Bugünün Saraylısı romanında kişiler dünyası

Yıl 2020, Sayı: Ö8, 128 - 141, 21.11.2020

Banu Antakyalı

https://doi.org/10.29000/rumelide.814094

Öz

Kurguya dayalı bir tür olan romanı, olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman, mekân, dil ve anlatım unsurları oluşturur. Bunlar içinde kişiler dünyası (şahıs kadrosu), bir anlatının entrik kurgusunu doğrudan açımlayarak anlatıya dair tüm gizleri en güçlü şekilde ele veren unsur olarak dikkat çeker. Anlatı dünyasının canlı ve cansız kişiler evreni, entrik kurguyu oluşturan, olay örgüsünün gelişimini yönlendiren en önemli yapı unsurudur. Şahıs (karakter / kişi) kadrosu, olay örgüsünün gelişiminde üstlendikleri görev ve işlev bakımından dört başlığa ayrılır: 1) Kurucu tematik güç (başkahraman / başkişi) 2) Norm karakterler (yardımcı kişiler) 3) Kart karakterler 4) Fon karakterlerdir. Türk edebiyatının güçlü kalemleri arasında yer alan Refik Halit Karay, yaşamdaki gözlem ve tecrübelerine dayanarak yazdığı romanlarda değişik çevrelerden seçilmiş insanları işlemiştir. Çok sayıda kişiye yer verdiği romanlarında yazarın, kahramanların ruh hallerini derinlemesine irdelemek yerine olaylara ağırlık verdiği gözlenir. Romanlarının kişiler dünyasında kadınları ön planda tuttuğu da belirginlik kazanan diğer bir noktadır. Bu çalışmanın amacı, Refik Halit Karay’ın ağırlık merkezini bir kadının oluşturduğu ve karmaşık bir aşk ilişkisi çevresinde gelişen Bugünün Saraylısı romanındaki kişiler dünyasını, kahramanların olay örgüsü içindeki konumu, katkısı, fonksiyonu bağlamında belirlemektir. Çalışmada, başkişi, norm, kart ve fon karakterler fiziksel ve ruhsal özellikleriyle tahlil edilerek üstlendiği kimlik ve görevlerin işlevselliğine yönelik tespit ve değerlendirmelerde bulunmak da bir diğer amaçtır.

Anahtar Kelimeler

Refik Halit Karay, Bugünün Saraylısı, şahıs kadrosu, roman

The world of persons in the novel Bugünün Saraylısı

Öz

The novel, which is a genre based on fiction, consists of plot, personal staff, time, place, language and expression elements. Among these, the world of persons (personal staff) draws attention as the element that exposes all the mysteries of the narrative in the most powerful way by directly exposing the intricate fiction of a narrative. The universe of living and non-living persons of the narrative world is the most important structural element that forms the intricate fiction and guides the development of the plot. Person (character / person) staff are divided into four titles in terms of their role and function in the development of the plot: 1) Founding thematic power (protagonist / protagonist) 2) Norm characters (auxiliary persons) 3) Card characters 4) Background characters. Refik Halit Karay, who is one of the strongest pens of Turkish literature, handled people selected from different circles in the novels he wrote based on his observations and experiences in life. It is observed that in his novels, which include a large number of people, the author concentrates on events instead of deeply examining the moods of the heroes. Another point that becomes apparent is that the novels prioritize women in the personal world. The aim of this study is to determine the world of persons in the novel Bugünün Saraylısı, in which a woman forms the center of gravity of Refik Halit Karay and develops around a complex love relationship, in the context of the heroes' position, contribution and function in the plot. Another aim of the study is to determine and evaluate the functionality of the identity and duties undertaken by analyzing the head person, norm, card and background characters with their physical and mental characteristics.

Anahtar Kelimeler

Refik Halit Karay, Bugünün Saraylısı, characters, novel

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara : Akçağ.
• Arıkan, S. (2013). Lacancı Psikanalitik Yöntem Işığında Iris Murdoch’un Romanları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• Çetişli, İ. (2004). Metin Tahlillerine Giriş–2, Hikâye- Roman – Tiyatro. Ankara : Akçağ.
• Eliuz, Ü. (2001). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Şahıs Kadrosunun Karakter Yapıları Bakımından İncelenmesi” Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, s. 64 – 86.
• Forster, E. M. (2014). Roman Sanatı, Çeviren: Ünal Aytür. İstanbul : Milenyum.
• Forster, E. M. (2017). “Düz ve Yuvarlak Karakterler”. Roman Teorisi. Hazırlayan: Philip Stevick. Çeviren: Sevim Kantarcıoğlu. Ankara : Akçağ.
• Fromm, E. (2010). Kendini Savunan İnsan. İstanbul : Say.
• James, H. (2004). “Romanda Sosyal Ortam.” Roman Teorisi. Çeviren: Sevim Kantarcıoğlu. Ankara : Akçağ.
• Karay, R.H. (1985). Bugünün Saraylısı. İstanbul : Inkılâp................
• Korkmaz, R. (2018). “Sabahattin Ali’nin Romanlarında Karakterler / Kişiler Dünyası.” Romanda Kişiler Dünyası (Roman Karakterlerinin Doğası Üzerine İncelemeler…).
• Editörler: Ramazan Korkmaz, Veysel Şahin. Ankara : Akçağ.............
• Özbalcı, M. (1988). Hayatının ve Sanatının Ana Çizgileriyle Refik Hâlid Karay. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3 (0), 75- 92.
• Stevick, P. (2017). Roman Teorisi. Çeviren: Sevim Kantarcıoğlu. Ankara :Akçağ.
• Şahin, V. (2018). “İstanbul’un Bir Yüzü Romanında Kişiler Dünyası.” Romanda Kişiler Dünyası (Roman Karakterlerinin Doğası Üzerine İncelemeler…) Editörler: Ramazan Korkmaz, Veysel Şahin). Ankara : Akçağ.
• Yıldırım, M. (2010) Jacques Lacan ve Felsefesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe Ana Bilim Dalı.
• Zizek, S. (2004). İdeolojinin Yüce Nesnesi. İkinci Baskı. Çeviren: Tuncay Birkan. İstanbul : Metis.