OKUMA KÜLTÜRÜ EDİNME SÜRECİNDE HANGİ KİTAPLARDAN NASIL YARARLANILMALIDIR?

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 4, 343 - 363, 26.12.2018

Ayşe Özgül İnce Samur

Öz

Okuma kültürü edinme süreci, bireyin
doğumu- ergenlik döneminin sonu yani 0 ile 14 yaş arasıdır. Bu süreci en etkin
şekilde devindirebilmek için çocukları, çocuk edebiyatının nitelikli
ürünleriyle buluşturmak gerekir. Bu ürünler, yazınsal ve öğretici olarak iki
temel türde ele alınabilir. Her iki türde de kitaplar, çocuk edebiyatının temel
ilkelerine bağlı olarak çocuğun yaş, gelişim düzeyi ve ilgi alanına uygun
olmalıdır. Yazınsal kitaplar daha çok, sanatçı duyarlığıyla okuyanda estetik
zevk oluşturabilmeli, öğretici kitaplar ise sezinletici bir yaklaşımla çocuğun
bilişsel gelişimini devindirebilmelidir. 
İşte bu çalışmada, 0-14 yaş süreci; okulöncesi dönem: 0-2 yaş, 2-4 yaş,
4-6 yaş, ilkokul dönemi: 6-8 yaş, 8-10 yaş ve ortaokul dönemi: 10-12 yaş ve
12-14 yaş olmak üzere yedi aşamada ele alınmıştır. Her aşamada, yazınsal ve
öğretici kitaplardan rastgele seçme yoluyla kitaplar önerilmiş ve içlerinden
bir kitap kısaca tanıtılmıştır. Öte yandan bu süreçte bu kitaplardan nasıl
yararlanılması gerektiği, aileye ve öğretmenlere düşen sorumluluklar, okuma
uygulama örnekleri yer almaktadır. Bu çalışmada, tarama modeli kullanılmıştır.
Çalışma, tarama niteliğinde olup kaynak taraması yoluyla alanyazın taraması ve
incelemesi yapılmıştır. Çalışmaya ilişkin veriler, belgesel tarama ile
gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede alanyazına ilişkin kaynaklar tarama yoluyla
elde edilerek, çalışmanın ilgili bölümlerinde kullanılmıştır. Sonuç olarak
bireyin okuma kültürü edinme sürecinde çocuk edebiyatının nitelikli ürünleriyle
etkili bir şekilde buluşmasının önemi ortaya konulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Okuma kültürü edinme süreci, yazınsal kitaplar, öğretici kitaplar

Kaynakça

• Aydın, A. (2008). Eğitim Psikolojisi/ Gelişim-Öğrenme-Öğretim. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bilgin, M. (2012). “Bedensel ve Devinsel Gelişim”. Eğitim Psikolojisi. B. YEŞİLYAPRAK. (Ed.). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Değer, M. (2011). “Doğum Sonrası Dönem ve Fiziksel Gelişim”. Eğitim Psikolojisi.İbrahim YILDIRIM. (Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dilidüzgün, S. (2008). Edebiyat Öğretimi ve Çocuk Edebiyatı. Öğretmenim, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi. (1), 66–71.
• Erkan, S. (2008). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.
• Galda, L. and E. Cullinan, B. (2006). Literature and The Child. USA: WADSWORTH Thomson Learning.
• Gönen, M. vd. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Edebiyatındaki Farklı Yaklaşımları Kullanma Durumlarının İncelenmesi. Okuma Kültürü ve Söz Varlığının Geliştirilmesi Çalıştayı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları. 159-175.
• Gregory McLendon, N. C. (2008). The Effects Of Teaching Critical Thinking and Reading Comprehension Strategies On Students’ Writing in Developmental English in a Community College. Unpublished Doctoral Thesis, Auburn University, United States, Alabama.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kiefer, Z. B. (2010). Charlotte Huck’s Children’s Literature. New York: Mc Graw Hill Publishing.
• San Bayhan, P. ve Artan, İ. (2009). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: Morpa Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2005). Kuramdan Uygulamaya Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sever, S. (2007). “Okuma Kültürü Edinme Sürecinde Türkçe Öğretiminin Sorumluluğu”. Okuma Kültürü ve Okullarda Uygulama Sorunları Toplantısı. Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Sever, S. vd. (2009). Okulöncesinde Çocuk Edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 1815.
• Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (2006). Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, B. (2009). Çocuklarda Okuma Kültürünü Geliştirmede Ebeveyn ve Öğretmenin Rolü. Çocuk ve Okuma Kültürü Sempozyumu. Ankara: Eğitim Sen Yayını, 133-140.