Akut Şok ve Kronik Stresler Karşısında Kentsel Dayanıklılık & Sürdürülebilir Dayanıklılık Yaklaşımı

Yıl 2020, , 323 - 345, 31.12.2020

Betül Ergün Konukcu

https://doi.org/10.32569/resilience.796942

Cited By: 4

Öz

Kentlerin; çözülmesi gereken meseleleri halletmesi, gelişimi önünde engel oluşturan bariyerleri aşması ve sorun temelli riskleri yönetmesi sürdürülebilir gelişimi için çok önemlidir. Ne ile baş etmek zorunda olduğunu bilen ve ne ye karşı dayanıklı olması gerektiğini öngören kentler, geleceklerini tercihleri doğrultusunda şekillendirip, olması gerektiği gibi yönlendirebilir. Afet tehlikeleri (doğa olayları ve iklim değişikliği kaynaklı vb.) ile birlikte; sorumsuz kentleşmenin getirdiği sonuçlar (doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesi, enerji kullanımı, karbon emisyon vb.), kalkınma önünde engel oluşturan sosyoekonomik ve kültürel stresler (yoksulluk, eşitsizlik, adaletsizlik, güvenlik, gelir azalması vb.) ve çevre ile ilgili problemler (çevresel degredasyon, kirlilik, biyoçeşitliliğin azalması, ekosistem kaynak azalması vb.) kentleri baskılayan önemli sorunların ana başlıklarından sadece bazılarıdır. Bu sorunlardan kenti tehdit eden, beklenen ancak tam zamanı belli olmayan, aniden gelişen ve öngörülemeyen sorunlar akut şok, kentin dokusunu zayıflatan ve süreçte hala çözüm bulunamayan sorunlar kronik stress olarak adlandırılır. Deprem, salgın hastalık, siber sadırı vb. sorunlar akut şoklara örnek iken, trafik, beyin göçü, işsizlik, kıtlık, su sıkıntısı vb. sorunlar kentlerin karşı karşıya olduğu kronik streslere örnektir. Bu sorunlar kentleri geleceğe taşımanın önünde büyük bir tehdittir. Kentler sürdürülebilir gelişimi için; sorunları karşısında kentsel dayanıklılığını inşa etmek zorundadır. “Kentsel Dayanıklılık” kent bileşenlerinin, sektörlerin, sistemlerin ve kent paydaşlarının, mevcut ve olası akut şok & kronik stresler ile baş edebilme gücü ve kapasitesi olup, sürdürülebilir gelişimi için kentlerin oluşturduğu savunma mekanizmasıdır. Değişen, farklılaşan, güçlenen, çeşitlenen, beklenen ve öngörülemeyen küresel ve yerel sorunlar karşısında; dayanıklı olma, hayatta kalma, çabuk toparlanma, etkilerini absorbe etme, getirdiği değişimlere adapte olabilme, normal şartlara gelişerek dönebilme ve gerektiğinde dönüşebilme yeteneğinin kent bütününe yani kent paydaşlarına, kent bileşenlerine, kentsel sektörler ve sistemlere kazandırılması kentsel dayanıklılık için çok önemlidir. Kentlerin gelecekte ne ile ne zaman karşılaşacağını bilmek imkânsızdır. Akut şoklar ve kronik stresler karşısında daha güçlü, iyi korunan, güvenli, yaşanabilir ve sürdürülebilir bir kent; sürdürülebilir dayanıklılık yaklaşımı çerçevesinde kent bütününe kentsel dayanıklılık yeteneğinin kazandırılması ile mümkün kılınabilir. Sürdürülebilir Dayanıklılık Yaklaşımının kent bütününe entegre edilmesinin yollarından biri “Kentsel Dayanıklılık Ofis’inin kurulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel sorunlar, akut şok, kronik stres, dayanıklılık, kentsel dayanıklılık, sürdürülebilir dayanıklılık

Urban Resilience Against to Acute Shocks and Chronical Stresses &Sustainable Resilience Approach

Öz

To maintain the sustainable development of cities, it is significantly essential to solve immediate concerns, overcome barriers against development and manage the risks based on challenges. The cities that know to deal with the challenges and anticipate how to make theirselves resilient can develop their future according to their preferences and administer them as they should. Not only disaster risks (based on natural hazards and climate change) but also consequences of irresponsible urbanization (unconscious consumption of natural resources, energy use, carbon emission etc.), socio-economic and cultural stresses that impede development (poverty, inequality, injustice, security, income reduction, etc.) and environmental problems (environmental degredation, contamination, bio-diversity loss, ecosystem resource reduction etc.) significantly affect urban resilience and sustainability. These complications are called acute shocks and chronical stressess. Acute shocks are unpredictable and abruptly strikes the cities like earthquake, pandemic, cyber attack etc. Chronical stress are unsolved, permanent problems in daily life like traffic, brain drain, drought, unemployment, water shortage etc. These challenges are serious threats to carve out a better future for cities. In the manner of sustainable development it necessary to build urban resilience against to acute shocks and chronical stress. Urban Resilience is the coping skill and capacity to cope with acute shocks and chronical stressrss. Urban resilience is a systematic and dynamic process that built in time, requires qualitative and quantitative development in the intangible and tangible urban characters and transform in compulsory situations. Urban resilience is empowering cities in face of the different factors currently threatening their future development. For building skills such as be strength, swift recovery, survival, absorbing capacity, adaptation, transformation to all city (urban components, sectors, systems, stakeholders) against the changing, differentiating, strengthening, diversifying, potential and unanticipated global and local problems is necessary and important for cities in order to cope with challenges and to be sustainable resilience. In the feature, beyond the realm of possibility to know, when and what challenges will the cities face with. Enhancing cities capacity, making safer and more resilient to deal with the heterogeneous factors currently threatening them and unforeseen challenges depends on todays’ decisions, actions and applications. Stronger, well protected and swift recovery cities against the acute shocks and chronical stresses are the investment for safe, liveable and sustainable cities. This investment can only be made possible by providing urban resilience capability to the whole city within the framework of sustainable resilience approach. One of the ways to integrate the Sustainable Resilience Approach to the entire city is to set up an Urban Resilience Office.

Anahtar Kelimeler

Urban challenges, acute shocks, chronical stress, resilience, urban resilience, sustainable resilience

Kaynakça

• URL-1: 14 Ağustos 2020 tarihinde https://www.worldometers.info/world-population/world-population-by-year/ adresinden alındı.
• United Nations (UN1), Department of Economic and Social Affairs. (2019). World Urbanization Prospects, The 2018 Revision. New York: UN DESA. s.10.
• World Economic Forum (WEF). (2020). The Global Risks Report 2020. Cenevre: Franco, E.G. Figure1.
• Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) & United Nations for Disaster Risk Reduction (UNDRR). (2018). Economic Loses, Poverty & Disasters 1998 – 2017. Brüksel & Cenevre: Wallemacq, P. & House, R. s7-10.
• United Nations (UN2). (2018). The World’s Cities in 2018, Data Booklet. New York: UN DESA. s.9.
• URL-2: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.unenvironment.org/explore-topics/resource-efficiency/what-we-do/cities/resource-efficiency-green-economy adresinden alındı.
• URL-3: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-11-sustainable-cities-and-communities.html adresinden alındı.
• United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD1). (2019). The land in numbers 2019. Risks and opportunities. Bonn: UNCCD. s.3
• UN WATER & United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). (2019). The United Nations World Water Development Report 2019 Leaving No One Behind. Paris, UNESCO. s.1
• United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD2). (2019). The land in numbers 2019. Risks and opportunities. Bonn: UNCCD. s.7
• URL-4: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.un.org/development/desa/en/news/population/world-population-prospects-2017.html adresinden alındı.
• URL-5: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.weforum.org/agenda/2016/01/what-are-the-10-biggest-global-challenges/ adresinden alındı.
• URL-6: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-7-affordable-and-clean-energy.html adresinden alındı.
• URL-7: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.worldometers.info/ adresinden alındı.
• URL-8: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals/goal-11-sustainable-cities-and-communities.html adresinden alındı.
• URL-9: https://www.un.org/sustainabledevelopment/wp-content/uploads/2019/07/14_Why-It-Matters-2020.pdf adresinden alındı. URL-10: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.undp.org/sustainable-development-goals/goal-14-life-below-water.html adresinden alındı.
• Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC1). (2019). The Ocean and Cryosphere in a Changing Climate. A Special Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cenevre: Pörtner, H.O., Roberts, D.C., Masson-Delmotte, V., Zhai, P.,Tignor, M.,Poloczanska, E.,Mintenbeck, K., Alegría, A., Nicolai, M., Okem, A., Petzold, J., Rama, B., Weyer, N.M. s. 57.
• Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC2). (2019). The Ocean and Cryosphere in a Changing Climate. A Special Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cenevre: Pörtner, H.O., Roberts, D.C., Masson-Delmotte, V., Zhai, P.,Tignor, M.,Poloczanska, E.,Mintenbeck, K., Alegría, A., Nicolai, M., Okem, A., Petzold, J., Rama, B., Weyer, N.M. s.58.
• URL-11: 20 Ağustos 2020 tarihinde https://sdgs.un.org/goals/goal15 adresinden alındı.
• URL-12: 20 Ağustos 2020 tarihinde https://sdgs.un.org/goals/goal11 adresinden alındı.
• URL-13: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html adresinden alındı.
• URL-14: 14 Eylül 2020 tarihinde https://covid19.who.int adresinden alındı.
• Alexander, D.E. (2013). Resilience and disaster risk reduction: an etymological journey. Natural Hazards and Earth System Sciences Discuss. (1), 1257 – 1284.
• United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat 1). (2017). Trends in Urban Resilience 2017. Nairobi. s.4.
• United Nations (UN3). (2015). Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015 – 2030. New York: UN.
• United Nations (UN4). (2016). Addis Ababa Action Agenda – Monitoring commitments and actions – Inaugural Report - Inter-agency Task Force on Financing for Development. New York: UN
• URL-15: 11 Ağustos 2020 tarihinde https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/ adresinden alındı.
• Paris Agreement (PARİS). Article 7. s.5. 11 Ağustos 2020 tarihinde https://unfccc.int/files/meetings/paris_nov_2015/application/pdf/paris_agreement_english_.pdf adresinden indirildi.
• World Humanitarian Summit (WHS). Agenda for Humanity (2015). Restoring Humanity Global Voices Calling For Action - Synthesis of the Consultation Process for the World Humanitarian Summit. 14 Ağustos 2020 tarihinde https://synthesisreport.worldhumanitariansummit.org/ adresinden indirildi.
• United Nations (UN5). (2017). New Urban Agenda. 14 Ağustos 2020 tarihinde http://habitat3.org/the-new-urban-agenda/ adresinden indirildi.
• 100 RESILIENT CITIES (100 RC ). (2019). Resilient Cities, Resilient Lives, Learning from the 100 RC network. 28 Aralık tarihinde 100resilientcities.org/wp-content/uploads/2019/07/100RC-Report-Capstone-PDF.pdf adresinden indirildi. s.6.
• United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat 2). (2018). City Resilience Profiling Tool. 21 Ağustos 2020 tarihinde http://urbanresiliencehub.org/wp-content/uploads/2018/02/CRPT-Guide.pdf adresinden indirildi. s.13.
• ARUP, The Rockefeller Fondation (ARUP, TRF). (2018). City Resilience Index, Understanding and Measuring City Resilience. 25 Ağustos tarihinde https://www.arup.com/perspectives/publications/research/section/city-resilience-index adresinden indirildi. s.15.
• United Nations Human Settlements Programme (UN-Habitat 3). City Resilience Profiling Tool. 25 Ağustos 2020 tarihinde http://urbanresiliencehub.org/wp-content/uploads/2018/02/CRPT-Guide.pdf adresinden indirildi. s.23.
• Dünya Bankası (DB). (2018). City Strength Resilient Cities Program. 25 Ağustos 2020 tarihinde http://documents1.worldbank.org/curated/en/996471525721935888/pdf/125991-WP-P150083-PUBLIC-CityStrength-Guidebook-2018.pdf adresinden indirildi. s.12.