KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE GALATALI ŞAİR SIYÂMÎ-İ RÛMÎ’NİN REDD-İ MATLA’ GAZELLERİ

Yıl 2021, Sayı: 46, 467 - 478, 02.09.2021

Vesile Albayrak Sak

https://doi.org/10.30794/pausbed.801499

Öz

Edebiyatımızda üç farklı Sıyâmî’den söz edilmektedir. Birbiriyle karıştırılan bu Sıyâmîlerden Sıyâmî-i Rûmî Galatalı olup asıl adı Mehmed Ali’dir. Ahdî’nin “Bir gecede beş yüz beyit demeye kadir lakin sözleri manasız bir şairdir.” eleştirilerine maruz kalan şairin Antakya Şehrengizi ve Divan’ı bulunmaktadır.
Bu çalışmamızda şair ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilecek, yaşadığı XVI. yüzyılda en çok redd-i matla gazel yazan şairlerden olan Sıyâmî’nin redd-i matlaları üzerinde durulacaktır. Beyitlerde matla ve makta beyitlerinin açıklaması yapılarak meydana gelen tekrarların uygun olup olmadığı anlam açısından irdelenecek, şairin sadece şiirin biçimiyle ilgili bir husus olmayıp anlam bütünlüğünün oluşturulmasını esas alan ve sanatlı bir anlatım olan redd-i matlaları anlam bütünlüğü açısından ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sıyâmî, gazel, redd-i matla’, mana

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

THE REDD-İ MATLA’ ODES BY SIYÂMÎ-İ RÛMÎ THE POET FROM GALATA IN CLASSICAL TURKISH POETRY

Öz

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Albayrak S., V. (2019). Sıyâmî Divanı. 1. Baskı, Çizgi, Konya.
• Albayrak, S., V. (2018). Sıyâmî’nin Antakya Şehrengizi. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 20, İstanbul, 51-7o. Alıcı, L. (2009). “XVI. Asır Divan Şairlerinden Mihrî Hatun ve Redd-i Matla‘Gazelleri”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 2, 1-18.
• Alvan, T. (2005). Emrî Divanı’nın Nazım Bilgisi ve Belâgat Yönünden İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Arslan, M. ( 2007). Mihrî Hâtun Divânı. 1. Baskı, Amasya Valiliği Yayınları, Amasya.
• Babacan, İ. (2012). Klasik Türk Şiirinin Son Baharı. 2. Baskı, Akçağ, Ankara.
• Bilgegil, K. (1989). Edebiyat Bilgi ve Teorileri Belâgât. 2. Baskı, Enderun, İstanbul. Cebecioğlu, E. (2008). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. 1. Baskı, Kalem, Ankara. Demirel, Ş. (2004). “Divan Şiirinde Redd-i Matla”. Bilig, 31, 161-177 .
• Dilçin, C. (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. 1. Baskı, Türk Dil Kurumu, Ankara.
• Gölpınarlı, A. (2017). Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri. 1. Baskı, İnkılâp, İstanbul.
• Gölpınarlı, A. (2018). Mevlânâ’dan Sonra Mevlevilik. 2. Baskı, İnkılâp, İstanbul.
• İpekten, H. (2018). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. 22. Baskı, Dergâh, İstanbul.
• Devellioğlu, F. (1992). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. 10. Baskı, Aydın, Ankara.
• Eren, A. (2018). “Klasik Türk Şiirinde Tasavvufî Açıdan Tûr-ı Sînâ”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Özel Sayı 4, 197-210.
• Karagöl, İ. (2017). Fehîm-i Kadîm Divanı’nda Beyân ve Bedî Sanatları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). FSM Vakıf Üniversitesi.
• Onay, A. T. (1993). Eski Türk Edebiyatñnda Mazmunlar. 1. Baskı, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara.
• Öztekin, Ö. (2010). “Deyişbilimsel Bir Parelel Yineleme Unsuru Olarak Divan Şiirinde Redd-i Matla”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/4, 583-609.
• Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. 13. Baskı, Kapı, Ankara.
• Saraç, M. A. Y. (hzl.) (1996). Muallim Naci Edebiyat Terimleri (Istılahat-ı Edebiye). 1. Baskı, Risale, İstanbul.
• Sefercioğlu, M. N. (2001). Nev’î Divanı’nın Tahlili. 2. Baskı, Akçağ, Ankara.
• Sefercioğlu, M. N. (2009). “Yazı ve Yazı İle İlgili Unsurların Divan Şiirinde Kullanılışı”. (06.08.2020)http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/nejat_sefercioglu_divan_siiri_Yazi.pdf ,1-31.
• Solmaz, S. (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu‘arâsı. 1. Baskı, AKM, Ankara.
• Sıyâmî (1998). TDEA , (Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi). VIII. C. 8., s. 27, 1. Baskı, Dergâh, İstanbul.
• Tâhirü’l-Mevlevî (1973). Edebiyat Lügati. 1. Baskı, Enderun, İstanbul.
• Tunç, A. (2015). Kelime Mealli Kur’ân-ı Kerim. 1. Baskı, Temel, İstanbul.
• Uludağ, S. (1991). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı, Marifet, İstanbul.
• Yılmaz, M. (1992). Edebiyatımızda İslami Kaynaklı Sözler, 1. Baskı, Enderun, İstanbul.