Fütüvvetin Liderlikteki Yankısı: Ahilik Geleneği ile Çağdaş Liderlik Yaklaşımları

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 766 - 783, 29.12.2025

Süreyya Ece

https://doi.org/10.47097/piar.1789199

Öz

Fütüvvet, bireyleri erdemli davranışlara yönlendiren ve kötü huylardan sakınmayı öğütleyen ahlaki bir anlayıştır. Bu anlayışın kurumsal bir yansıması olarak ortaya çıkan Ahilik Teşkilatı ise, fütüvvet ilkelerini mesleki yaşama uygulayan bir yapıdır. Bu çalışmada, fütüvvet geleneği çerçevesinde şekillenen Ahilik sistemi temel alınarak, fütüvvet anlayışında öne çıkan ahlaki erdemler ile çağdaş liderlik yaklaşımları arasındaki ilişki incelenmektedir. Öncelikle Ahilikteki fütüvvet ilkeleri analiz edilerek erdemli bireyde bulunması gereken temel nitelikler tespit edilmiştir. Ardından bu değerler, insan odaklı ve değer temelli çağdaş liderlik yaklaşımlarıyla karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda fütüvvetnamelerde vurgulanan alçakgönüllülük, adalet, doğruluk, cömertlik, iç gözlem, şefkat ve hizmet odaklılık gibi erdemlerin, etik liderlik, hizmetkâr liderlik ve ruhani liderlik gibi çağdaş liderlik yaklaşımlarıyla anlam düzeyinde güçlü benzerlikler taşıdığı anlaşılmaktadır. İlgili literatürün kavramsal bir incelemesine dayanan bu çalışma, fütüvvetnameleri yalnızca tarihsel belgeler olarak değil, aynı zamanda çağdaş liderlik yaklaşımlarını besleyebilecek zengin bir değerler sistemi olarak ele almaktadır. Aynı zamanda çalışma, geçmişin kültürel mirası ile günümüz liderlik ihtiyaçları arasında köprü kurarak, yerli ve tarihsel değerlerin liderlik pratiğine nasıl entegre edilebileceğine dair bir perspektif sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fütüvvet , Ahilik , Çağdaş Liderlik Yaklaşımları

Etik Beyan

Araştırmanın tüm safhalarında araştırma ve yayın etiğine özen gösterilmiştir.

Destekleyen Kurum

Çalışmada herhangi bir kurum ya da kuruluştan destek alınmamıştır.

The Echo of Futuwwa in Leadership: Ahi Tradition and Contemporary Leadership Approaches

Öz

Futuwwa is a moral understanding that guides individuals to virtuous behaviour and advises them to avoid bad habits. The Ahi Organisation, which emerged as an institutional reflection of this understanding, is a structure that applies the codes of futuwwa to professional life. In this study, the relationship between the moral virtues that stand out in the futuwwa understanding and contemporary leadership theories is examined, based on the Ahilik system that was shaped within the framework of the futuwwa tradition. Firstly, fundamental attributes that should be embodied by a person of virtue were identified by analysing the codes of futuwwa in Ahi Tradition. Then, these values were evaluated comparatively with human-centred and value-based contemporary leadership approaches. As a result of the research, it has been understood that the virtues emphasized in the futuwwa scriptures, such as humility, justice, truthfulness, generosity, introspection, compassion and service orientation, have strong similarities at the semantic level with contemporary leadership approaches such as ethical leadership, servant leadership and spiritual leadership. Based on a conceptual review of relevant literature, this study examines the futuwwa scriptures not only as historical documents but also as a rich value system that can feed contemporary leadership approaches. At the same time, the study provides a perspective on how indigenous and historical values can be integrated into leadership practice by bridging the cultural heritage of the past with today's leadership needs.

Anahtar Kelimeler

Futuwwa , Ahi Tradition , Contemporary Leadership Approaches

Etik Beyan

Research and publication ethics were considered at every stage of the study process.

Destekleyen Kurum

The study was not supported by any institution or organization.

Kaynakça

• Akyürek, S. S. (2024). A conceptual study on quantum leadership: A new intrapersonal powers -environmental forces balance model. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 473-494.
• Arslan, M. (2008). The work ethic and Ahi tradition of Turkey. Sota Pulications.
• Ateş, Y., & Durmuş, M. E. (2024). Modern dönemde iktisadi ve sosyal yönleriyle Ahilik Geleneği: Mudurnu üzerine bir inceleme. İs Ahlakı Dergisi, 17(2), 23-58.
• Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly , 315–338.
• Avolio, B. J., Waldman, D. A., & Yammarino, F. J. (1991). Leading in the 1990s: The Four I′s of transformational leadership. Journal of European Industrial Training, 15(4).
• Balcı, D. (2023). Türk Devlet geleneğinde Ahilik teşkilatının yeri ve önemi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(3), 954-965.
• Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1990). Developing transformational leadership: 1992 and beyond. Journal of European Industrial Training, 21-27.
• Bozorgi, F., Fard, M. J., & Sharifi, A. (2020). Design of quantum leadership model in Iranian State Universities. Iranian Journal of Educational Sociology, 3(1), 9-22.
• Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 595–616.
• Clarke, S. (2018, Mayıs). Why your values are key to your leadership. Leaderonomic.com https://leaderonomics.com/leadership/values-key-leadership.
• Çoban, M. (2018). Değerler eğitimi ve ahilik ilkeleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 87-102.
• Coetzer, M. F., Bussin, M., & Geldenhuys, M. (2017). The functions of a servant leader. Administrative Sciences, 7(1), 1-32.
• Corte, V. D., Gaudio, G. D., Sepe, F., & Giuseppina. (2017). The role and implications of values-based leadership. Journal of Organisational Transformation & Social Change, 14(3), 187-213.
• Crews, J. (2015). What is an ethical leader?: The characteristics of ethical leadership from the perceptions held by Australian senior executives. Journal of Business and Management, 21(1), 29-58.
• Dierendonck, D. v. (2011). Servant Leadership: A Review and Synthesis. Journal of Management, 37(4), 1228-1261.
• Doğaner, M., Aydın, M. S., & İncioğlu, C. (2021). Kurumsal organizasyonlardaki liderlik tipleri verimliliklerinin swara yöntemiyle değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 66-81.
• Egel, E., & Fry, L. W. (2017). Spiritual leadership as a model for Islamic leadership. Public Integrity, 19(1), 77-95.
• Erçetin, Ş. Ş., & Kayman, E. A. (2013). How to be a quantum leader in an intelligent organization? Chaos, complexity and leadership 2012 (s. 247-252). Springer.
• Erdem, E. (2021). Fütüvvet ve ahilik çalışmalarının kaynakları üzerine bir değerlendirme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 16(2), 173-198.
• Erdem, E. (2022). Fütüvvet-Ahilik geleneğinde ahlak, kâmil insan ve iktisat meselesi: Ahiliğin dolayli iş ahlaki ilkeleri üzerine bir değerlendirme. Sakarya Üniversitesi İktisat Dergisi, 11(3), 352-373.
• Eva, N., Robin, M., Sendjaya, S., Dierendonck, D. v., & Liden, R. C. (2019). Servant Leadership: A systematic review and call for future research. The Leadership Quarterly, 111-132.
• Faith, K. E. (2013). The role of values-based leadership in sustaining a culture o caring. Healthcare management forum. Sage Publications.
• Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 693–727.
• Fry, L. W., Vitucci, S., & Cedillo, M. (2005). Spiritual leadership and army transformation: Theory, measurement, and establishing a baseline. The Leadership Quarterly, 835–862.
• Gardiner, R. A. (2015). Authentic leadership. R. A. Gardiner içinde, Gender, authenticity and leadership: Thinking with Arendt (s. 10-38). Palgrave Macmillan.
• Gini, A. (1997). Moral leadership and business ethics. Journal of Leadership & Organizational Studies, 4(4), 64-81.
• Hay, I. (2006). Transformational leadership: Characteristics and criticisms. E-Journal of Organizational Learning and Leadership, 5(2).
• İnan, Ö. I., & Serinkan, C. (2020). Liderlik yaklaşımları ve spor yönetiminde liderlik. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 308-332.
• Kanungo, R. N. (2001). Ethical values of transactional and transformational leaders. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l'Administration, 18(4), 257-265.
• Kızıler, H. (2015). Osmanlı toplumunun sosyal dinamiklerinden ahilik. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 408-423.
• Korejan, M. M., & Shahbazi, H. (2016). An analysis of the transformational leadership theory. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 8(3), 452-461.
• Kraemer, H. M. (2011). The only true leadership is values-based leadership. forbes.com. https://www.forbes.com/2011/04/26/values-based-leadership.html#4469baed652b (Erişim Tarihi: 17.10.2025).
• Krishnakumar, S., Houghton, J. D., Neck, C. P., & Ellison, C. N. (2015). The “good” and the “bad” of spiritual leadership. Journal of Management, Spirituality & Religion, 12(1), 17-37.
• Laszlo, F. C. (2019). Quantum leadership: New consciousness in business. Stanford University Press.
• Lee, S. T., & Cheng, I.-H. (2010). Characteristics and dimensions of ethical leadership in public relations. Journal of Public Relations Research, 23(1), 46-74.
• Luthans, F., & Avolio, B. (2003). Authentic leadership development. K. Cameron, J. Dutton, & R. E. Quinn içinde, Positive organizational scholarship: Foundations of a new discipline (s. 241-258). Berrett-Koehler Publishers.
• Mihelič, K. K., Lipičnik, B., & Tekavčič, M. (2010). Ethical leadership. International Journal of Management & Information Systems, 14(5).
• Novicevic, M. M., Harvey, M. G., Buckley, M. R., Brown, J. A., & Evans, R. (2006). Authentic leadership: A historical perspective. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(1), 64-76.
• Rao, M. S. (2017). Values-based leadership. The Journal of Values-Based Leadership, 10(2).
• Russell, R. F. (2001). The role of values in servant leadership. Leadership & Organization Development Journal, 22(2), 76 - 84.
• Russell, R. F., & Stone, A. (2002). A review of servant leadership attributes: Developing a researchable model. Leadership & Organization Development Journal, 23(3), 145-157.
• Samul, J. (2019). Spiritual leadership: Meaning in the sustainable workplace. Sustainability, 12(1).
• Sancaklı, S. (2010). Ahilik ahlâkının oluşumunda hadislerin etkisi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-28.
• Selvi, D. (2016). Fütüvvet ve Ahîlik teşkilatlarinin ahlâkî ilkelerinin oluşmasinda tasavvufun öncülüğü. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-37.
• Shelton, C. K., & Darling, J. R. (2001). The quantum skills model in management: A new paradigm to enhance effective leadership. Leadership & Organization Development Journal, 22(6), 264-273.
• Stone, A. G., Russell, R. F., & Patterson, K. (2004). Transformational versus servant leadership: A difference in leader focus. The Leadership & Organization Development Journal, 25(4), 349-361.
• Stouten, J., Dijke, M. v., & Cremer, D. D. (2012). Ethical leadership: An overview and future perspectives. Journal of Personnel Psychology, 11(1), 1-6.
• Sweeney, P. J., & Fry, L. W. (2012). Character development through spiritual leadership. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 64(2), 89–107.
• Treviño, L. K., & Brown, M. E. (2014). Ethical Leadership. D. V. Day içinde, The Oxford Handbook of Leadership and Organizations (s. 524-538). Oxford University Press.
• Ünsür, A. (2020). Ahilik sistemi değerleri yönetim ve eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 297-337.
• Uyar, S. (2019). Spiritual leadership. Journal of Healthcare Management and Leadership, 22-26.
• Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing, T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership: Development and validation of a theory-based measure. Journal of Management, 34(1), 89-126.
• Zohar, D. (2021). A leader of leaders. D. Zohar içinde, Zero distance: Management in the quantum age (s. 127-135). Springer.
• Žydžıūnaıtė, V. (2018). Leadership values and values based leadership: What is the main focus? Applied Research in Health and Social Sciences, 15(1), 43-58.