-mA ve –mAK: Functions in meaning formation in the sentence

Yıl 2019, Sayı: 15, 43 - 62, 21.06.2019

Ece Pirim Celile Eren Ökten

https://doi.org/10.29000/rumelide.580452

Öz

In this study, it is
labored to reduce the difficulties, which is arising from using -mA and -mAK nominal and converb suffixes. The learners especially struggle
to understand the combinations of    -mA
suffix and possessive suffixes. However, possessive structures are the skeleton
of compound sentences in Turkish language (Sebzecioglu,2016). Besides, the
functions of these suffixes are taught so limited for the foreign learners,
while they can be marks of purpose, concession and comparison in the sentences
(Goksel ve Kerslake, 2005; Ketrez, 2012;
Toptas, 2016; Sebzecioglu,2016). If learners can’t understand the functions of
these suffıxes -especially when creating compound sentences- their academic
writings probably will lose their coherence and readability. In this study, the
activities were organized according to the way the learners can percieve all functions
of these suffixes in daily life and academic life. Moreover, the activities
were organized to emphasize the role of these suffixes as subordinate clause,
by considering CEFR (Common European Framework of Reference for Languages,2017) writing criterias
for A2 and B1 levels in production section. In addition, newspapers, videos,
signboards, caricatures, graffities etc. are used as materials in order to
provide variety due to CEFR’s requirements for A2 and B1 levels. The
implementation approach of case study is used as method. The data was collected
through pretest, posttest, interview and observation. The activities and
programme are created due to this data, and, presented to the learners. After
applying activities, the learners’ skills were evaluated and a new teaching
order of -mA and -mAK suffixes practicing was offered.

Anahtar Kelimeler

Nominalization, teaching Turkish, subordinator, clause

-mA ve –mAK: Cümlede anlam oluşumundaki işlevsellikleri

Öz

Bu
araştırmada, -mA ve -mAK fiilden isim yapma eklerinin kullanımında
yaşanan zorluklar, oluşturulan materyallerle en aza indirgenmeye çalışılmıştır.
Öğrenciler özellikle -mA isim fiil
ekinin iyelik ekleriyle kullanımını kavramakta zorlanmaktadırlar. Hâlbuki
Türkçede iyelik yapısı, birleşik tümcenin iskeletidir (Sebzecioğlu,2016). Bunun yanı sıra bu eklerin günlük hayatta sıfat yapma, amaç, sonuç,
karşılaştırma ve ayrıcalık belirtme görevlerini de yerine getirmekteyken
(Göksel ve Kerslake, 2005; Ketrez, 2012; Toptaş, 2016; Sebzecioğlu,2016)
yabancılara Türkçe öğretiminde bu işlevler kısıtlı şekilde verilmektedir.
Özellikle yan tümce kurmada kullanılan bu eklerin öğrenci tarafından iyi
kavranamaması öğrencilerin gelecekte yazacağı akademik metinlerin
tutarlılığını ve okunabilirliğini düşürecektir. Araştırmada öğrencilerin bu
ekleri bütün işlevleri ile günlük hayatta nasıl kullanacaklarını kavramalarını sağlayacak düzenlemeler
yapılmıştır. Ayrıca AODÇ (Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı) A2 ve B1
seviyelerindeki üretim bölümü yazma ölçütleri göz önünde
bulundurularak yan tümce bağlayıcılarının kullanımına göre etkinlikler
düzenlenmiştir (AODÇ Yeni
Sayı, 2017). Ayrıca AODÇ ölçütlerinin gerektirdiği çeşitliliği
sağlamak için gazete, video, tabela, karikatürler, duvar yazıları vb.
materyallerden yararlanılmıştır. Araştırmanın yöntemi olarak eylem araştırması seçilmiş ve eylem araştırması
türlerinden olan uygulama yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmada veriler ön
test, son test, görüşme ve gözlem yoluyla toplanmıştır. Ön test, görüşme ve
gözlem yoluyla edinilen verilere göre etkinlikler ve program oluşturulmuş;
öğrencilere sunulmuştur. Bu ders alma sürecinin sonunda son test uygulanarak
öğrencilerin konu hakkındaki becerileri ölçülmüş ve çıkan sonuçlara göre yeni
bir öğretim sıralaması teklif edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adlaştırma, Türkçe öğretimi, yan tümce, zarflaştırma

Kaynakça

• Avrupa Konseyi (2017). Avrupa Ortak Dilleri Çerçeve Programı: öğrenme, öğretmen ve değerlendirme. https://rm.coe.int/common-european-framework-of-reference-for-languages-learning-teaching/168074a4e2 Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri (8. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3. bs.). Ankara: Eğiten Kitap. Ergin, M. (2007). Türkçe Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım. Göksel, A. & Kerslake, C. (2005). Turkish: A Comprehensive grammar. Routledge Taylor & Francis Group: New York. Ketrez, F. N. (2012). A Student grammar of Turkish. Cambridge University Press: Cambridge. Korkmaz, Z. (2007). Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi (2.bs.). Türk Dil Kurumu: Ankara. Larsen-Freeman, D. (2001). Teaching grammar. M. Celce-Murcia (Ed.) içinde, Teaching English as a second language. Boston: Heinle & Heinle. Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi. Kesit Yayınları: İstanbul. Toptaş, H.(2016). Türkçe dersleri. Papatya Bilim Üniversite Yayıncılığı: İstanbul. Zeyrek, D. & Weber, B. (2008). A Discourse resource for Turkish: annotating discourse connectives in the METU corpus. The 6th Workshop on Asian Language Resources, syf. 65-72. http://www.aclweb.org/anthology/I08-7009 Yıldırım ve Şimşek (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.