Türk Öğrenciler İçin Arapça Yazımında Yeterlilik; Bilimsel Yöntem ve Vizyon

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 827 - 840, 30.06.2020

Hany Ramadan

Öz

Arapça ve Türkçe’nin ortak bir mirası vardır. Türkler, dini motivasyonları ve İslam sevgileri nedeniyle Arap yazısıyla sürekli ilgilenmeye özen gösterdiler ve bu yazının gelişmesine çeşitli şekillerde katkıda bulundular.
Türkler, tarihte siyaset, edebiyat, bilimsel çalışmalar ve hatta günlük yazışmalarında bile Arap hattını kullanmalarına rağmen kanaatimizce günümüzde Türkiye’deki eğitim kurumlarında Arap yazısı hak ettiği ilgiyi görememektedir.
Bu makalede, Türkiye’deki eğitim kurumlarında, Arapça yazımında bulunması gereken asgari gereklilikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Arapça yazımı için gerekli olan nitelik, nicelik, yöntem ve hedef belirlenmeye, ayrıca Arapça öğretme ve öğrenmede karşılaşılan temel zorluklar ortaya konmaya çalışılmış ve bir takım çözüm önerileri sunulmuştur.
Bu çalışmada betimleyici tahlil yöntemi kullanılmıştır. Makalenin hedefi hüsn-ü hatta kullanılan kaligrafik yazı değil günlük hayatta kullanılan düz yazıdır.

Anahtar Kelimeler

Arapça, Arapça yazı, Yazı öğretimi, Yazıda yeterlilik, Türk öğrenci

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Giresun Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi Tarafından -Desteklenmiştir. Proje numarası: SOS-BAP-A-150219-53.

Proje Numarası

SOS-BAP-A-150219-53

كفاية الخط العربي للدارسين الأتراك: رؤية منهجية

Öz

الخط العربي فن من الفنون الإسلامية التي أسهم الأتراك في الارتقاء به، ومع ذلك فإن الخط العربي لم يلق الاهتمام الجدير به في مفردات الدرس اللغوي في المؤسسات التعليمية التركية، وهذا التقصير لا يقتصر على تركيا فحسب، بل هو تقصير تشهده مفردات الدرس اللغوي في العملية التعليمية لاكتساب اللغة الهدف في معظم لغات العالم إن لم يكن كلها.
ومن ثم فإن هذه الدراسة تسعى إلى تقديم رؤية منهجية لكفاية الخط العربي من خلال تتناول كفاية الخط العربي مبرزة أهميتها في تعلم اللغة العربية واكتسابها، بغرض دراسة أهداف تدريس الخط العربي باعتباره مهارة آلية وظيفية، دون التطرق إلى دراسته فنيا وجماليا، واضعة مجموعة من المعايير التي يمكن اتخاذها مرجعا ودليلا في تقييم وتقويم هذه الكفاية لدى الدارسين.
ولم تغفل الدراسة الصعوبات التي تمثل تحديا لاكتساب هذه الكفاية، مقترحة بعض الإجراءات والاستراتيجيات التي ترى أنها قد تسهم في تحقيق هذه الكفاية، وذلك من خلال منهجية علمية معتمدة على المنهج الوصفي التحليلي، حيث اقتضت طبيعية الدراسة تقسيمها إلى أربعة مباحث رئيسية بخلاف المقدمة والخاتمة.

Anahtar Kelimeler

اللغة العربية, الخط العربي, تدريس الخط, كفاية الخط, الدارسين الأتراك

Proje Numarası

SOS-BAP-A-150219-53

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Müsnedü’l-imam Ahmed b. Hanbel. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2001.
• Aişe, Abbaş. Menheciyyetü’l-bahsi’l-ilmiyyi ve tikaniyyetühü fi’l-ulumi’l-ictimaiyyeti. Berlin: el-Merkezü’d-Dimokratiyyü’l-Arabi, 2009.
• Ali, Hişam İbrahim İzzeddin Muhammed. “Failiyyetü bernamecin li’tahsini hatti’l-Arabi lede en-natıkine bi-ğayrihe tadbikan ala hatti’n-neshi”. el-Arabiyyeti li’n-Natıkine bi-ğayriha 12/22 (Ocak 2018), 247-302.
• el-Askeri, el-Hasan b. Abdillah. Ahbaru’l-musahhifin. thk. Suphi el-Bedri es-Samurrai. Beyrut: Alemü’l-Kütübi, 2009.
• el-Cehviyye, Mulhaka Saide. el-Mu’cemu’t-terbeviyyü. Cezayir: Mulhaka Saide el-Cehviyye, 2009.
• el-Fevzan, Abdurrahman b. İbrahim. İdaatün li muallimi’l-luğatil’l-Arabiyyeti li-ğayri’n-natıkine biha. Riyad: el-Arabiyyetü li’l-Cemii, 1435.
• Guneym, İbrahim Ahmed – el-Cehmi, es-Safi Yusuf Şahate. el-Kefaetü’t-tedrisiyyetü fi dav’i’l-modeleti’t-te’limiyyeti. Kahire: Mektebetü’l-Ancelo el-Mısriyye, 2008.
• Hatır, Mahmud Rüşdi vd.. Turuku tedrisi’l-luğati’l-Arabiyyeti ve’t-terbiyeti’d-diniyyeti fi dav’i’l-itticeheti’t-terbeviyyeti’l-hadiseti. Kuveyt: Müessesetü’l-Kütübi’l-Camii. VII. Basım, 1998.
• İbn Manzur. Lisanu’l-Arab. Beyrut: Daru Sadir, ts.
• el-Kalkaşendi, Ahmed. Subhu’l-a’şa sınâatü’l-inşa. Kahire: Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1914.
• el-Kanveci, Sadik b. Hasan. Ebcedü’l-ulum. Dimeşk: Menşuratu vezarati’s-Sekafeti, 1978.
• el-Katib, Ali b. Halef. Mevâddü’l-beyan. thk. Hatim Salih ed-Damin. Dimeşk: Daru’l Beşair, 2003.
• Mahmud, Hamdi Şakir. et-Takvimu’t-terbeviyyü li’l-muallimine ve’l-muallimati. Hail: Daru’l-Endülüsi li’n-neşri ve’t-tevzii, 2004.
• el-Maverdi, Ebu’l Hasan. Edebü’d-dünya ve’d-din. Beyrut: Daru’l-Menahic, 2013.
• Muhammed, Velid Seyyid Haseneyn. Fennü’l-hatti’l-Arabiy el-medresetü’l-Osmaniyye. Kahire: el-Hey’etü’l-Mısriyyetü’l-A’mmetü li’l-Kitabi, 2015.
• en-Naga, Mahmud Kamil – Tuayme, Rüşdi Ahmed. Teraiku tedrisi’l-luğati’l-Arabiyyeti li-ğayri’n-Natıkine biha. Ribat: Menşuratü’l-Munazzameti’l-İslami, 2003.
• en-Naga, Mahmud Kamil. Ta’limu’l-luğati’l-Arabiyyeti li’n-natıkine bi-luğatin uhra. Mekke: Camiatü Ümmi’l-Kura, 1986.
• Rahime, Abdulkadir Akul. el-Hattu’l-Arabiyyü mefhumuhu’t-tarihiyyü ve’l-cemeliyyu. Amman: Daru’l Menahic, 2018,
• Ramadan, Hany İsmail. “Tenmiyetü maharati’l-hatti’l-Arabiyyi li’t-tullabi’l-Etrak, Youtube Örneği”. Uluslararası Ana Dil Arapça Olmayanlar İçin Günümüzde ve Gelecekte Arapça Sempozyumu. ed. Hany İsmail Ramadan – Yamina Abdali. 600 – 615. Giresun: üniversitesi, 2019.
• es-Semeni, Ali. “Tedrisü maharati’l-hatti’l-Arabiyyi bi-aksami’l-luğati’l-Arabiyyeti li-ğayri’n-natıkine biha, -Edis Ababa Üniversitesi Tecrübesi”. Mecelletü’l-Arabiyyeti li’n-natıkine bi-ğayrihe 13 (Ocak 2012), 289-312.
• Tuayme, Rüşdi Ahmed. Ta’limü’l-Arabiyye li ğayrin-nâtıkine biha menahcuhu ve eselibuhu. Ribat: Menşuratü’l-Munazzameti’l-İslami, 1989.
• el-Venes, Mizyani. “Beyne’l-kefaeti ve’l-kifayeti fi’l-müesseti’t-terbeviyyeti”. Mecelletü’l-ulumi’l-insaniyyeti ve’l-ictimaiyyeti 4 (Ocak 2011), 64-71.
• Zenun, Yusuf. Ta’limu’l-hatti’l-Arabiyyi ve’l-kitabeti tarihan ve tadbikan. Suriye: Daru’n-Nevadir, 2012.