COVİD-19 SÜRECİNİN ORTAK TÜKETİME YÖNELİK TÜKETİCİ TUTUMLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 403 - 426, 30.05.2022

Cevahir Uzkurt , Ahmet Sarıtaş , Nazime Ebru Özkul Arıkan Şefika Tanık

Öz

Yaşamımızın birçok alanını etkileyen Covid-19, özellikle tüketim alışkanlıklarımızı ve davranışlarımızı da önemli ölçüde etkilemektedir. Bu çerçevede araştırmanın amacı, Covid-19 sürecinde tüketicilerin, demografik gruplar açısından, tüketime yönelik tutumlarına etkilerinin incelenmesidir. Araştırma için gerekli veriler 18 yaş ve üzeri 344 kişiden kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak çevrimiçi anket yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 22 programıyla analiz edilmiştir. Öncelikle açıklayıcı faktör analiziyle gözlenen değişkenler tanımlanmıştır. Daha sonra t Testi ve ortalamalar arası fark testleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre tüketicilerin Covid-19 öncesi ile Covid-19 sürecindeki ortak tüketime ilişkin tutumları anlamlı bir şekilde farklılık göstermektedir. Aynı zamanda katılımcıların gelir durumlarına göre Covid-19 etkisinde ortak tüketime yönelik tutumlarında farklılık gözlenmiştir. Çalışmanın sonuçlarının, Covid-19 sürecinde tüketici tutumlarına yönelik önemli bir bulguyu ortaya çıkarması ve uygulamacılara yol göstermesi açısından hem literatür hem de uygulama için önemli olduğu değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Ortak tüketim, tüketici davranışları

THE IMPACT OF THE COVID-19 PROCESS ON CONSUMER ATTITUDES TOWARDS COLLABORATIVE CONSUMPTION

Öz

Covid-19, which affects many areas of our lives, also significantly affects our consumption habits and behaviors. In this framework, the purpose of this research is to examine the effects of consumers on their attitudes towards consumption in terms of demographic groups during the Covid-19 process. The necessary data for the research was obtained through an online survey. The data were obtained from 344 people, 18 years of age and older, using the convenience sampling method. Statistical analysis was performed with SPSS Version 22. First of all, the observed variable was defined by Exploratory Confirmatory Analysis. Then, analysis was carried out using the paired sample t Test and tests for Differences Between Means According to the results, consumers’ attitudes towards collaborative consumption before Covid-19 and during the Covid-19 periods differ significantly. At the same time, according to the income status of the participants, a difference is observed in their attitudes towards collaborative consumption under the effect of Covid-19. The results of the study are considered to be important for both the literature and the practice in terms of revealing an important finding about consumer attitudes in the Covid-19 process and guiding practitioners.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Collaborative consumption, consumer behavior

Kaynakça

• Aydın, B. Ve Doğan M. (2020). Yeni Koronavirüs (COVID-19) Pandemisinin Turistik Tüketici Davranışları ve Türkiye Turizmi Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 6 (1), 93-115.
• Barnes, S. J. ve Mattson, J. (2017). Understanding Collaborative Consumption: Test of Theoretical Model. Technological Forecasting & Social Change, 118: 281-292.
• Botsman, R. ve Rogers, R. (2010). What’s Mine is Yours - the Rise of Collaborative Consumption. New york: Harper Collins.
• Brzustewicz, P., ve Singh, A. (2021). Sustainable Consumption in Consumer Behavior in the Time of COVID-19: Topic Modeling on Twitter Data Using LDA. Energies, 14(8): 5787. https://doi.org/10.3390/en14185787
• Cambefort, M. (2020). How the COVID-19 Pandemic is Challenging Consumption. Markets, Globalization & Development Review, 5,(1): 1-11.
• Degli Esposti, P., Mortara, A. ve Roberti, G. (2021). Sharing and Sustainable Consumption in the Era of COVID-19. Sustainability, 13(4): 1903. https://doi.org/10.3390/su13041903
• Demir, M., Günaydın, Y., Demi, Ş.Ş. (2020). Coronavirüs (Covid-19)’ün Türkiye’de Turizm Üzerindeki Öncüllerinin, Etkilerinin ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(1): 80-107.
• Echegaray, F. (2021). What POST-COVID-19 Lifestyles May Look Like? Identifying Scenarios and Their Implications for Sustainability. Sustainable Production and Consumption, 27: 567–574.
• Edis, E. K. ve Keten, M. (20221). COVID-19 Pandemisinin Kadın Sağlığı Üzerindeki Etkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30(4): 293-300.
• Eger, L., Komárková, L., Egerová, D., & Mičík, M. (2021). The effect of COVID-19 on Consumer Shopping Behaviour: Generational Cohort Perspective. Journal of Retailing and Consumer Services, 61, 102542. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2021.102542
• Genç, C. ve Akyürek, S. S. (2020). COVID-19: Kaçınılmaz Değişim Alarmı! Ya İnsan Ya Da İnsan!. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1): 48-63.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step: A Simple Guide and Reference, Boston: Pearson.
• Gliem J. A. ve Gliem, R. R. (2003). Calculating, Interpreting, and Reporting Cronbach’s Alpha Reliability Coefficient for Likert-Type Scales. Midwest Reserach-to-Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education.
• Gümüş, B. ve Gegez, E. E. (2017). Değişen Tüketici Kültüründe Yeni Trend: Ortak Tüketim. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 10(20): 155-178.
• Habibi, M.R. Kim, A. ve Laroche, M. (2016). From Sharing to Exchange: An Extended Framework of Dual Model of Collaborative Nonownership Consumption. Journal of Association for Consumer Research, 1(2): 277-294.
• Hwang, J. ve Griffiths, M. A. (2017). Share More, Drive Less: Milliennials Value Perception and Behavioral Intent in Using Collaborative Consumption Services. Journal of Consumer Marketing, 34(2): 132-146.
• Kaya, B. E. ve Erbaş, İ. (2021). Covid-19 Pandemi Döneminin Tüketicinin Tüketim Alışkanlıkları ve Tüketim Mekânlarına Bakış Açısı Üzerindeki Etkisi. İdealkent, 12, 277-300.
• Kim, N. L. ve Jin, B. E. (2021). Addressing The Contamination Issue in Collaborative Consumption of Fashion: Does Ownership Type of Shared Goods Matter?. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 25(2): 242-256.
• Kim, N. L. ve Jin, B. E. (2019). Why Buy New When One Can Share? Exploring Collaborative Consumption Motivations for Consumer Goods. International Journal of Consumer Studies, 44(2): 122-130.
• Korkmaz, M. ve Başaran, G. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinde Kahve Tüketim Alışkanlıklarının Evsel Dönüşümü. Journal of Original Studies. 2(1): 43-56.
• Kotler, P., ve Armstrong, G. (2018). Principles of Marketing. Pearson,
• Lang, C. ve Armstrong, C. M. J. (2018). Collaborative Consumption: The Influence of Fashion Leadership, Need for Uniqueness, and Materialism on Female Consumers’ Adoption of Clothing Renting and Swapping. Sustainable Production and Consumption, 13: 27-47.
• Lee, S. E., Jung, H. J. ve Lee, K. H. (2021). Motivating Collaborative Consumption in Fashion: Consumer Benefits, Perceived Risks, Service Trust, and Usage Intention of Online Fashion Rental Services. Sustainability, 13(4): 1804.
• Möhlmann, M. (2015). Collaborative Consumption: Determinants of Satisfaction and the Likelihood of Using A Sharing Economy Option Again. Journal of Consumer Behavior, 14: 193-207.
• Özgüven, N. (2011). Tüketicilerin Online Alışverişe Karşı Tutumları İle Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si 13 (21): 47-54.
• Prothero, A., Dobscha, S., Freund, J., Kilbourne, W.E., Luchs, M.G., Ozanne, L. K. ve Thogersen, J. (2011). Sustainable Consumption: Opportunities for Consumer Research and Public Policy. Journal of Public Policy & Marketing, 30(1): 31-38.
• Roos, D. ve Hahn, R. (2019). Understanding Collaborative Consumption: An Extension of the Theory of Planned Behavior with Value-Based Personal Norms. Journal of Business of Ethics, 158(3): 679-697.
• Danışmaz, A. (2020). Covid-19 Salgınının Tüketicilerin Online Alışveriş Tercihine Etkisi. Social Sciences Research Journal, 9 (2): 83-90.
• TUİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437 (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• Ürkmez, S. ve Eskicumalı, A. (2021). Kullanımlar ve Doyumlar Teorisi Çerçevesinde COVID- 19 Pandemi Sürecinde Bireylerin Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları: Instagram Örneği. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2): 111-129.
• Veselovská, L., Závadský, J., ve Bartková, L. (2021). Consumer Behaviour Changes Durıng Times of the Covıd-19 Pandemic: An Empirical Study on Slovak Consumers. E & M Ekonomıe A Management, 24(2): 136-152.
• Zwanka, R. J., & Buff, C. (2021). COVID-19 Generation: A conceptual Framework of the Consumer Behavioral Shifts to be Caused by the covıd-19 Pandemic. Journal of International Consumer Marketing, 33(1): 58-67.