Towards a Course on Translation Ethics

Yıl 2018, - Özel Sayı, 254 - 265, 20.08.2018

Banu Tellioğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.454276

Cited By: 2

Öz

The growing interest in translation ethics for the last 20 years has
been well manifested in the often stated need to regard translation ethics as
professional ethics and in the increasing number of professional codes and
standards written by various professional organizations and chambers. The
repercussions of this interest in translation ethics can also be felt in
translation training. Translation ethics is now integrated in the curricula of
many translation studies undergraduate programs both in the world and in
Turkey. These are all positive developments; however, when we consider the
insufficient number of academic discussions concerning the aims, the content
and the methodology of such courses and the clear tendency among professional
organizations to create more comprehensive and field specific professional
codes and standards for translators working in different sectors, we cannot but
foresee a danger: that trainers might believe professional codes guarantee
ethical behavior and instruct their students to follow professional codes
unquestioningly. The paper seeks to investigate how this danger could be
avoided in an undergraduate course on translation ethics. The first part of the
paper presents the scope of translation ethics and discusses whether following
professional codes and standards might suffice to make translators moral
individuals. Discussing the possible aims, content and methodology of a course
on translation ethics, the second part attempts to propose a general framework
for a more liberating undergraduate course which underlines translators’
individual moral decisions and responsibilities. 

Anahtar Kelimeler

Translation training, translation ethics, professional codes, translator’s accountability

Bir Çeviri Etiği Dersine Doğru

Öz

Çeviri
etiğine duyulan ilginin özellikle son 20 yıldır artmakta olduğunu söyleyebiliriz.
Bu ilginin en temel göstergeleri, çeviri etiğinin bir meslek etiği gibi
algılanması gerektiği yolundaki düşüncelerin hem çeviribilimciler hem de sektör
temsilcileri tarafından giderek daha sıklıkla dile getirilmesi ve farklı meslek
örgütleri tarafından yazılan meslek ilkelerinin sayısındaki ciddi artıştır.
Çeviri etiğine duyulan ilginin yansımalarını çeviri eğitimi alanında da görmek
mümkündür. Dünyada ve Türkiye’de çeviri etiği dersi yavaş yavaş çeviribilim
bölümlerinin lisans müfredatlarında yerini almaktadır. Bunlar olumlu gelişmeler
olmakla beraber, daha yeni yeni yaygınlaşmaya başlayan bu derslerin amaç,
kapsam ve yöntemleri üzerine çok kapsamlı tartışmaların bulunmaması ve
özellikle de farklı alanlarda çalışan çevirmenler için o alanlara özgü ve
giderek daha kapsayıcı meslek ilkeleri yazma eğilimi dikkate alındığında,
çeviri etiği eğitimi bağlamında olası bir tehlikeden söz etmek mümkündür: Çeviri
eğitimcilerinin, meslek ilkelerini öğrencilere belleterek daha ahlaklı
çevirmenler yetiştirebilecekleri inancıyla çeviri etiği derslerini meslek
ilkeleri odağında yürütmeleri. Bu bildirinin amacı çeviribilim bölümlerinde
lisans müfredatına yerleştirilecek bir çeviri etiği dersinde sözü edilen
tehlikeden nasıl kaçınabileceğimizi araştırmaktır. Bu doğrultuda öncelikle
çeviri etiği alt alanının kapsamına değinilecek ve meslek ilkeleri
doğrultusunda hareket etmenin çevirmeni niçin ahlaklı bir birey yapmaya
yetmeyeceği üzerinde durulacaktır. Daha sonra, lisans müfredatlarına
yerleştirilecek bir çeviri etiği dersinin amaç ve kapsamı ve bu derste
kullanılabilecek yöntemler tartışılacak, böylelikle özgürleştirici, çevirmenin
bireysel sorumluluklarının altını çizen bir çeviri etiği dersinin genel
çerçevesi belirlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri eğitimi, çeviri etiği, meslek ilkeleri, çevirmenin sorumluluğu

Kaynakça

• Abdallah, K. (2011). “Towards Empowerment”. The Interpreter and Translator Trainer, 5:1, 129-154. Arrojo, R. (2005). “The Ethics of Translation in Contemporary Approaches to Translator Training”. Training for the New Milennium, 225-245. Baker M. and C. Maier. (2011). “Ethics in Interpreter and Translator Training”. The Interpreter and Translator Trainer, 5:1, 1-14. Bauman, Z. (1998). Postmodern Etik. çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Derrida, J. (1991/1992). The Other Heading. Trans. P.-A. Brault and M.B. Naas. Bloomington: Indiana University Press. Drugan J. and Chris Megone. (2011). “Bringing Ethics into Translator Training”. The Interpreter and Translator Trainer, 5:1, 183-211. Eruz, S. (2012). “Çeviri Derneği ve Türkiye’de Çevirmenlik Mesleğinin Statüye Kavuş(a)ma(ma)sı Üzerine On Üç Yıllık Gel Gitli Bir Öykü”. Avrupa Birliği Bakanlığı Çeviri Platformu Bildirileri, İstanbul, 17-23. Floros G. (2011). “‘Ethics-less’ Theories and ‘Ethical’ Practices”. The Interpreter and Translator Trainer, 5:1, 65-92. Gill R. M. and M. Constanza Guzman. (2011). “Teaching Translation for Social Awareness in Toronto”. The Interpreter and Translator Trainer, 5:1, 93-108. Kuçuradi, İ. (2009). “Felsefi Etik ve Meslek Etikleri”. Etik ve Meslek Etikleri. ed. Harun Tepe. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu: 27-43. McDonough Dolmaya, J. (2011). “Moral Ambiguity: Some Shortcomings of Professional Codes of Ethics for Translators”. The Journal of Specialised Translation, Issue 19, 28-49. Pöllabauer, S. (2006). “‘Translation Culture’ in Interpreted Asylum Hearings”. Sociocultural Aspects of Translating and Interpreting. ed. Anthony Pym, Miriam Shlesinger, Zuzana Jettmarova. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins: 151-162. Tellioğlu, B. (2015). Çeviride Makul, Makbul ve Müphem: Çeviri Etiği, Meslek İlkeleri ve Bireysel Ahlak. Yayımlanmamış doktora tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Tepe, H. (2009). “Basın Etiği” ya da Basının Etik Sorunları. Etik ve Meslek Etikleri. Yay. Haz. Harun Tepe. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu: 141-160.