Okul Müdürlerinin Gözünden Öğretmen Denetimleri

Yıl 2022, Sayı: 56, 259 - 286, 01.09.2022

Birgül Ulutaş , Fatma Günaydın

https://doi.org/10.9779/pauefd.1074849

Öz

Türkiye’de 2014 yılında yapılan düzenlemelerden beri, okul müdürlerinin öğretmen denetimlerinde daha aktif şekilde rol aldıkları görülmektedir. Araştırmanın amacı, okul müdürleri tarafından gerçekleştirilen öğretmen denetimlerini okul müdürlerinin kendi değerlendirmeleri üzerinden anlamaya çalışmaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden “durum çalışması” deseninin kullanıldığı araştırmada çalışma grubu, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Zonguldak’ta farklı kademelerde görev yapan on yedi okul müdüründen oluşmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan veriler, içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre okul müdürlerinin öğretmen denetimleri konusunda kendilerini yetersiz gördükleri, bu konuda hizmet içi eğitime ihtiyaç duydukları ve yapılan denetimleri yeterli görmedikleri anlaşılmıştır. Okul müdürleri, öğretmen denetimlerindeki aktif rollerini olumlu bulmakta; ancak kendilerine bu rolleriyle uyumlu yetkiler veren yasal düzenlemeler yapılmasını beklemektedirler.

Anahtar Kelimeler

Teftiş, öğretmen denetimi, eğitim denetimi, iş başında yetiştirme, denetim,

TThe Supervision of Teachers from the Perspective of School Principals

Öz

It can be seen that school principals have taken a more active role in teacher supervision since regulations were put in place in Turkey in 2014. The research aims to understand the teacher supervision carried out by school principals through the school principals’ evaluations. The ‘case study’ design, one of the qualitative research methods, is used in the study. The study group comprised seventeen school principals working at different levels in Zonguldak during the 2020-2021 academic year. The data collected with a semi-structured interview form was analyzed using the content analysis technique. According to the research, it is understood that the school principals see themselves as inadequate in terms of teacher supervision, they need in-service training on this subject, and they do not consider the supervision sufficient. School principals find their active role in teacher supervision positive; however, they are waiting for legal arrangements to be made that give them powers compatible with this role.

Anahtar Kelimeler

inspection, teacher supervision, educational supervision, Supervision, inspection, teacher supervision, educational supervision, on-the-job training

Kaynakça

• Altun, M., Şanlı, Ö. ve Tan, Ç. (2015). Maarif müfettişlerin, okul müdürlerinin denetmenlik görevleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Turkish studies ınternational periodical for the languages, literature and history of Turkish or Turkic, 10 (3), s. 79-96.
• Arabacı, İ. B. (1999). MEB teftiş politikası (ı). Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 20 (20), 545-575.
• Arslantaş, H. Tösten, R. ve Avcı, Y. (2020). Liselerde ders denetimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Mersin üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 16 (2), 417-431.
• Aydın, İ. (2019). Öğretimde denetim: durum saptama, değerlendirme ve geliştirme, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aydın, B. Günbey, M ve Kara, E. (2020). İlk defa görevlendirilen okul müdürlerinin karşılaştıkları sorunlar. Abant İzzet Baysal üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 20(2), 1194-1205.
• Altunay, E. (2020), Okul müdürlerinin ders denetimlerine ilişkin müdür ve öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, Sayı: 55, 95-127.
• Bayar, T. (2017). Maarif müfettişlerinin sınıflarda uyguladığı rehberlik ve denetim uygulamalarının kaldırılmasına ilişkin öğretmen okul müdür ve maarif müfettişlerinin görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Beycioğlu, K. ve Dönmez, B. (2009). Eğitim denetimini yeniden düşünmek. İnönü üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 10(2), 71-93.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 11(11), 127-134.
• Bursalıoğlu, Z. (2015). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Bülbül, M. (2020). Eğitimde teftiş sistemi ve politikaları. (Politika Notu: 2020/13). İstanbul: İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı. DOI: 10.26414/pn013
• Cengiz, C. (1992). Milli Eğitim Bakanlığı bakanlık müfettişlerinin yetiştirilmesi ve teftişin geliştirilmesi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Ceylan, D. (2018). Müfettişlerin rehberlik görevleri. Eğitime bakış, 14(44), 79-87.
• Deniz, Ü ve Saylık, N. (2018). Okul müdürleri ve öğretmenlerin perspektifinden öğretimde denetim problemi. Uluslararası liderlik çalışmaları dergisi: kuram ve uygulama. 1(1), 67-80.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Elmas, A. ve Altınışık, S. (2018). Köy enstitülerinde denetim uygulamaları. Journal of social and humanities sciences research (JSHSR), 5(18), 401-425.
• Erdoğan, İ. (2009). Eğitim öğretimde yeni yönelimler ve eğitim müfettişliği. Eğitim denetimi ı. uluslararası katılımlı ulusal eğitim denetimi sempozyumu, 22-23 Haziran, Ankara: Tüm Eğitimciler ve Eğitim Müfettişleri Sendikası Yayınları, Yayın No:9.
• Ergen, H. ve Eşiyok, İ. (2017). Okul müdürlerinin ders denetimi yapmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yönetim bilimleri dergisi, 3(1), s. 1-19.
• Gönülaçar, Ş. (2018a). Eğitim denetiminde dönüşüm sancısı. Eğitime bakış, 14(43), 88-97.
• Gönülaçar, Ş. (2018b). İngiltere Eğitim Standartları Ofisi (OFSTED) ve Türkiye’nin eğitim denetimi için bir model önerisi. Eğitime bakış, 14(44), 24-32.
• Karakuş, M. (2010). Çağdaş denetim yaklaşımları. Fırat üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 20(2), 181-200.
• Karatepe, K. (2014). Bürokratik Dokunulmazlığın inşası: denetim sisteminde "reform" ve teftiş kurullarının kaldırılması. Mülkiye dergisi, 34 (268), 91-121.
• Kayıkçı, K., Özdemir, İ. ve Özyıldırım, G. (2018). Denetim anlayışı ve uygulamalarındaki değişimler hakkında okul müdürlerinin görüşleri, Elementary education online. 17(4), 2170-2187.
• Koç, M. H. (2018). Okul müdürleri tarafından yapılan öğretmen denetimlerine ilişkin ilkokul müdürlerinin görüşleri. Eğitim bilimleri dergisi, 48(48), 91-110.
• Koç, İ. ve Akın, U. (2020). Okul müdürlerinin yaptıkları ders denetimlerinin olumlu ve olumsuz yönleri: öğretmenlerin görüş ve önerileri, Turkish studies education, 15(1), 261-288.
• Konan, N., Bozanoğlu, B. ve Çetin, R. B. (2019). Milli Eğitim Bakanlığı teftiş politikalarına ilişkin okul yöneticileri ve öğretmen görüşleri. Eğitimde nitel araştırmalar dergisi – Journal of qualitative research in education, 7(4), 1449-1474.
• Köybaşı, F., Uğurlu C.T., Bakır, A.A. ve Karakuş, B. (2017). İlkokullarda ders denetimine ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish studies ınternational periodical for the languages, literature and history of Turkish or Turkic. 12(4), 327-344.
• Kurum, G. ve Çınkır, Ş. (2017). Cehennemde Evlilik: Türkiye’de eğitim denetiminin birleştirilmesi üzerine maarif müfettişlerinin görüşleri. Eğitim ve bilim,42(192), 35-57.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı. Kuram ve uygulamada eğitim bilimleri. 12(1), Kış, 135-156.
• Okur, Y. (2010). Türkiye’de teftiş ve iç denetim: kavramlar, beklentiler ve hayatla yüzleşme. Maliye dergisi, 158, Ocak-Haziran, 570-586.
• Oktar, A. N. (2010). Eğitim denetimi sisteminin yasal dayanaklara göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Özbaş, M. (2002); İlköğretim okulu müdürlerinin sınıf içi etkinliklerin denetiminde yapmaları gereken ve yapmakta oldukları işler konusunda müdür ve öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Hacettepe Üniversitesi
• Özden, Y. (1998). Eğitimde dönüşüm yeni değer ve oluşumlar. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Öz, M. F. (2003). Türkiye Cumhuriyeti milli eğitim sisteminde teftiş. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Özkan, H. H. ve Y. Çelikten (2017). Milli eğitim sisteminin örgütsel yapısı ve maarif müfettişleri alt sisteminin işleyişi. OPUS uluslararası toplum araştırmaları dergisi, 7(7), 967-990.
• Özmen, F ve Batmaz C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Sosyal bilimler araştırmaları dergisi, 1(2), 102-120.
• Pınardağ, M. (2013). MEB denetim sistemi tıkandı sorunu çözmeye bakanların ömrü yetmiyor. Eğitim ve denetim, 13(24), Mart, 3-7.
• Sağlamer, E. (1975). Eğitimde teftiş teknikleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Sayıştay (2019). Milli Eğitim Bakanlığı 2018 yılı sayıştay denetim raporu. https://sayistay.gov.tr/reports/download/368-milli-egitim-bakanligi
• Şahin, S., Elçiçek, Z. ve Tösten, R. (2013). Türk eğitim sisteminde teftişin tarihsel gelişimi ve bu gelişim süreci içerisindeki sorunlar. The journal of academic social science studies, ınternational journal of social science, 6(5), 1105-1126.
• Şekerci, R. ve Gök, R. (2017). Yeni denetim uygulamalarına ilişkin ilçe milli eğitim müdürlüğü ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin görüşleri. International journal of social science, 63 (Kış), 127-140.
• Taş, A. (2003). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirme durumları, Eğitim ve sosyal bilimler dergisi, 11(189), 166-176.
• Taşcıoğlu, N. (2016), Ders denetiminin okul müdürlerince yapılmasına ilişkin maarif müfettişleri görüşleri, 8. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, 13-15 Ekim, Antalya: Tüm Eğitimciler ve Eğitim Müfettişleri Sendikası Yayınları.
• Taymaz, H. (2002). Eğitim sisteminde teftiş: kavramlar, ilkeler ve yöntemler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tonbul, Y. ve Baysülen, E. (2017), Ders denetimi ile ilgili yönetmelik değişikliğinin maarif, müfettişlerinin, okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri açısından değerlendirilmesi. İlköğretim online, 16(1), 299-311.
• Uluğ, F. (2013). Eğitim denetiminde yapısal dönüşüm ve bütünlük arayışı. Eğitim ve denetim, 13(24), Mart, 11-15.
• Yeşil, D. ve Kış, A. (2015). Okul müdürlerinin ders denetimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü dergisi, 2(3), 27-45.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 10(1), 19-35.