Türk öğrencilere Çerkezçe yazma öğretimi

Yıl 2018, Sayı: 13, 150 - 160, 30.12.2018

Susana Shkhalakhova

https://doi.org/10.29000/rumelide.504927

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türk öğrencilerin Çerkes
(Adige) dilini öğrenme sürecinde karşılaştıkları, çoğu kez diller arası fonetik
farklılıklardan kaynaklanan ve farklı yazım karakterlerine sahip dillerin
karmaşık etkileşimi sonucu ortaya çıkan zorlukları tespit etmek ve bu
zorlukların öğretimde nasıl aşılabileceği ile ilgili önerilerde bulunmaktır.
Çerkesçe öğrenmeye çalışan öğrencilerde diller arası etkileşimin sadece
öğrencilerin ana dilleri ile hedef dil arasında değil, öğrencilerin daha önce
öğrenmeye çalıştıkları yabancı dillerin etkisinden de kaynaklanabileceği
düşünülmelidir.  Çalışmanın dayandığı
veriler farklı seviyede Çerkes dili çalışan öğrencilerin Çerkes dilinde
ürettikleri yazılı ve sözlü ifadeler bütüncesidir. Çerkes dili oldukça karmaşık
bir ünsüz ses sistemi ve ses sayısına sahipken, Türkçe ile karşılaştırıldığında
daha az sayıda ünlü sese sahiptir. Çerkes dilinin karmaşık ünsüz sistemi öğrencilerin
Çerkesçe sesleri algılamasında ve bunun doğal bir sonucu olarak ta telaffuz ve
yazma sürecinde zorluklar yaşamalarına neden olmaktadır. Bu zorlukların büyük
ölçüde öğrencilerin ana dilleri ve daha önce çalıştıkları diller ile hedef dil
Çerkesçe arasındaki olumsuz aktarımdan kaynaklandığı söylenebilir. Bu nedenle,
Çerkes dilini öğrenme sürecinde önemli bir adım, Çerkesçedeki ses-harf ve
harf-ses ilişkisinin öğrenilmesini hedefleyen yoğun bir pratik çalışmasının
programın parçası olmasıdır. Bu çalışmalarda, Çerkes dilinin bazı seslerinin
zorluk dereceleri ve yaygın olarak kullanılan başka dillerde bulunmadığı
düşünüldüğünde, öğrencilerin özellikle ünsüz seslerin alıgılanmasında, yazılı
ifadesinde ve telaffuzunda gelişme göstermesi için iyi düşünülmüş ve planlanmış
bir sıra takip edilmesini önemli kılmaktadır.  

Anahtar Kelimeler

Çerkesçe (Adige) dili, yabancı dil olarak Çerkesçe, yazı bilgisi, seslerin algılanması, Çerkesçe çevriyazı

Teaching the Circassian writing to Turkish students

Öz

The purpose of this study is to identify the
phonetic difficulties encountered and mistakes made by Turkish students in the
process of learning the Circassian (Adyghe) language, most of which arise as a
result of cross-language phonetic interference - a complex mechanism of
interaction between the sound systems in languages with different
orthographies. It would not be wrong to note that interference can occur not
only under the influence of the native, but also of previously studied foreign
languages. The data for the study come from learners’ written and spoken
products. The sound system of the Adyghe language is characterized by a complex
system of consonant sounds and a simpler system of vowel sounds in contrast to
Turkish. Learner errors concerning sound perception show that the complex
system of consonants of the Adyghe language creates a certain difficulty in
mastering their pronunciation and writing most possibly due to interference
from leaners’ prior languages. Therefore, an important step in the process of learning
the Adyghe language is the study of the sounds of the letters and their display
on the letter. In mastering the pronunciation of consonant sounds, a
well-organized sequence of their study is of great importance given the
difficulty and complexity of articulation and pronunciation.

Anahtar Kelimeler

Circassian (Adyghe) language, Adyghe as a foreign language, graphics, sound perception, written speech

Обучение письму на Черкесском (адыгейском) языке в Турецкой аудитории

Öz

Целью написания данной работы  является выявление фонетических трудностей и
ошибок, допускаемых на письме турецкими студентами в процессе обучения черкесскому
(адыгейскому) языку, большая часть которых возникает в результате межъязыковой
фонетической интерференции, – сложного механизма взаимодействия звуковых норм
разносистемных  языков. Не лишним будет
заметить, что интерференция может происходить не только под влиянием родного,
но и ранее изученных иностранных языков. Рассматриваемые ошибки в статье выявлены из письменных и устных работ студентов. Звуковой
состав адыгейского языка  характеризуется
сложной системой согласных звуков  и
более простой системой гласных звуков. 
Сложная система согласных звуков адыгейского языка создает определенную
трудность в усвоении  их произношения и
написания.  Поэтому важным этапом в
процессе обучения адыгейскому  языку
является изучение звуков-букв и отображение их на письме.    В усвоении написания согласных звуков
большое значение имеет правильно 
организованная последовательность их изучения с учетом  трудности 
и сложности артикуляции и 
произношения. 

Anahtar Kelimeler

черкесский (адыгейский) язык, адыгейский язык как иностранный, графика, техника письма, письменная речь

Kaynakça

• Балыхина Т.М. Методика преподавания русского языка как неродного (нового): Учебное пособие для преподавателей и студентов. – М., 2007. – 188 с. Вагнер В.Н. Методика преподавания русского языка англоговорящим и франкоговорящим на основе межъязыкового сопоставительного анализа. – Москва, ВЛАДОС, 2001. –384 с. Керашева З.И. Избранные труды и статьи. Том I. – Майкоп. Адыг. кн. изд-во, 1995. – 550 с. Напольнова Е.М. Особенности преподавания русского языка в турецкой аудитории // Русский язык за рубежом. 2008 № 4 – С. 96-98. Топчу (Папшу) М. Состояние и перспективы изучения родного языка в черкесской диаспоре Турции // Вестник Адыгейского республиканского института гуманитарных исследовании имени Т.М. Керашева. 2017 №12 (36) – С. 147-153.