Liselerde Serbest Kıyafet Uygulamasının Çok Perspektifli Analizi

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 5 - Cilt: 5 Sayı: 5, 681 - 704, 14.07.2016

Seher Kapucu Ferudun Sezgin

Öz

Bu araştırmanın amacı, liselerde serbest kıyafet uygulamasını çok perspektifli bir yaklaşımla yani; öğrenci, öğretmen, veli ve okul yöneticilerinin bakış açılarından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve durum deseni benimsenmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi ve buna bağlı olarak maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmaya 28 öğrenci, 23 öğretmen, 17 veli ve 9 okul yöneticisi katılmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından her grup için ayrı ayrı geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak bireysel olarak toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre paydaşların çoğunluğu serbest kıyafet uygulamasının temel amacını; öğrencilerin rahat hareket etmesini sağlamak olarak yorumlamaktadır. Öğrencilerin çoğu okul kıyafetlerinin serbest olmasını isterken diğer paydaşların çoğu okul üniformalarını desteklemektedir. Katılımcıların çoğu serbest kıyafet uygulamasını ekonomik bir yük olarak değerlendirmekte, okul güvenliğini ve disiplinini bozan bir faktör olarak nitelendirmektedir. Araştırmada okul kıyafet politikalarına yönelik sorunların kapsamlı ve beklentilere duyarlı bir şekilde çok perspektifli bir yaklaşımla tartışılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Serbest kıyafet, Okul üniforması, Okul kıyafeti, Öğrenci.

A Multi-Perspective Analysis of Free Dress Code at High Schools

Öz

The purpose of this study is, through a multi-perspective approach, to analyze free dress code at high schools from the views of students, teachers, parents and school administrators. In this qualitative research, maximum variation and criterion sampling methods were used to select participants. Data were collected through semi-structured interview forms, which were developed separately for each study group. Interviews were conducted face–to-face on an individual basis. The participants consisted of 28 students, 23 teachers, 19 parents and 9 school administrators. Data were audio-taped, and notes were taken during the meetings. Data were analyzed descriptively most of the participants stated that the main purpose of free dress code at high schools was to make students move around comfortably. Although most of students were likely to support free dress code, most of the other participants tended to support the school uniform. Free dress code was perceived as an economic burden by many participants, and it was described as a threat against school safety and discipline. It was recommended that issues on school dress code policies should be comprehensively and sensitively considered from multiple perspectives.

Anahtar Kelimeler

Free dress code, School uniform, School dress code, Student.

Kaynakça

• Ağaç, S., & Harmankaya, H. (2009). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin giysi tercihleri ve giysi satın alma davranışlarına etki eden faktörler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1
• Akbaba, A., & Konak, M. (2014). Yeni ilk orta ve lise kıyafet yönetmeliğinin veli ve öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. Turkish Studies, 9(2), 21-40.
• Aşık, M., & İnal, C. (2012). Orta öğretim öğrencilerinin giyim ihtiyaçlarını karşılama ve moda konusundaki görüş ve davranışları. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu. Retrieved September 28, 2014, from http://mebk12.meb.gov.tr
• Behling, D. (1994). School uniforms and person perception. Perceptual Motor Skills, 79(2), 723-729.
• Brunsma, D. L. (2006). School uniform policies in public schools. Principal Arlington, 5(3), 50.
• Brunsma, D. L., & Rockquemore, K. A. (1998). Effects of student uniforms on attendance, behavior problems, substance abuse, and academic achievement. The Journal of Educational Research, 92(1), 53-62.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Caruso, P. (1996). Individuality vs. conformity: The issue behind school uniforms. NASSP Bulletin, 8(581), 83-88.
• Cohn, C. A. (1996). Mandatory school uniforms. The School Administrator, 53(2), 22-25.
• Coşkun, H. (2014). Okullarda kıyafet serbestliği uygulamasına ilişkin öğrenci ve veli görüşlerinin incelenmesi. Unpublished master’s thesis, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dinçer, T. (2005). Lise öğrencilerinin okul üniformalarına ilişkin tercihlerinin ve sorunlarının belirlenmesi. Unpublished master’s thesis, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Döş, İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim, 38(170), 266-280.
• Erkan, S. (2003). Okullarda tek tip ya da serbest kıyafet. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 268- 269.
• Evans, D. L. (1996). School uniforms: An "unfashionable" dissent. Phi Delta Kappan, 78(2), 139.
• Firmin, M., Smith, S., & Perry, L. (2006). School uniforms: A qualitative analysis of aims and accomplishments at two Christian schools. Journal of Research on Christian-Education, 15(2), 143-168.
• Gregory, N. B. (1996). Effects of school uniforms on seIf-esteem, academic achievement and attendance. Unpublished master’s thesis, South Carolina State University, USA.
• Güçlü, A. (2009). Mavi önlük bu sefer kalkacakmış Milliyet. Retrieved March 25, 2013, from http://www.abbasguclu.com.tr/egitim/mavi_onluk_bu_sefer_kalkacakmis.html
• Hesapçıoğlu, M., & Giorgetti, F. M. (2009). Siyah önlük beyaz yakanın kökeni. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1717-1750.
• Jennings, L. (1989). Stricter rules on student dress, decorum revive familiar civil liberties questions. Education Week, 6(7), 14-15.
• Kahraman, İ., & Karacan, H. (2013). Serbest kıyafet uygulamasının öğrenciler üzerindeki etkilerine ilişkin paydaş görüşleri. Kilis Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 120-142.
• Kaiser, S. B. (1997). The social psychology of clothing: Symbolic apperance in context. New York: Fair Child Books.
• Kepenekçi, Y. K., & Özcan, A. Y. (2000). Okullarda suçun önlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1), 153-163.
• Kıral, B., & Kıral, E. (2009). Japonya ilköğretim sistemi ve Türkiye ilköğretim sisteminin karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 53-65.
• Kıran, H. (2001). İlköğretimde öğrenci kıyafetine ilişkin tutumlar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(5), 79
• Kim, Y., & DeLong, M. (2006). School dress codes and uniforms: Perspectives on wearing uniforms in Korea and the United States. In D. L. Brunsma (Ed.), Uniforms in public schools, a decade of research and debate (pp. 137-149). Lanham: Rowman & Littlefield.
• King, K. A. (1998). Should school uniforms be mandated in elementary school. Journal of School Health, 68(1), 32-38.
• King, A., Walker, L., & Minor, D. (2002). A study of dress codes/uniforms in Kentucky. The Delta Kappa Gamma Bulletin, 68(3), 52-56.
• Knechtle, J. C., & Mitchell, H. W. (2003). Uniforms in public schools and the first amendment: A constitutional analysis. The Journal of Negro Education, 72, 487-494. Retrieved March 24, 2014, from http:// www.journalnegroed.org
• Kraft, J. A. (2003). Society’s perceptions and attitudes toward school uniforms. Unpublished master’s thesis, The Graduate School University of Wisconsin-Stout, Wisconsin.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam.
• Lumsden, L. (2001). Uniforms and dress-code policies. (ED 454 568). Retrieved June 15, 2014, from https://scholarsbank.uoregon.edu/xmlui/bitstream/handle/1794/3371/digest148.pdf?sequence= 1
• Mızrak, Ş., & Güzel, S. (2011). Hamilelerde giyim problemleri ve tercihleri. EJOVOC: Electronic Journal of Vocational Colleges, 1(1), 58-67.
• Milliyet, (2013). Siyah önlüğün artık albümlerde kalan serüveni. Retrieved March 23, 2013, from http://gundem.milliyet.com.tr/siyahonlugunartikalbumlerdekalanseruveni/gundem/gundemdeta y/01.12.2012/1635397/default.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2009). Okul kıyafetlerini değerlendirme çalıştayı. Retrieved April 3, 2013, from http://www.meb.gov.tr/ haberler/haberayrinti.asp?
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelik (T.C. Resmi Gazete No. 28480). Retrieved February 13, 2013, from http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/1 1/20121127.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/11/201 21127.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2014). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair yönetmelikte değişiklik yapılması hakkında yönetmelik (T.C. Resmi Gazete No. 29132). Retrieved October 20, 2013, from htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/ 2014 0927.htm
• Murray, R. K. (1997). The impact of school uniforms on school climate. NASSP Bulletin, 81(593), 106-112.
• Peterson, R. L. (2008). Fact Sheet 6: Student uniforms. Consortium to prevent school violence. Lincoln: University of Nebraska. Retrieved September 15, 2014, from http://flaglerlive.com/wp- content/uploads/CPSV-Fact-Sheet-6-Student-Uniforms.pdf
• Pollitt, K. (1998). Madchen in üniform. Nation, 266(15), 10.
• Sanchez, J. E., Yoxsimer, A., & Hill, G. C. (2012). Uniforms in the middle school: Student opinions, discipline data and school police data. Journal of School Violence, 11(4), 345-356.
• Stockton, C., Gullat, D. E., & Parke, D. R. (2002). School uniforms: Policies and procedures. Research In Middle Level Education, 25(1).
• Süzer, S., & Sağlam, H. İ. (2014, Haziran). İlkokullarda serbest kıyafet uygulamasının öğrenci velilerinin görüşlerine göre incelenmesi. III. Sakarya'da Eğitim Araştırmaları Kongresi , Sakarya, Türkiye. Retrieved December 18, 2014, from http://www.egitim.sakarya.edu.tr/sites/egitim.sakarya. edu.tr/file/Seak_Bildiriler_Kitabi1.pdf
• Şen, C., & Sağlam, H. İ. (2014, Haziran). Sınıf öğretmenlerinin ilkokullarda serbest kıyafet uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. III. Sakarya'da Eğitim Araştırmaları Kongresi , Sakarya, Türkiye. Retrieved December 18, 2014, from http://www.egitim.sakarya.edu.tr/sites/egitim.sakarya. edu.tr /file/Seak_Bildiriler_Kitabi1.pdf
• Tanioka, I., & Glaser, D. (1991). School uniforms, routine activities and the social control of delinquency in Japan. Youth and Society, 23(1), 50-75.
• Tınmaz, E., & Sağlam, H. İ. (2014, Haziran). İlkokul öğrencilerinin serbest kıyafet uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. III. Sakarya'da Eğitim Araştırmaları Kongresi , Sakarya, Türkiye. Retrieved December 18, 2014, from http://www.egitim.sakarya.edu.tr/sites/egitim.sakarya.edu.tr/file/ Seak_Bildiriler_Kitabi1.pdf
• Tucker, W. H. (1999). How student uniforms impact teacher perceptions of climate in urban public middle schools. Unpublished doctorate dissertation, University of Minnesota, USA.
• Turan, M. (2012). Okullarda kıyafet serbestliği üzerine bir araştırma. Milliyet. Retrieved March 18, 2014, from 640143/
• Türk, A. (2013). Okullarda serbest kıyafet uygulaması. Retrieved March 23, 2013, from http://www.ogretmeninsesi.com/makale/id37.htm
• Uğurlu, C. T., Doğan, S., Toğçu, İ. & Demir, A. (2015). Serbest kıyafet uygulaması: Kim ne söyledi? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(2), 213-246.
• Ünal, Z. B., Yıldız, E. Z., & Özdil, N. (2011). İlköğretimde kullanılan pantolonluk kumaş özelliklerinin incelenmesi ve iyileştirilmesi üzerine bir araştırma. Tekstil ve Konfeksiyon, (3), 244-248.
• Üstün, G., & Çeğindir, N. Y. (2006). İlköğretim çağı çocukları ve annelerinin okul önlük ve formalarının konforundan memnuniyet durumlarının incelenmesi. Retrieved April 5, 2013, from http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/gu.pdf
• Wilkins, J. (1999). School üniforms: The answer to violence in American schools or a cheap education reform? The Humanist, 59(2), 19-22.
• Workman, J. E., & Studak, C. M. (2008). Use of the means/ends test to evaluate public school dress- code. Educational Policy, (22), 295-326.
• Yeung, R. (2009). Are school uniforms a good fit? Educational Policy, 23(6), 847-874. Retrieved August 5, 2013, from http://www.online.sagepub.com
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.