EĞİTİMDE KÜLTÜREL SPOR AHLAKI BİLİNCİ KAZANMA AMACINA ERİŞİM DÜZEYİ ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 709 - 732, 30.12.2021

Yasin Yiğit

https://doi.org/10.17859/pauifd.962966

Öz

Bu araştırma kültürel spor ahlakı bilinci kazanma amacına erişim düzeyini ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmeyi hedeflemektedir. Sporun icra edildiği ortamlar bir bakıma bireylerin aldıkları ahlak eğitiminin uygulama alanıdır. Ayrıca spor, bireylerin kötü alışkanlıklardan uzaklaşmasının bir yoludur. Bu bakımdan sporla ilgilenen herkese hitap eden, Türk kültürüne özgü bir ölçeğin geliştirilmesini amaçlayan bu araştırma kültürel ve eğitimsel bir ihtiyacı karşılamaktadır. Çalışmada karma yöntem desenlerinden keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. Çalışmanın örneklem grubu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Sivas ilinde öğrenim gören öğrencilerdir. Çalışmada açımlayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizi için 334, doğrulayıcı faktör analizi için 306 öğrenciye ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda 16 madde ve iki boyuttan oluşan, toplam varyansın %48.808’ini açıklayan bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri .88, iki yarı güvenirliği .77’dır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ortaya çıkan modelin uyum indeksleri x2/sd=2.393, RMSEA=.065, RMR=.028, SRMR=.047, NFI=901, GFI=.915, AGFI=.886, CFI=.940, TLI=.928, IFI=.940 şeklindedir. Bu sonuçlar geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Kültürel Değer Öğretimi, Ölçek, Spor Ahlakı, Sporda Ahlaki Olgunluk

Kaynakça

• Akandere, Mehibe vd. “Orta Öğretim Kurumlarında Spora Katılımın Çocuğun Ahlaki Gelişimine Etkisi”. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 3/1 (2009), 59-68.
• Bayram, Metin vd. “İslam’da Sporun Önemi ve Ahlakı”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5/1 (2019), 207-224.
• Bayram, Nuran. Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi, 6. Basım., 2017.
• Bayram, Nuran. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi, 3. Basım., 2016.
• Bilgin, Beyza. “Din Eğitiminin Genel Eğitimdeki Yeri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 24/1 (1981), 469-483.
• Bryman, Alan - Cramer, Duncan. Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows: a Guide for Social Scientists. Philadelphia: Routledge, 2001.
• Bulut, Ramazan. “Okulda Din Öğretiminin Toplumsal Temeli ve İşlevleri”. Sosyal Bilimler Dergisi 7/1 (2011), 20-37. https://doi.org/10.12780/UUSBD80
• Büyüköztürk, Şener. “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Gelistirmede Kullanımı”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 32 (Güz 2002), 470-483.
• Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2002.
• Creswell, John W. Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. ed. Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap Yayınları, 3. Baskı., 2017.
• Creswell, John W. vd. “Designing a Mixed Methods Study in Primary Care”. The Annals of Family Medicine 2/1 (2004), 7-12.
• Çapık, Cantürk. “Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 17/3 (Ocak 2014), 196-205.
• Dolaşır Tuncel, Semiyha - Büyüköztürk, Şener. “Antrenörlerin Mesleki Etik İlkeleri Nelerdir? Nasıl Ölçülür? Ölçek Geliştirme: Ölçeğin Geçerlik ve Güvenirliği”. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 7/4 (Ekim 2009), 159-168. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000166
• Durmuş, Beril vd. Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım, 6. Baskı., 2016.
• Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları. çev. Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1998.
• Giddens, Anthony. Sosyoloji. çev. Cemal Güzel. Ankara: Ayraç Yayınevi, 2000.
• Görgüt, İlyas - Tuncel, Semiyha. “Spor Karakter Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması”. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 15/3 (2017), 149-156.
• Günay, Ünver. “XV. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Sosyo-Kültürel Yapı, Din ve Değişme”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14 (2003), 21-48.
• Gürbüz, Sait - Şahin, Faruk. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 3.Basım., 2016.
• Gürpınar, Bahri. “Altyapı Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Bir Türk Örnekleminde Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Eğitim ve Bilim 39/176 (2014), 405-412.
• Gürpınar, Bahri vd. “Altyapı Sporlarında Değerler Ölçeği-2’nin Türk Kültürüne Uyarlanması ve Psikometrik Özellikleri”. Kastamonu Eğitim Dergisi 27/4 (2019), 1395-1402. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2547
• Gürpınar, Bahri vd. “Dopingde Ahlaktan Uzaklaşma Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 17/4 (2019), 81-90. https://doi.org/10.33689/spormetre.535461
• Gürpınar, Bahri. “Sporda Ahlaktan Uzaklaşma Ölçeği Kısa Formunun Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 13/1 (2015), 57-64.
• Güvenç, Bozkurt. İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1984.
• Henson, Robin K. - Roberts, Kyle. “Use of Exploratory Factor Analysis in Published Research Common Errors and Some Comment on Improved Practice”. Educational and Psychological Measurement - EDUC PSYCHOL MEAS 66/3 (2006), 393-416. https://doi.org/10.1177/0013164405282485
• Hergüner, Gülten vd. “Sporcu-Öğrenci Değer Ölçeğinin Türkçe Uyarlama Çalışması”. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi 28 (2018), 1-21. https://doi.org/10.17363/SSTB.2018.28.2
• Karagöz, Yalçın. SPSS ve Amos Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Ankara: Nobel Yayınları, 2017.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları, 32. Basım., 2017.
• Kılıç, Selim. “Örnekleme Yöntemleri”. Journal of Mood Disorders 3/1 (2013), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
• Korlaelçi, Murtaza. “Milli Kültürde Dinin Rolü”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39/2 (1999), 217-225.
• MEB. Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5, 6, 7 Ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları, 2018.
• MEB. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 4 ve Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları, 2018.
• METK, Milli Eğitim Temel Kanunu. Resmî Gazete 14574 (2 Haziran 1973). Erişim 3 Şubat 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Neuman, William Lawrence. Toplumsal Araştırma Yöntemleri 1. çev. Sedef Özge. Ankara: Yayın Odası Yayıncılık, 2016.
• Oğuz, Esin Sultan. “Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 28/2 (Aralık 2011), 123-139.
• Okumuşlar, Muhiddin - Bi̇leci̇k, Sümeyra. “Kültürel Din Pedagojisi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/3 (15 Aralık 2019), 1279-1292. https://doi.org/10.18505/cuid.589992
• Özdamar, Kazım. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1. Eskişehir: Kaan Kitabevi, 2. Basım., 1999.
• Polat, Yadigar. Faktör Analizi Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi ve Hayvancılık Denemesine Uygulanışı. Adana: Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Schermelleh Engel, Karin vd. “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness of Fit Measures”. Methods of Psychological Research Online 8/2 (Mayıs 2003), 23-74.
• Selçuk, Mualla. “Teorik ve Pratik Açmazlarıyla Kültürel Miras Öğretimini Sorgulayan Bir Deneme”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39/2 (1999), 255-264. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001341
• Smith, Philip. Cultural Theory: An Introduction. New York: Harper&Brothers, 2001.
• Şeker, İbrahim - Uslu, Tuna. “Spor Yapan ve Spor Yapmayan Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Beceri, Saldırganlık ve Spor Ahlakı Düzeylerinin İncelenmesi: Harran Üniversitesi Örneği”. Spor Eğitim Dergisi 4/2 (Ağustos 2020), 172-189.
• Şencan, Hüner. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınları, 2005.
• Tanrıverdi, Hasan. “Spor Ahlakı ve Şiddet”. The Journal of Academic Social Science Studies. Publication of Association Esprit, Société et Rencontre Strasbourg/FRANCE 5/8 (2012), 1071-1093.
• Tavşancıl, Ezel. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları, 5. Basım., 2014.
• Taylor, Edward B. The Origins of Culture and Religion in Primitive Culture. New York: Harper&Brothers, 1958.
• Tekin, Halil. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Mars Matbaası, 1977.
• Temel, Ahmet vd. “Fair Play Davranışlarını Sergileme Sıklığı Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 4/2 (2020), 74-85.
• Tezcan, Mahmut. Kültürel Antropoloji. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Thorndike, Robert M. vd. Measurement and Evaluation in Psychology and Education. New York: Macmillan Publishing Company, 5th Edition., 1991.
• Turan, İbrahim vd. “Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi”. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30 (Ocak 2015), 186-203.
• Türkmen, Mutlu vd. “İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Bartın Üniversitesi Örneği)”. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi 2/1 (2016), 48-59.
• Uygunkan, Sanem Bengü. “Kültürleme Kavramı ve Televizyon”. Kurgu Dergisi 21 (2005), 205-213.
• Uygur, Özlem - Doğan, Süleyman. “Ahlaki Çöküşe Bir Çözüm Önerisi Olarak Türk İslam Ahlakı”. I9. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri. ed. Mustafa Sürün. 195-202. İstanbul: YECVA, 2019.
• Uzunaslan, Şerif - Çi̇fci̇, Elif Gökçearslan. “Sosyal Hizmet Uygulamalarında Kültürel Yetkinliği Geliştirmenin Önemi”. Toplum ve Sosyal Hizmet 30/1 (23 Ocak 2019), 213-230. https://doi.org/10.33417/tsh.516917
• Ültanır, Gülcan. “Eğitim ve Kültür İlişkisi-Eğitimde Kültürün Hangi Boyutlarının Genç Kuşaklara Aktarılacağı Kaygısı”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 23/3 (2003), 291-309.
• Yeşil, Salih. “Kültürel Farklılıkların Yönetimi ve Alternatif Bir Strateji: Kültürel Zeka”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 16 (Haziran 2009), 100-131.