Kimya okuryazarlığı ölçeği: ölçek geliştirme çalışması

Yıl 2022, Sayı: 29, 224 - 240, 21.08.2022

Engin Meydan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1164160

Öz

Okuryazarlık kavramı kişinin içinde bulunduğu ortama göre zihinsel değer yaratması, ona göre davranmasıdır. Başka bir ifadeyle okuryazarlık; bireyin farkındalığı, bildikleri ve bildiklerini davranışlarına, hayatına aktarması olarak düşünülebilir. Her bilim dalının ve hatta her alt bilim dalının kendi söylem çerçevesi vardır. Bu çalışmada kimya okuryazarlığıyla kast edilen kimya bilimine ait simgeler ve bunların etkin bir şekilde kullanılma becerileridir. Kimya okuryazarlığı kısaca kimya biliminin söylem çerçevesine hâkim olmaktır. Araştırma kimya biliminin formel eğitimde ders olarak verildiği orta öğretim öğrencilerinin kimya okuryazarlık durumlarını belirlemek için geliştirilen ölçek çalışmasından oluşmaktadır. Araştırma yapılan alan taraması ve uzman görüşleri sonrası geliştirilen kimya okuryazarlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmasıdır. Araştırmada amaç, orta öğretim öğrencilerinin kimya okuryazarlıklarının ortaya çıkan alt boyutlar kapsamında belirlemektir. Ölçek çalışması sonucunda duyumsama, bilme ve uygulama ve değerlendirme alt boyutlarından oluşan ve orta öğretim öğrencilerinin kimya okuryazarlıklarını ölçebilecek bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, Kimya Okuryazarlığı Ölçeği (KOÖ)’nin yapı ve kapsam geçerliğini belirlemek için 9, 10, 11 ve 12.sınıf lise öğrencilerinden oluşturulmuştur. Bu bağlamda, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi için oluşturulan çalışma grubu Sakarya ili Akyazı ilçesinde öğrenim gören 322 lise öğrencisindir. Ölçeğin geliştirilmesinde madde analizi, güvenirlik ve geçerliğin belirlenmesi amacıyla çeşitli analizler yapılmıştır. Yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonuçları, KOÖ’nin yapı geçerliğinin bulunduğunu ve ölçekte yer alan toplam 18 maddenin 4 faktörlü bir yapı oluşturduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kimya, kimya eğitimi, ölçek geliştirme, kimya okuryazarlığı, kimya okuryazarlık ölçeği, orta öğretim öğrencileri

Chemical literacy scale: scale development study

Öz

The concept of literacy is that a person creates mental value according to the environment he is in and acts accordingly. In other words, literacy; Awareness of the individual can be considered as transferring what he knows and knows to his behavior and life. Every branch of science and even every sub-discipline has its own discourse framework. In this study, what is meant by chemistry literacy is the symbols of the science of chemistry and the ability to use them effectively. In short, chemical literacy is to master the discourse framework of chemistry. The research consists of a scale study developed to determine the chemistry literacy status of secondary school students, where chemistry is taught as a course in formal education. It is the validity and reliability study of the chemistry literacy scale, which was developed after the field survey and expert opinions. The aim of the research is to determine the chemistry literacy of secondary school students within the scope of emerging sub-dimensions. As a result of the scale study, a scale was developed that consists of the sub-dimensions of sensing, knowing and applying and evaluating and that can measure the chemistry literacy of secondary school students. The study group of the research consisted of 9th, 10th, 11th and 12th grade high school students in order to determine the structure and content validity of the Chemistry Literacy Scale. In this context, the study group created for exploratory and confirmatory factor analysis consisted of 322 high school students studying in Akyazı district of Sakarya province. In the development of the scale, various analyzes were carried out in order to determine the item analysis, reliability and validity. The results of the exploratory and confirmatory factor analysis showed that the COS had construct validity and a total of 18 items in the scale formed a 4-factor structure.

Anahtar Kelimeler

Chemistry, chemistry education, scale development, chemistry literacy, chemistry literacy scale, secondary school students

Kaynakça

• Ad’hiya, E., & Laksono, E. W. (2018). Development and validation of an integrated assessment instrument to assess students’ analytical thinking skills in chemical literacy. International Journal of Instruction, 11(4), 241-256. https://doi.org/10.12973/iji.2018.11416 a
• Anagün, Ş., Atalay, N., Kılıç, Z., ve Yaşar, S. (2016). Öğretmen Adaylarına Yönelik 21. Yüzyıl Becerileri Yeterlilik Algıları Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 160-175. doi: 10.9779/PUJE768
• Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29183/312492
• Bayat, B. (2014). Uygulamalı Sosyal Bilim Araştırmalarında Ölçme, Ölçekler ve “Likert” Ölçek Kurma Tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziuiibfd/issue/28309/300829
• Benjamin, T. E., Marks, B., Demetrikopoulos, M. K., Rose, J., Pollard, E., Thomas, A., Muldrow, L. L. (2017). Çeşitli kurumlardan birinci sınıf öğrencileri ile STEM'de üniversiteye hazırlık için bilimsel okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi ve doğrulanması. International Journal of Science and Mathematics Education, 15(4), 607-623
• Bosser, U., Lundin, M., Lindahl, M., & Linder, C. (2015). Challenges faced by teachers implementing socio-scientific issues as core elements in their classroom practices. European Journal of Science and Mathematics Education, 3(2), 159-176. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ11078 35.pdf
• Büyüköztürk, Ş., (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (8.Baskı), Pegem A Yayıncılık, s.125, Ankara.
• Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS Basic concepts, applications, and programming (Multivariate Applications Series), Routledge, New York.
• Cantos, A. E., Alday, M. G., Asi, K. J., Calacal, R. H., Britiller, M. C. (2015). Changing Learning Needs of Students Nurses: Input to The Nursing Curriculum Asia Pasific Journal of Multidisciplinary Research 3, 3.
• Child, D. (2006). The essentials of factor analysis. A&C Black.
• Çelik, S. (2014). Chemical literacy levels of science and mathematics teacher candidates. Australian Journal of Teacher Education, 39(1), 1-15. http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2014v39n1.5
• Çiğdemoğlu, Ç., & Geban, O. (2015). Improving students’ chemical literacy levels on thermochemical and thermodynamics concepts through a context-based approach. Chemistry Education Research and Practice, 16(2), 302-317. https://doi.org/10.1039/C5RP00007F
• Çiğdemoğlu, Ç., Arslan, H. O., & Cam, A. (2017). Argumentation to foster pre-service science teachers’ knowledge, competency, and attitude on the domains of chemical literacy of acids and bases. Chemistry Education Research and Practice, 18(2), 288-303.https://doi.org/10.1039/C6RP00167J
• Demir, E. (2016). Characteristics of 15-year-old students predicting scientific literacy skills in Turkey. International Education Studies, 9(4), 99-107. https://doi.org/10.5539/ies.v9n4p99
• Diamantopoulos, A., & Siguaw, J. (2000). Introducing LISREL: A Guide for the Uninitiated (Introducing Statistical Methods Series). Sage Publications, London.
• Dragos, V., & Mih, V. (2015). Scientific literacy in school. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 209, 167-172, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.1 1.273
• Eroğlu, A., (2009). Faktör Analizi (Editör Şeref Kalaycı), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistikTeknikleri (4. Baskı), Asil Yayın Dağıtım, s.327, Ankara,
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. SAGE Yayınları. London.
• Fives, H., Huebner, W., Birnbaum, A. S., & Nicolich, M. (2014). Developing a measure of scientific literacy for middle school students. Sciences Education, 98(4), 549-580. https://doi.org/10.1002/sce.21115
• Habiddin H., Page, E. M. (2019). Students’ higher order thinking skills (HOTS) in solving chemical kinetics questions. Empowering Science and Mathematics for Global Competitiveness, 215-222. DOI:10.1201/9780429461903-32.
• Hamilton, S. H., Elsawah S., Guillaume J. H. A., Jakeman, A. J., Pierce, S. A., (2014) Integrated Assessment and Modelling: Overview and Synthesis of Salient Dimensions Journal of Environmental Modelling & Software, 64, 1.
• Joreskog, Karl G., Sorbom D., (1993). LISREL 8: A Guide to the Program and Applications. Chicago: SPSS.
• Karasar, N. (2009) Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Muntholib, Ibnu, H., Rahayu, S., Fajaroh, F., Kusairi., & Kuswandi, B. (2020). Chemical literacy: Performance of first year chemistry students on chemical kinetics. Indonesian Journal of Chemistry, 20(2), 468-482. https://doi.org/10.22146/ijc.43651
• Muntholib, Mayangsari, J., Pratiwi, Y. N., Muchson, Joharmawan, R., Yahmin, & Rahayu, S. (2018). Development of simple multiple-choice diagnostic test of acid-base concepts to identify students’ alternative conceptions. Proceedings of the 1st Annual Internasional Conference on Mathematics, Science, and Education (IcoMSe 2017), 218, 251-268. https://doi.org/10.2991/icomse17.2018.45
• Mutlu, A., & Sesen, B. A. (2015). Development of a two-tier diagnostic test to assess undergraduates’ understanding of some chemistry concepts. Procedia-Social and Behavioral sciences, 174, 629-635. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.0 1.593
• Nahadi, F. H., & Ulum, M. (2018). Development and validation of reasoning-based multiple-choice test for measuring the mastery of chemistry. Journal of Engineering Science and Technology, 13(6), 1476-1488. https://doi.org/10.1063/1.4983989
• Nurjananto, N., & Kusumo, E. (2015). Pengembangan instrumen penilaian autentik untuk mengukur kompetensi peserta didik materi senyawa hidrokarbon [Development of authentic assessment instruments to measure student competencies of hydrocarbon compounds]. Jurnal Inovasi Pendidikan Kimia, 9(2), 1575-1584. Retrieved from https://journal.unnes.ac.id/nju/index.ph p/JIPK/article/view/4825/3993
• O'Brien, M. ve Rugen, L. (2001). Teaching literacy in the Turning Points School. Turning Points: Transforming middle schools. Boston, MA: Center for Collaborative Education Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2016). PISA 2015 Assessment and Analytical Framework: Science, Reading, Mathematics, and Financial Literacy. Paris: OECD Publishing
• Özdamar, K., (2017). Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitabevi
• Parkes, K. A. (2010). Performance Assessment: Lesson From Performance International Journal of Teaching and Learning in Higher Education 22, 1.
• Rahayu, S. (2017). Promoting the 21st century scientific literacy skills through innovative chemistry instruction. AIP Conference Proceedings, 1911(1), 020025. https://doi.org/10.1063/1.5016018
• Rahayu, S., Treagust, D. F., Chandrasegaran, A. L., Kita, M., & Ibnu, S. (2011). Assessment of electrochemical concepts: a comparative study involving senior high school students in Indonesia and Japan. Research in Science and Technological Education, 29(2), 169-188. https://doi.org/10.1080/02635143.2010. 536949
• Ramirez, R. P. B., Ganaden M. S. (2008). Creative Activities and Students’ High Order Thinking Skills, Education Quarterly, 66, 1.
• Rigdon, E. E. (1996). CFI versus RMSEA: A comparison of two fit indexes for structural equation modeling. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 3(4), 369-379.
• Roberts M. R., Gierl M. J., (2010). Developing Score Reports For Cognitive Diagnostic Assessment, Educational Measurement: Issues and Practice 29, 3.
• Sadhu, S., & Laksono, E. W. (2018). Development and validation of an integrated assessment for measuring critical thinking and chemical literacy in chemical equilibrium. International Journal of Instruction, 11(3), 557-572. http://dx.doi.org/10.12973/iji.2018.1133 8a
• Shwartz, Y., Ben-Zvi R., Hofstein A. (2006a). The Use of Scientific Literacy Taxonomy for Assessing The Development of Chemical Literacy Among High-School, Students Chemistry Education Research and Practice, 7, 4.
• Shwartz, Y., Ben‐Zvi, R., & Hofstein, A. (2006b). The importance of involving high‐school chemistry teachers in the process of defining the operational meaning of “Chemical Literacy”. International Journal of Science Education, 27(3), 323-344. https://doi.org/10.1080/0950069042000 266191
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon
• Thummathong, R., & Thathong, K. (2018). Chemical literacy levels of engineering students in Northeastern Thailand. Kasetsart Journal of Social Sciences, 39(3), 478-487. https://doi.org/10.1016/j.kjss.2018.06.00 9
• Vieira, R. M., & Vieira, C. T. (2014). Fostering scientific literacy and critical thinking in elementary science education. International Journal of Science and Mathematics Education, 14, 659-680.https://doi.org/10.1007/s10763-014- 9605-2
• Wattanakasiwich, P., Taleab, P., Sharma, M. D., & Johnston, I. D. (2013). Development and implementation of a conceptual survey in thermodynamics. International Journal Innovation Science and Mathematics Education, 21(1), 29-53. Retrieved from https://openjournals.library.sydney.edu. au/index.php/CAL/article/viewFile/6459 /7493
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (özel sayı)
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11 baski: 1999-2018).
• Yustin, D. L., & Wiyarsi, A. (2019). Students’ chemical literacy: A study in chemical bonding. Journal of Physics: Conference Series, 1397, 012036. https://doi.org/10.1088/17426596/1397/1/012036