EXAMINING FORMS OF ADDRESS, SLANG AND TABOO EXPRESSIONS IN SUBTITLING AND DUBBING WITH A TARGET-ORIENTED APPROACH

Yıl 2017, Sayı: 29, 219 - 227, 01.12.2017

Umut Can Gökduman

Öz

The most frequently used types of translation in audiovisual translation in Turkey and many other countries are subtitling and
dubbing. Over time, depending on ideological and practical reasons, some trends have developed in certain countries and
settings with regard to which translation type is to be preferred. The translation of audiovisual texts, which has become an
important topic in the field of Translation Studies, especially in the 21st century, has become an area of interest for researchers.
This paper examines Intouchables (Turkish: Can Dostum), a French-made film, making an impression around the world and
containing comedy elements, by taking the Turkish subtitled and dubbed version as the target text. This review, is made with a
focus on the norms in translation of Gideon Toury, a translation scholar. In this film, the language levels, the forms of address,
the use of slang, and especially the expressions containing profanity play an important role. This is why the translation of
these elements is examined. It is examined whether translator strategies show a certain tendency in two different types of
translation, even in the context of a limited corpus of data.

Anahtar Kelimeler

Subtitling, Dubbing, Norms İn Translation, Forms Of Address, Slang, Taboo Expressions

ALTYAZI VE DUBLAJ ÇEVİRİSİNDE EREK ODAKLI YAKLAŞIMLA SESLENME BİÇİMLERİ, ARGO VE TABU İFADELER

Öz

Görsel-işitsel metinlerin çevirisinde, Türkiye’de ve birçok ülkede en sık kullanılan çeviri türleri, altyazı ve dublaj çevirisidir.
Zaman içerisinde, belli ülkelerde ve ortamlarda, ideolojik ve pratik nedenlere bağlı olarak, hangi çeviri türünün tercih
edileceği konusunda çeşitli eğilimler gelişmiştir. Çeviribilimde, yıllar içinde ve özellikle 21. yüzyılda önemli bir konu haline
gelen görsel-işitsel metinler çevirisi, araştırmacıların ilgisini çeken bir alan olmuştur. Çalışma kapsamında, komedi unsurları
içeren ve dünya çapında ses getiren Intouchables adlı Fransız yapımı film (Türkçe: Can Dostum), Türkçe altyazısı ve dublajı
ele alınarak irdelenmiştir. Bu inceleme, çeviribilimci Gideon Toury’nin çeviri normları ekseninde, erek odaklı bir yaklaşımla
gerçekleştirilmiştir. Dil düzeylerinin, seslenme biçimlerinin, argo kullanımının ve özellikle küfür içeren ifadelerin önemli bir rol
oynadığı filmde, sözü geçen unsurların çevirisi mercek altına alınmıştır. Kısıtlı bir veri bütüncesi kapsamında olsa da iki farklı
çeviri türünde, çevirmen stratejilerinin nasıl bir eğilim gösterdiği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Altyazı Çevirisi, Dublaj Çevirisi, Çeviri Normları, Seslenme Biçimleri, Argo, Tabu İfadeler

Kaynakça

• Baş, N. (2016). Görsel-İşitsel Çeviri: Dublaj ve Sesli Betimleme, Grafiker Yayınları, Ankara.
• Bengi, I. (1991). “TV-Film Çevirileri: Çağdaş Çeviri Kuramı Çerçevesinde Bir İnceleme”, Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 1, 1-23.
• Bosnalı, S. ve Er, F. (2015). “Les Gens du Balto’da Kullanılan Sözcükler Açısından ‘Genç Dili’ Üzerine Toplumdilbilimsel Bir İnceleme”, Humanitas Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 71-88.
• Demirel, E. ve Ataseven, F. (2006). “La traduction audiovisuelle et ses connotations sociales en Turquie”, Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 16, 19-30.
• Diaz Cintas, J. (2010). “Subtitling”, Handbook of Translation Studies, vol 1. (Ed: Y. Gambier, L. Doorslaer), John Benjamins Publishing Company, Amsterdam- Philadelphia.
• Diaz Cintas, J. ve Orero, P. (2010). “Voiceover and dubbing”, Handbook of Translation Studies, vol 1. (Ed: Y. Gambier ve L. Doorslaer), John Benjamin Publishing Company, Amsterdam- Philadelphia.
• Diaz Cintas, J. ve Remael, A. (2012). Audiovisual Translation: Subtitling. St. Jerome Publishing, Manchester- Kinderhook.
• Even-Zohar, I. (2012). “Yazınsal Çoğuldizge İçinde Çeviri Yazının Durumu”, (Çev: S. Paker), Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? (Ed: M. Rifat), Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Le Petit Robert. (2014). Dictionnaire de la langue française, sous la direction de Bernard STRUYF, version numérique du Petit Robert.
• Okyayuz, A.Ş. (2016). Altyazı Çevirisi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Okyayuz, A.Ş. ve Kaya, M. (2016). “Altyazı Çevirisi Eğitimi İçin Bir Model Önerisi”, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 4/2, 257-275.
• Paker S. vd. (2015). “Introduction”, Tradition, Tension and Translation in Turkey, (Ed: Ş. Tahir Gürçağlar, S. Paker, J. Milton), John Benjamins Publishing Company, Amsterdam- Philadelphia.
• Remael, A. (2010). “Audiovisual Translation”, Handbook of Translation Studies, vol 1., (Ed: Y. Gambier, L. Doorslaer), John Benjamins Publishing Company, Amsterdam- Philadelphia.
• Toury, G. (2012). “Çeviri Normlarının Doğası ve Çevirideki Rolü”, (Çev: A. Eker), Çeviri Seçkisi II: Çeviri(bilim) Nedir? (Ed: M. Rifat), Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Akıncı, T. Can Dostum Intouchables. (01.10.2017) https://boxofficeturkiye.com/film/can-dostum-2011324. Intouchables devient le film français le plus vu au monde. (01.10.2017) http://www.lemonde.fr/culture/article/2012/09/09/intouchables-devient-le-film-francais-le-plus-vu-au-monde_1757700_3246.html.
• Intouchables: un long métrage de Eric Toledano, Olivier Nakache. (01.10.2017) http://www.unifrance.org/film/31884/intouchables.
• Nakache, O. ve Toledano, E. (2012). Can Dostum. Tiglon Film.