516–532.
  • Boone, W. J. & Scantlebury, K. (2005). The role of Rasch analysis when conducting science education research utilizing multiple-choice tests. Published online 15 November 2005 in Wiley InterScience (www.interscience.wiley.com). doi: 10.1002/sce.20106.
  • Boulard, G.(2005). The next big thing. Community College Week,17(16) 4-6
  • Bruschi, F., Dundar, M., Gahan, P. B., Gartland, K., Szente, M., Viola-Magni, M. P., & Akbarova, Y. (2011). Biotechnology worldwide and the ‘European biotechnology Thematic Network’association (EBTNA). Current Opinion İn Biotechnology, 22(1), 7 14.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.Chabalengula, V. M., Mumba F. & Chitiyo, J. (2011). American elementary education pre-service teachers’ attitudes towards biotechnology processes. International Journal of Environmental & Science Education, 6 (4), 341-357.
  • Chang, W. C. & Chan, C. (1995). Rasch analysis for outcomes measures: some methodological considerations. Archives of physical medicine and rehabilitation, 76(10), 934-939.
  • Çelik, O. ve Erişen, S. (2010). Ortaöğretim düzeyinde biyoloji dersi kapsamında uygulanan biyoteknoloji programının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-39.
  • Çelik, V. ve Turgut Balık, D. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23 (1-2) 13 - 23.Çepni, Z. (2011). Değişen madde fonksiyonlarının sıbtest, mantel haenzsel, lojistik regresyon ve madde tepki kuramı yöntemleriyle incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çıkrıkçı Demirtaşlı, N. (1995). Test geliştirmede yeni yaklaşımlar: örtük özellikler kuramı-temel özellikleri varsayımları, modeller ve sınırlılıkları. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/486/5705.pdf.
  • Çoban, A. (2004). Biyoteknoloji, habermas ve kendimiz olmak. Mülkiye, (242), 237-253.
  • Darçın, E. S. (2007). Fen-teknoloji ve Biyoloji öğretmen adayları için Biyoteknoloji eğitiminin deneysel planlanması. Doktoro Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Demir, B. ve Düzleyen, E. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin gdo bilgi düzeylerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Niğde.
  • Demir, A. ve Pala, A. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalara toplumun bakış açısı. Hayvansal Üretim 48(1), 33-43.Doğru, M. S. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Biyoteknoloji İle İlgili Yaklaşımları Ve Bilgi Seviyelerinin Ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
  • Dundar, M. & Akbarova, Y., (2011). Current state of Biotechnology in Turkey. Current Opinion in Biotechnology 22S:S3–S6.Edmondston, J. E., Dawson, V. & Schibeci, R. (2010). Undergraduate biotechnology students’ views of science communication. International Journal of Science Education, 32(18), 2451-2474.
  • Elhan, A. H. ve Atakurt, Y. (2005). Ölçeklerin değerlendirilmesinde niçin Rasch analizi kullanılmalı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 58, 47-50.
  • Elhan, A. H. (2002). Rasch analizinin incelenmesi ve fiziksel tıp ve rehabilitasyon alanında bir uygulaması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Erbaş, H. (2008). Türkiye’de Biyoteknoloji ve toplumsal kesimler. Profesyoneller, kentsel tüketiciler ve köylüler. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları, (4), 35-6.
  • Ergin, I., Gürsoy, Ş. T., Öcek, Z. A. ve Çiçeklioğlu, M. (2008). Sağlık meslek yüksek okulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara dair bilgi tutum ve davranışları. TAF Prev Med Bull, 7, 503-508.
  • Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-ı: temel kavramlar ve işlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Fonseca, M. J., Costa, P., Lencastre, L., & Tavares, F. (2012). Disclosing biology teachers’ beliefs about biotechnology and biotechnology education. Teaching and Teacher Education, 28(3), 368-381.
  • Gelbal, S. (1994a). p Madde güçlük indeksi ile Rasch modelinin b parametresi ve bunlara dayalı yetenek ölçüleri üzerine bir karşılaştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Gelbal, S. (1994b). p madde güçlük indeksi ile Rasch. modelinin b parametresi ve bunlara dayalı yetenek ölçüleri üzerine bir karşılaştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 85-94.
  • Güler, N. (2008). Klasik Test Kuramı Genellenebilirlik Kuramı ve Rasch Modeli üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Gültekin, S. (2011). Çoktan seçmeli, açık uçlu ve karma testlerin psikometrik özelliklerinin Madde Tepki Kuramına dayalı olarak değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
  • Gürkan, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Gürkan, G. ve Kahraman, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği bilgi düzeyleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1).
  • Gök, B. (2012). Denk olmayan gruplarda ortak madde deseni kullanılarak Madde Tepki Kuramına dayalı eşitleme yöntemlerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Hambleton, R. K., & Swaminathan, H. (1985). Item response theory: Principles and applications. Springer Science & Business Media, New York.
  • Harlen W. (2001). The assessment of scientific literacy in the OECD/PISA Project. Studies in Science Education, 36(1), 79-104.
  • Harms, U. (2002). Biotechnology education in schools. Electronic Journal of Biotechnology ISSN: 0717-3458, 5(3).
  • Ho, M. W. (2001). Genetik Mühendisliği: Rüya mı kabus mu? (Çev: Emral Çakmak) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Kaptan, F.(1994). Rasch modeli madde parametrelerini kullanarak en yüksek olabilirlik yöntemiyle yetenegin kestirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 10 (1994) 95-97.
  • Kaskatı, O. T. (2011). Rasch modelleri kullanarak romatoid artirit hastaları özürlülük değerlendirimi için bilgisayar uyarlamalı test yönteminin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü, Ankara.
  • Kaya, H. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin gözüyle Biyoteknoloji öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Kefi, S. (2003). Tarımsal Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik. Tarım Ve Mühendislik TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayın Organı, 66-67 (2003) 69-79.
  • Kelecioğlu, H. (1994). Öğrenci seçme sınavı puanlarının eşitlenmesi üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Keskin, Y., Lüleci, N. E., Özyaral, O., Altıntaş, Ö., Sağlık, A., Lisar, H. ve diğerleri (2010). Maltepe Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında bilgi tutum ve davranışları. Maltepe Tıp Dergisi, 2 (1).
  • Keskin, N. (2003). Fen bilgisi eğitimi 3. sınıf öğrencilerinin gen klonlama konusunu öğrenmelerine poster sunumu etkinliğinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kilmen, S. (2010). Madde Tepki Kuramı"na dayalı test eşitleme yöntemlerinden kestirilen eşitleme hatalarının örneklem büyüklüğü ve yetenek dağılımına göre karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kirkpatrick, G., Orvis, K., ve Pittendrigh, B. (2002). GAME: A teaching model for biotechnology. Journal of Biological Education, 37(1), 31–35.
  • Köse, İ. A. (2012). Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 3(1), 221-229.
  • Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S., ve Hasde, M. (2010). Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 52(3), 198-204.
  • Kolarova, A. T. (2011). Modern Biotechnology from the point of view of 15-19-year-old high school students. Biotechnology & Biotechnological Equipment, 25(3), 2538–2546.
  • Koparan, T. ve Güven, B. (2013). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin örneklem kavramına yönelik istatistiksel okuryazarlık seviyesine etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 20.
  • Kulaç, İ., Ağırdil, Y. ve Yakın, M. (2006). Sofralarımızdaki tatlı dert, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3), 151-155.Küçükdeveci, A. (2011). Osteoartritte işlevsel değerlendirme ölçütleri. Türk Geriatri Dergisi Özel Sayı, 4.
  • Kwon, H. (2009). Key factors affecting the implementation of biotechnology instruction in secondary school level technology education classrooms (Doctoral dissertation, Virginia Tech)
  • Lamanauskas, V. & Makarskaitė-Petkevičienė, R. (2008) Lithuanian University students’ knowledge of biotechnology and their attitudes to the taught subject. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4 (3), 269-277.
  • Miller, M. B. (1994). Practical DNA technology in school. Journal of Biological Education, 28(3), 203-211.
  • Muijs, D. (2011). Doing Quantitative Research in Education With SPSS. SAGE Publications Ltd. Ebook ISBN:9781446210147
  • Öcal, E. (2012). İlköğretim Fen bilgisi öğretmenlerinin Biyoteknoloji (Genetik Mühendisliği) farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Öktem, H. A. (2007). Yeni nesil transgenikler. 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-Ekonomik Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü, Ankara.
  • Öz Aydın, S., Sıcaker, A, Taşkın, N. T. ve Şahin, S. (2016). Biyoteknoloji algısı ölçeği (BAÖ): Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. I. Ulusal Biyoloji Eğitimi Kongresi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.
  • Özdemir, O., Güneş, M. H. ve Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (gdo’lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 53-68.
  • Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Science Education, 2(10), 61-69.
  • Özgen, Ö., Emiroğlu, H., Yıldız, M., Taş, A.S. ve Purutçuoğlu, E. (2007). Tüketiciler ve Modern Biyoteknoloji: model yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları No:1, 254s., Ankara.
  • Özkan Özer, Y. (2012). Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavından (Öbbs) Klasik Test Kuramı, Tek Boyutlu Ve Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı Modelleri İle Kestirilen Başarı Puanlarının Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Özkaya Seçil, S. (2009). The Investigation Of Cognitive Processes In Mathematics Learning With Item Response Theory. Ph.D.A, Thesis Submıtted To The Graduate School Of Natural And Applıed Sciences Of Middle East Technical University, Ankara.
  • Öztuna, D. (2008). Kas-iskelet sistemi sorunlarının özürlülük değerlendiriminde bilgisayar uyarlamalı test yönteminin uygulanması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Pekşen, Z. (2009). Bilim-Teknoloji eğitiminde yenilikçi yaklaşımlar ve Biyoteknoloji eğitimi. Bilim ve Teknik Dergisi, 505.
  • Semerci, Ç. (2011a). Mikroöğretim yygulamalarının Çok Yüzeyli Rasch Ölçme Modeli ile analizi. Eğitim ve Bilim, 36(161).
  • Semerci, Ç. (2011b). Doktora yeterlikler çerçevesinde öğretim üyesi, akran ve öz değerlendirmelerin Rasch ölçme modeliyle analizi1. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(2), 164-17.
  • Sıcaker, A., Çetin, G., ve Öz Aydın, S. (2013). 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin biyoteknoloji konusu ile ilgili düşünceleri. In International Conference on Primary Education. North Cyprus.
  • Simonneaux, L. (2002). Analysis of classroom debating strategies in the field of biotechnology. Journal of Biological Education, 37(1), 9-12. DOI: 10.1080/00219266.2002.9655839
  • Sıcaker, A. ve Aydın, S. Ö. (2015). Ortaöğretim Biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
  • Sürmeli, H. (2008). Üniversite öğrencilerinin Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Sürmeli, H. ve Şahin, F. (2009). Üniversite öğrencilerinin Biyoteknoloji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 33-45.
  • Sünbül, Ö. (2011). Çeşitli boyutluluk özelliklerine sahip yapılarda, madde parametrelerinin değişmezliğinin Klasik Test Teorisi, Tek Boyutlu Madde Madde Tepki Kuramı ve Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı çerçevesinde incelenmesi. Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin. Tanır, S. (2005). Çukurova Üniversitesi birinci sınıf fen grubu öğrencilerinin "Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği" konusundaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, (2013). Talim ve Terbiye Kurulu başkanlığı Ortaöğretim Biyoloji dersi öğretim programı, (20.10.2013), (http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim programlari/icerik/72). Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
  • Yılmaz, M. ve Öğretmen, T. (2014). Biyoloji öğretmen adaylarının gen teknolojisine ilişkin bilgi düzeyleri ve bilgi kaynaklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(4), 59-76.
  • Yu, C. H. (2013). A Simple Guide to the Item Response Theory (IRT) and Rasch Modeling [online]. (22 November 2013), URL http://www.creative wisdom.com/computer/sas/IRT.pdf.
  • Yüce, Z. ve Yalçın, N. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
  • Wells, J. G. (1992). Establishment of a taxonometric structure for the study of biotechnology as a secondary school component of technology education. Unpublished doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University
  • Wright, B.D. & Linacre, J.M. (1994). Reasonable mean-square fit values. Transactions of the Rasch measurement SIG American educational research association. Rasch measurement Transaction, 8(3), 370-382.
  • Wright, B. D. & Mok, M. C. M. (2004). An Overview of the Family of Rasch Measurement Models. Introductıon To Rasch Measurement.
  • Wright, B. D. & Stone, M. H. (1979). Best Test Design. Chicago: Mesa Press

Ortaöğretim Biyoteknoloji Bilgi Testi (OBBT)

Yıl 2020, Sayı: 50, 426 - 448, 01.09.2020
https://doi.org/10.9779/pauefd.595078

Öz

Biyoteknoloji bilimi, dünyanın geleceği açısından çok önemlidir. Bu nedenle toplumun her bireyinin günlük yaşamında kullanabilmesine yetecek ölçüde doğru biyoteknoloji bilgisine sahip olması gereklidir. Bu gereklilik doğrultusunda bu çalışmada, ortaöğretim öğrencilerinin Biyoteknoloji ve Gen Mühendisliği konusu ile ilgili bilgi düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle Biyoteknoloji Bilgi ve Kavramlar Anketi (BKBA) oluşturulmuştur. BKBA'nın uygulanması sonucu elde edilen veriler doğrultusunda dört aşama sonunda 30 sorudan oluşan Ortaöğretim Biyoteknoloji Bilgi Testi (OBBT) geliştirilmiştir. OBBT’nin örnekleme uygunluğu, ölçekten elde edilen puanların güvenirliği ve geçerliği Rasch analizi ile kontrol edilmiştir. Bunun sonucunda geliştirilen; ölçek tek boyutludur (Tüm maddelerin infit-outfit değerleri .05 ile 1.2 arasındadır), ölçeğin yapı geçerliliği uygundur, ölçekten elde edilen puanların güvenirliği .73' dür, ölçeği oluşturan maddelerin bilen ile bilmeyeni ayırt edebilecek güçte olduğu (madde ayırtedicilik indeksi 1.67' dir.) test edilmiştir, ölçekte yanlı madde yoktur. Ayrıca uzman görüşleri doğrultusunda ölçme aracının kullanışlı ve kapsam geçerliğinin uygun olduğuna karar verilmiştir.

Kaynakça

  • Anıl, D. (2008). Madde parametrelerinin klasik ve örtük özellikler test teorilerine göre kestirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 34.
  • Anıl, D. (2002). Deneme uygulamasının yapılamadıgı durumlarda madde ve test parametrelerinin klasik ve örtük özellikler test teorilerine göre kestirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Atılgan, H. (2004). Genellenebilirlik kuramı ve çok değişkenlik kaynaklı rasch modelinin karşılaştırılmasına ilişkin bir araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. ve Bıçak, B. (2010). Ölçme ve değerlendirme teknikleri, öğretmen el kitabı (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi.Baştürk, R. (2010). Bilimsel araştırma ödevlerinin çok yüzeyli rasch ölçme modeli ile değerlendirilmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(1), 51 -57.
  • Bayoğlu, A. S. ve Özgen, Ö. (2010). Tüketicilerin tarımsal ve tıbbi biyoteknolojiye yönelik tutumları ile fayda ve risk algılarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal Int Social Res), 3(10), 90-103.
  • Bayraç, T. A., Kalemtaş, G., Baloğlu, M. C., Kavas, M. ve Önde, S. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalar. ODTÜ Bilim ve Toplum Kitapları Dizisi. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
  • Berberoğlu, G. (1988). Seçme amacıyla kullanılan testlerde Rasch modelinin katkıları. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Bilen, K. ve Özel, M. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik bilgileri ve tutumları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 135-152.
  • Bogner, A. & Torgersen, H. (2014). Different ways of problematising biotechnology–and what it means for technology governance. Public Understanding of Science, 24(5), 516–532.
  • Boone, W. J. & Scantlebury, K. (2005). The role of Rasch analysis when conducting science education research utilizing multiple-choice tests. Published online 15 November 2005 in Wiley InterScience (www.interscience.wiley.com). doi: 10.1002/sce.20106.
  • Boulard, G.(2005). The next big thing. Community College Week,17(16) 4-6
  • Bruschi, F., Dundar, M., Gahan, P. B., Gartland, K., Szente, M., Viola-Magni, M. P., & Akbarova, Y. (2011). Biotechnology worldwide and the ‘European biotechnology Thematic Network’association (EBTNA). Current Opinion İn Biotechnology, 22(1), 7 14.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.Chabalengula, V. M., Mumba F. & Chitiyo, J. (2011). American elementary education pre-service teachers’ attitudes towards biotechnology processes. International Journal of Environmental & Science Education, 6 (4), 341-357.
  • Chang, W. C. & Chan, C. (1995). Rasch analysis for outcomes measures: some methodological considerations. Archives of physical medicine and rehabilitation, 76(10), 934-939.
  • Çelik, O. ve Erişen, S. (2010). Ortaöğretim düzeyinde biyoloji dersi kapsamında uygulanan biyoteknoloji programının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-39.
  • Çelik, V. ve Turgut Balık, D. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 23 (1-2) 13 - 23.Çepni, Z. (2011). Değişen madde fonksiyonlarının sıbtest, mantel haenzsel, lojistik regresyon ve madde tepki kuramı yöntemleriyle incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çıkrıkçı Demirtaşlı, N. (1995). Test geliştirmede yeni yaklaşımlar: örtük özellikler kuramı-temel özellikleri varsayımları, modeller ve sınırlılıkları. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/486/5705.pdf.
  • Çoban, A. (2004). Biyoteknoloji, habermas ve kendimiz olmak. Mülkiye, (242), 237-253.
  • Darçın, E. S. (2007). Fen-teknoloji ve Biyoloji öğretmen adayları için Biyoteknoloji eğitiminin deneysel planlanması. Doktoro Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Demir, B. ve Düzleyen, E. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin gdo bilgi düzeylerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Niğde.
  • Demir, A. ve Pala, A. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalara toplumun bakış açısı. Hayvansal Üretim 48(1), 33-43.Doğru, M. S. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Biyoteknoloji İle İlgili Yaklaşımları Ve Bilgi Seviyelerinin Ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
  • Dundar, M. & Akbarova, Y., (2011). Current state of Biotechnology in Turkey. Current Opinion in Biotechnology 22S:S3–S6.Edmondston, J. E., Dawson, V. & Schibeci, R. (2010). Undergraduate biotechnology students’ views of science communication. International Journal of Science Education, 32(18), 2451-2474.
  • Elhan, A. H. ve Atakurt, Y. (2005). Ölçeklerin değerlendirilmesinde niçin Rasch analizi kullanılmalı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 58, 47-50.
  • Elhan, A. H. (2002). Rasch analizinin incelenmesi ve fiziksel tıp ve rehabilitasyon alanında bir uygulaması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Erbaş, H. (2008). Türkiye’de Biyoteknoloji ve toplumsal kesimler. Profesyoneller, kentsel tüketiciler ve köylüler. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları, (4), 35-6.
  • Ergin, I., Gürsoy, Ş. T., Öcek, Z. A. ve Çiçeklioğlu, M. (2008). Sağlık meslek yüksek okulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara dair bilgi tutum ve davranışları. TAF Prev Med Bull, 7, 503-508.
  • Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-ı: temel kavramlar ve işlemler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Fonseca, M. J., Costa, P., Lencastre, L., & Tavares, F. (2012). Disclosing biology teachers’ beliefs about biotechnology and biotechnology education. Teaching and Teacher Education, 28(3), 368-381.
  • Gelbal, S. (1994a). p Madde güçlük indeksi ile Rasch modelinin b parametresi ve bunlara dayalı yetenek ölçüleri üzerine bir karşılaştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Gelbal, S. (1994b). p madde güçlük indeksi ile Rasch. modelinin b parametresi ve bunlara dayalı yetenek ölçüleri üzerine bir karşılaştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 85-94.
  • Güler, N. (2008). Klasik Test Kuramı Genellenebilirlik Kuramı ve Rasch Modeli üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Gültekin, S. (2011). Çoktan seçmeli, açık uçlu ve karma testlerin psikometrik özelliklerinin Madde Tepki Kuramına dayalı olarak değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
  • Gürkan, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Gürkan, G. ve Kahraman, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği bilgi düzeyleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1).
  • Gök, B. (2012). Denk olmayan gruplarda ortak madde deseni kullanılarak Madde Tepki Kuramına dayalı eşitleme yöntemlerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Hambleton, R. K., & Swaminathan, H. (1985). Item response theory: Principles and applications. Springer Science & Business Media, New York.
  • Harlen W. (2001). The assessment of scientific literacy in the OECD/PISA Project. Studies in Science Education, 36(1), 79-104.
  • Harms, U. (2002). Biotechnology education in schools. Electronic Journal of Biotechnology ISSN: 0717-3458, 5(3).
  • Ho, M. W. (2001). Genetik Mühendisliği: Rüya mı kabus mu? (Çev: Emral Çakmak) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Kaptan, F.(1994). Rasch modeli madde parametrelerini kullanarak en yüksek olabilirlik yöntemiyle yetenegin kestirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 10 (1994) 95-97.
  • Kaskatı, O. T. (2011). Rasch modelleri kullanarak romatoid artirit hastaları özürlülük değerlendirimi için bilgisayar uyarlamalı test yönteminin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Entitüsü, Ankara.
  • Kaya, H. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin gözüyle Biyoteknoloji öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Kefi, S. (2003). Tarımsal Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik. Tarım Ve Mühendislik TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayın Organı, 66-67 (2003) 69-79.
  • Kelecioğlu, H. (1994). Öğrenci seçme sınavı puanlarının eşitlenmesi üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Keskin, Y., Lüleci, N. E., Özyaral, O., Altıntaş, Ö., Sağlık, A., Lisar, H. ve diğerleri (2010). Maltepe Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında bilgi tutum ve davranışları. Maltepe Tıp Dergisi, 2 (1).
  • Keskin, N. (2003). Fen bilgisi eğitimi 3. sınıf öğrencilerinin gen klonlama konusunu öğrenmelerine poster sunumu etkinliğinin etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kilmen, S. (2010). Madde Tepki Kuramı"na dayalı test eşitleme yöntemlerinden kestirilen eşitleme hatalarının örneklem büyüklüğü ve yetenek dağılımına göre karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kirkpatrick, G., Orvis, K., ve Pittendrigh, B. (2002). GAME: A teaching model for biotechnology. Journal of Biological Education, 37(1), 31–35.
  • Köse, İ. A. (2012). Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 3(1), 221-229.
  • Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S., ve Hasde, M. (2010). Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 52(3), 198-204.
  • Kolarova, A. T. (2011). Modern Biotechnology from the point of view of 15-19-year-old high school students. Biotechnology & Biotechnological Equipment, 25(3), 2538–2546.
  • Koparan, T. ve Güven, B. (2013). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin örneklem kavramına yönelik istatistiksel okuryazarlık seviyesine etkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 20.
  • Kulaç, İ., Ağırdil, Y. ve Yakın, M. (2006). Sofralarımızdaki tatlı dert, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3), 151-155.Küçükdeveci, A. (2011). Osteoartritte işlevsel değerlendirme ölçütleri. Türk Geriatri Dergisi Özel Sayı, 4.
  • Kwon, H. (2009). Key factors affecting the implementation of biotechnology instruction in secondary school level technology education classrooms (Doctoral dissertation, Virginia Tech)
  • Lamanauskas, V. & Makarskaitė-Petkevičienė, R. (2008) Lithuanian University students’ knowledge of biotechnology and their attitudes to the taught subject. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 4 (3), 269-277.
  • Miller, M. B. (1994). Practical DNA technology in school. Journal of Biological Education, 28(3), 203-211.
  • Muijs, D. (2011). Doing Quantitative Research in Education With SPSS. SAGE Publications Ltd. Ebook ISBN:9781446210147
  • Öcal, E. (2012). İlköğretim Fen bilgisi öğretmenlerinin Biyoteknoloji (Genetik Mühendisliği) farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Öktem, H. A. (2007). Yeni nesil transgenikler. 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-Ekonomik Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü, Ankara.
  • Öz Aydın, S., Sıcaker, A, Taşkın, N. T. ve Şahin, S. (2016). Biyoteknoloji algısı ölçeği (BAÖ): Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. I. Ulusal Biyoloji Eğitimi Kongresi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.
  • Özdemir, O., Güneş, M. H. ve Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (gdo’lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 53-68.
  • Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Science Education, 2(10), 61-69.
  • Özgen, Ö., Emiroğlu, H., Yıldız, M., Taş, A.S. ve Purutçuoğlu, E. (2007). Tüketiciler ve Modern Biyoteknoloji: model yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları No:1, 254s., Ankara.
  • Özkan Özer, Y. (2012). Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavından (Öbbs) Klasik Test Kuramı, Tek Boyutlu Ve Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı Modelleri İle Kestirilen Başarı Puanlarının Karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Özkaya Seçil, S. (2009). The Investigation Of Cognitive Processes In Mathematics Learning With Item Response Theory. Ph.D.A, Thesis Submıtted To The Graduate School Of Natural And Applıed Sciences Of Middle East Technical University, Ankara.
  • Öztuna, D. (2008). Kas-iskelet sistemi sorunlarının özürlülük değerlendiriminde bilgisayar uyarlamalı test yönteminin uygulanması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Pekşen, Z. (2009). Bilim-Teknoloji eğitiminde yenilikçi yaklaşımlar ve Biyoteknoloji eğitimi. Bilim ve Teknik Dergisi, 505.
  • Semerci, Ç. (2011a). Mikroöğretim yygulamalarının Çok Yüzeyli Rasch Ölçme Modeli ile analizi. Eğitim ve Bilim, 36(161).
  • Semerci, Ç. (2011b). Doktora yeterlikler çerçevesinde öğretim üyesi, akran ve öz değerlendirmelerin Rasch ölçme modeliyle analizi1. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(2), 164-17.
  • Sıcaker, A., Çetin, G., ve Öz Aydın, S. (2013). 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin biyoteknoloji konusu ile ilgili düşünceleri. In International Conference on Primary Education. North Cyprus.
  • Simonneaux, L. (2002). Analysis of classroom debating strategies in the field of biotechnology. Journal of Biological Education, 37(1), 9-12. DOI: 10.1080/00219266.2002.9655839
  • Sıcaker, A. ve Aydın, S. Ö. (2015). Ortaöğretim Biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
  • Sürmeli, H. (2008). Üniversite öğrencilerinin Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Sürmeli, H. ve Şahin, F. (2009). Üniversite öğrencilerinin Biyoteknoloji çalışmalarına yönelik bilgi ve görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 33-45.
  • Sünbül, Ö. (2011). Çeşitli boyutluluk özelliklerine sahip yapılarda, madde parametrelerinin değişmezliğinin Klasik Test Teorisi, Tek Boyutlu Madde Madde Tepki Kuramı ve Çok Boyutlu Madde Tepki Kuramı çerçevesinde incelenmesi. Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin. Tanır, S. (2005). Çukurova Üniversitesi birinci sınıf fen grubu öğrencilerinin "Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği" konusundaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, (2013). Talim ve Terbiye Kurulu başkanlığı Ortaöğretim Biyoloji dersi öğretim programı, (20.10.2013), (http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim programlari/icerik/72). Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi.
  • Yılmaz, M. ve Öğretmen, T. (2014). Biyoloji öğretmen adaylarının gen teknolojisine ilişkin bilgi düzeyleri ve bilgi kaynaklarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(4), 59-76.
  • Yu, C. H. (2013). A Simple Guide to the Item Response Theory (IRT) and Rasch Modeling [online]. (22 November 2013), URL http://www.creative wisdom.com/computer/sas/IRT.pdf.
  • Yüce, Z. ve Yalçın, N. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının Biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
  • Wells, J. G. (1992). Establishment of a taxonometric structure for the study of biotechnology as a secondary school component of technology education. Unpublished doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University
  • Wright, B.D. & Linacre, J.M. (1994). Reasonable mean-square fit values. Transactions of the Rasch measurement SIG American educational research association. Rasch measurement Transaction, 8(3), 370-382.
  • Wright, B. D. & Mok, M. C. M. (2004). An Overview of the Family of Rasch Measurement Models. Introductıon To Rasch Measurement.
  • Wright, B. D. & Stone, M. H. (1979). Best Test Design. Chicago: Mesa Press
Toplam 82 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Aysun Sıcaker 0000-0001-7615-7440

Serap Öz Aydın 0000-0002-0635-0728

Mesut Saçkes 0000-0003-3673-1668

Yayımlanma Tarihi 1 Eylül 2020
Gönderilme Tarihi 22 Temmuz 2019
Kabul Tarihi 2 Mayıs 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 50

Kaynak Göster

APA Sıcaker, A., Öz Aydın, S., & Saçkes, M. (2020). Ortaöğretim Biyoteknoloji Bilgi Testi (OBBT). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(50), 426-448. https://doi.org/10.9779/pauefd.595078