Birds in Hüsn ü Aşk in terms of variety of meaning

Yıl 2019, - RumeliDE 2019.Ö5 - II. Rumeli [Dil, Edebiyat, Çeviri] Sempozyumu Bildirileri, 239 - 260, 21.08.2019

Özlem Güneş Ayşe Yeşil , Nurseda Öğreten

https://doi.org/10.29000/rumelide.606147

Cited By: 2

Öz

Hüsn ü Aşk, considered to be the most important work of Şeyh Gâlib, is also a
prosperous masnavi in the way of its reviewing of birds of Ottoman poetry. The
birds rewieved in the tradition of Divan poetry, have appeared in a different
form in the portraiture of the poet in the impact of Sebk-i Hindî movement. The
goal of this work is revealing how the birds of Ottoman poetry have reviewed in
the masnavi of Hüsn ü Aşk by Şeyh
Gâlib. This work grounds on the book named “Şeyh
Gâlib Hüsn ü Aşk Metin, Düzyazıya Çeviri Notlar ve Açıklamalar” which is
prepared by Muhammed Nur Doğan. Firstly, the text will be investigated by the
methods of scanning and analyze, it will be appointed how the birds are
reviewed through the plot, and the similar and different aspects of Gâlib on
birds with/than the traditional using 
will be revealed. Hüsn ü Aşk
has lots of semantic stratums extending from the abstract to concrete. This
semantic straums are open to various readings and interpretations, and also
connected with the real world. The Kaknüs bird which has been mostly pictured
in a positive imagery in the tradition, is used in this masnavi to embody and
criticize the poetasters who spend their time in the coffee shops of Ottoman
İstanbul without doing anything notwithstanding seeing themselves as the rivals
of the masters of poetry of their time. This example is one of the most
striking examples of the transition between abstract and concrete meanings in
masnavi. As the final goal, this semantic straums and transitions of Gâlib’s
poetry will be trying to explain based on birds issue.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk, birds

Hüsn ü Aşk’ta anlam çeşitliliği yönünden kuşlar

Öz

Şeyh Gâlib’in en önemli eseri olarak kabul edilen
Hüsn ü Aşk; Osmanlı şiir kuşlarını
ele alması yönüyle de zengin bir mesnevîdir. Divan şiiri geleneğinde işlenmiş
kuşlar, Sebk-i Hindî akımının etkisinde olan şairin tavsifinde farklı
yönleriyle de tezâhür etmiştir. Bu çalışmanın amacı; Osmanlı şiir kuşlarının
Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk mesnevîsinde
nasıl ele alınmış olduğunu gözler önüne sermektir. Çalışmada Muhammed Nur Doğan
tarafından hazırlanan Şeyh Gâlib Hüsn ü
Aşk Metin, Düzyazıya Çeviri Notlar ve Açıklamalar adlı kitap temel
alınmıştır. Öncelikle; metin, tarama ve tahlil yöntemleriyle incelenecek,
mesnevideki olay örgüsü içinde kuşların ne şekilde ele alındığı saptanacak ve
Gâlib’in kuşlarla ilgili geleneksel kullanımla benzeşen ve bu kullanımdan
ayrılan yönleri ortaya koyulacaktır. Hüsn ü
Aşk metni, somuttan soyuta uzanan birçok anlam
katmanını içinde barındırır. Bu katmanlar muhtelif yorum ve okumalara açık;
aynı zamanda da gerçek dünya ile bağlantılı bir durum arz eder. Gelenek
içerisinde çoğunlukla olumlu tasvirlerle ve hayal dünyası içerisinde anlatılan
kaknüs kuşu; bu mesnevîde Osmanlı İstanbul’unun kahve köşelerinde zaman
harcayan ve kendileri bir şey üretmedikleri hâlde, zamanın en büyük söz
ustaları ile mukayese hâlinde olan şair bozuntularını eleştirmek için somuta
indirgenerek kullanılmıştır. Bu örnek, soyut ve somut anlamlar arasındaki
geçişlerin mesnevîdeki en çarpıcı örneklerinden biridir. Nihâî hedef olarak,
Gâlib’in şiirlerindeki bu çok katmanlılık ve geçişler , kuşlar temelinde ele
alıp açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk, kuşlar

Kaynakça

• Akalın, S. (1993). Türk Folklorunda Kuşlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. Akın, E., Akın, E. ve Ayverdi G. Şeyh Galib Divanında Mitolojik ve Efsanevî Kuşlar. Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 82-98. Akün, Ö. F. (1994). Divân Edebiyatı. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. Erişim adresi https://islamansiklopedisi.org.tr/divan-edebiyati. Bingöl, U. (2013). Hüsn ü Aşk Mesnevisinde Şahısların Dünyası. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2/4, 206-229. Ceylan, Ö. (2003). Şahkulu Bektâşî Tekkesi Şeyhi Mustafa Azbî Baba ve “Murgnâme” Kasîdesi. Journal Of Turkish Studies, 27(1), 229-249. Ceylan, Ö. (2015). Kuş Dili. İstanbul: Kapı. Ceylan, Ö. (2019). Tavus. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. Erişim adresi https://islamansiklopedisi.org.tr/tavus. Çoruhlu, Y. (2002). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınları. Doğan, M. N. (2015). Şeyh Gâlib Hüsn ü Aşk (8’inci bs.). İstanbul: Yelkenli Yayınları. Genç, İ. (2004). Hüsn ü Aşk Kahramanı Aşk’ın Manevî Yolculuğunun Retorik Boyutu. Kırıkkale Üniversitesi I. Ulusal Sosyal Bilimler Sempozyumu, 9-10 Aralık 2014. Güler, Z. (2014). Şeyh Galib Divanı’nda Anka-Simurg Sembolü. İnternational Journal of Language Academy, 2/1, 63-72. Kafesoğlu, İ. (1986). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Kaplan, M. (1979). Bülbül. Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi içinde. (5. bs., Cilt 2, 832-834. ss.) Kurnaz, C. (1992). Bülbül. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. Erişim adresi https://islamansiklopedisi.org.tr/bulbul. Kurnaz, C. (2004). Eski Türk Edebiyatı. Ankara: Gazi Kitabevi. Onay, A. T. (1996). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Ögel, B. (1993). Türk Mitolojisi I. Ankara: Türk Tarih Kurumu. Öner, E. (2008). Gevheri Divanı’nda Kuşlar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1/5, 554-575. Özek, A., Karaman, H., Turgut, A., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K. ve Gümüş, S. (2008). Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (11’inci bs.). Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları. Pala, İ. (2008). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı yayınları. Savran, Ö., Tıraş, Y. C. (2017). Sebk-i Hindî’de Kuşlar. E. Gürsoy Naskali, A. Şeker (Ed.), Kuş Dili Dilde, Edebiyatta ve Sanatta Kuşlar içinde ( 43-112. ss.) İstanbul: Dergâh. Tanç, N. (2013). Alımlama Estetiği Işığında Hüsn ü Aşk’ın Poetik Değeri: Suhan. Turkish Studies, İnternational Periodical For the Language Literature and History of Turkish or Turkic, 8/9, 2351-2360. Ülgen, A. (1994). Kuş Evleri. Tarih ve Medeniyet Dergisi, 7, 55-58.