The Contribution of the Novels Translated into Ottoman Turkish Between the Ottoman Tanzimat Period and the Alphabet Reform to the Ottoman/Turkish Cultural Heritage: An Overview of the Prefaces with a Focus on National Morals and Customs

Yıl 2015, Sayı: 2, 113 - 128, 21.04.2015

Ayşe Banu Karadağ

https://doi.org/10.29000/rumelide.133747

Cited By: 2

Öz

This article aims to investigate the effects of the Ottoman/Turkish morals and customs on the selection of novels to be translated from Western languages into Ottoman Turkish and the translation strategies deployed by the translators between the Tanzimat Period and the Alphabet Reform in witness of the prefaces written by the translators and publishers of the period. The novel, as a literary genre, entered the Ottoman/Turkish literary system in the Tanzimat Period and a high number of translated and original novels were produced in the historical period examined in the present study. Conformity of the content of the works with the Ottoman/Turkish morals and customs emerges as a major issue in the context of the translations in question. In terms of preliminary and operational norms (Gideon Toury), translators and/or publishers either viewed the content-related conformity as a criterion in selecting works for translation or they decided to change or omit the parts in the source texts that they considered inappropriate for the Ottoman/Turkish “national morals” (âdât-ı millî) and Islamic morals. While some translators were sensitive about the Turkish language, some others were specifically concerned about the material and spiritual characteristics of the Turks and the Turkish authors. In the present study, the forewords and afterwords by the translators and publishers will be discussed in relation to the memoirs of the translators and publishers. Moreover, the emphasis on the “idea of nationality” (millîlik) and the “cultural repertoire” (Itamar Even-Zohar) desired to be created accordingly by the translators and publishers will be examined via the analysis of a selected corpus of forewords and afterwords. The results of the examination will be evaluated in the context of contemporary theories of translation with the aim of shedding light on the function of the activity of translation -defined as a means of intercultural communication and interaction- in the context of Turkish nationalism in the relevant historical period.

Anahtar Kelimeler

Tanzimat Dönemi, Kültürel Miras, Çeviri Roman, Türk

Kaynakça

• Abbot, J. (1314 [1896]). Mâder. Müt. Halide Edib [Adıvar]. İstanbul: Karabet Matbaası.
• Andı, F. (1999). Roman ve Hayat. İstanbul: Kitabevi.
• Bozkurt, E. (2014). 1908-1928 Yılları Arasında Batı Dillerinden Osmanlı Türkçesine Çevrilen Romanlarda Mukaddime Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Defoe, D. (1925). Robenson. Müt. Osman Nuri. Varna: İleri Matbaa.
• Delaforet, D. (1331 [1915]). Paris Rezaletleri – Cellad Kadın. Müt. Ragıb Rıfkı [Özgürel]. İstanbul: Şems Matbaası.
• Even-Zohar, I. (2002). The Making of Culture Repertoire and The Role of Transfer. Translations: (Re)Shaping of Literature and Culture (Ed. Saliha Paker). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. 166-174.
• Feuillet, O. (1298 [1880]). Bir Fakir Delikanlının Hikâyesi. Müt. Ahmed Midhat. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.
• Herigaut, P. (1926). Rus Ateşi. Müt. Ahmed İhsan [Tokgöz]. İstanbul: Ahmed İhsan Matbaası.
• Karadağ, A. B. (2014a). Çevirmenin Tanıklığında Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Çeviri Tarihini Yeniden Okumak. C. 1. İstanbul: Diye Yayınları.
• Karadağ, A. B. (2014b). Çevirmenin Tanıklığında Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Çeviri Tarihini Yeniden Okumak. C. 2. İstanbul: Diye Yayınları.
• Kock, P. de (1303 [1885]). Kamere Âşık. Müt. Ahmed Midhat. İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası.
• Kock, P. de (1340 [1924]). Savuvalı Andre. Müt. Cevad Sâmi. İzmir: Ahenk Matbaası.
• Lamartine. (1296 [1878]). Graziella. Müt. Yusuf Neyyir. İstanbul: Kırk Anbar Matbaası.
• Lamartine. (1316 [1898]). Rafael. Müt. Müstecabi-zade İsmet - İskender Ferari. İstanbul: Tahir Bey Matbaası.
• Montépin, X. (1307 [1889]). 13 Numaralı Araba. Müt. Halil Edib - Ali Rıza. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
• Ohnet, G. (1305 [1887]). Son Aşk. Müt. Bogos. İstanbul: Karabet Matbaası.
• Petrov, G. (1928). Beyaz Zanbaklar Memleketinde. Müt. Ali Haydar [Taner]. İstanbul: Marifet Matbaası.
• Petrov, G. (1928). Mefkûreci Muallim. Müt. Ali Haydar [Taner]. İstanbul: Marifet Matbaası.
• Prévost, M. (1315 [1897]). Jülyet’in İzdivacı. Müt. Ali Kemal. İstanbul: Tahir Bey Matbaası.
• Prévost, M. (1330 [1914]). Yeni Kadın Mektupları. Müt. Ali Kemal. İstanbul: Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Sevük, İ. H. (1940). Avrupa Edebiyatı ve Biz: Garpten Tercümeler. C. 1. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sevük, İ. H. (1941). Avrupa Edebiyatı ve Biz: Garpten Tercümeler. C. 2. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Smith, G. (1927). Hayvan Arkadaşlar. Müt. Süleyman Hurşid. İstanbul.
• Tolstoy, L. (No date). Zalim Hükümdarlardan Çar İvan Vasiliç. Müt. Mehmed Sedad. İstanbul: Sancakcıyan Matbaası.
• Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Türkeli, Y. (2005). Tanzimat’tan Sonra Türkçede Roman Tercümeleri (1860-1928). Yüksek Lisans Tezi. Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Verne, J. (1308 [1890]). Yeraltında Seyahat. Müt. Ahmed İhsan [Tokgöz]. İstanbul: Âlem Matbaası.
• Verne, J. (1309 [1891]). Arzdan Kamere Seyahat. Müt. Mazhar. İstanbul: Mekteb-i Sanayi Matbaası.