İlk yerli dijital insan örneği: Aypera

Yıl 2023, Sayı: 34, 819 - 838, 22.06.2023

Fahrunnisa Kazan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316233

Cited By: 1

Öz

İletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler, yeni medyanın hızlı yükselişi ve dijitalleşme ile eşyadan mekâna, toplumdan bireye her şey yeniden dizayn edilmektedir. Bu tasarım sürecinin en önemli çıktılarından biri ise dijital insandır. Dijital insan, gerekli yazılımlar kullanılarak şekil verilebilen bir bireydir. Teknolojik ilerlemelerin bir ürünü olan dijital insanlar, ilgi çektikleri kadar kuşkuyla da yaklaşılan bir konudur. Yaratma arzusu ile yönetme isteğinin bir sonucu olarak da okunabilecek olan dijital insan, istenilen niteliğin yüklenebildiği, istenilmeyenin sorunsuzca çıkarılabildiği bir alt yapıya sahiptir. Yok olmayıp, boyut değiştiren; sanal evrenin sonsuzluğunda yaşayan dijital insan, ölümlülerin ürettiği bir “ölümsüz”dür. Sanal evrenin sakini olan dijital insanların hedef kitlesi, gerçek dünyanın bireyleridir. Dijital insanlar çeşitli amaçlar için üretilmektedir; reklam, tanıtım faaliyetleri ile dijital oyun platformları bunların başında gelmektedir. Ülkemizde de bu teknolojik pratiğin ilk örneği Aypera’dır. Bu çalışma, ilk yerli dijital insan ve dijital oyuncu Aypera’nın genel bir tanıtımını yapmayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında Aypera’nın sosyal medya hesaplarından paylaşılan içerikler nitel bir analize tabi tutularak, söylem analizi ile değerlendirilmiştir. Aypera’nın kendisi hakkında paylaştığı içerikler arasından sanal gerçeklik kavramını ontolojik sorgulamaya açan içerikler esas alınmış; çalışma kapsamında belirlenen, “sanal, gerçek, dijital insan, gerçeklik, robot” alt kategorilerine göre süzülerek çalışmaya dâhil edilmiştir. İçerikler dijitallik ve gerçeklik kavramları üzerinden sosyal medyada inşa edilen iktidar alanları ekseninde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilişim, Dijitalleşme, Dijital İnsan, Sanal İnsan, Aypera.

Kaynakça

• Algül, A., Üçer, N. (2013). Çokluk Ortamında Yokluk mu? Sosyal Medya’da Demokrasi Arayışına Dair Sosyo-Kültürel Bir Çalışma. Algül, A., Üçer, N. (Der.) Yeni Medya’da Demokrasi. (s.19-55) içinde: İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Bauman, Z. & Raud, R. (2018). Benlik Pratikleri. (Çev. Mehmet Ekinci). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berman, M. (2017). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. (Çev. Bülent Peker, Ümit Altuğ). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bayuk, M. N. & Aslan, M. (2018). Influencer Marketing (Hatırlı Pazarlama). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(75), 173-185. DOI: 10.16992/ASOS.14033
• Burton, G. (1995). Görünenden Fazlası. (Çev. Nefin Dinç). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Canöz, K., Gülmez, Ö., Eroğlu, G. (2020). Pazarlamanın Yükselen Yıldızı Influencer Marketing: Influencer Takipçilerinin Satın Alma Davranışını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 73-91. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.606009
• Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/tr adresinden 05.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Çelik, H., & Halil, E. (2008). Söylem Analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99-117.
• David van der Merwe, (2021, 22-24 October). The Metaverse as Virtual Heterotopia, https://www.dpublication.com/wp-content/uploads/2021/10/41-20250.pdf adresinden 11.10.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Derrida, J. (2008). Khora. (Çev. Didem Eryar). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Ercan, G. S. & Danış P. (2019). Söylem, Söylem Çözümlemesi ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Tanımları ve Kapsamları. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 527-552.
• Foucault, M. (2011). Özne ve İktidar Seçme Yazılar: 2. (3. Baskı). (Çev. Işık Ergüden, Osman Akınhay) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gezgin, S. (2005). Küreselleşmenin Medya ve Toplum Üzerindeki Etkileri (Bölüm I). İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Istanbul University Faculty of Communication Journal, (21).
• Illich, I. (1990). Tüketim Köleliği. (Çev. Mesut Karaşahan). İstanbul: Pınar Yayınları.
• İspir, B. (2015). Bilgi Çağında Dijitalleşme ve Yeni Teknolojiye Uyum: Türkiye Dijital Televizyon Yayıncılığı Örneği (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
• Karaman, Y. (2018). Benjamin, Foucault ve Heterotopya. Flsf Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 13(26), 267-286.
• Köse, G., Çakır, S. Y. (2019). Markaların Dijital Pazarlama Çağında Tüketicileri Etkileşime İkna Etme Yolları: Influencer Pazarlama ve İçerik Pazarlamasına İlişkin Kavramsal Bir Çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 205-222.
• Marx, K., & Engels, F. (2010). Komünist Manifesto. (Çev. Celal Üster, Nur Deriş). İstanbul: Can Yayınları.
• Maxwell, J. A. (1996). Qualitative Research Design: An Interactive Approach. California: SAGE Publications
• Miller, D., & Horst, H. A. (2020). The Digital and The Human: A Prospectus for Digital Anthropology. In Digital Anthropology (pp. 3-35). Routledge.
• Önür, N. (2007). Dijital Bölünme ve Gençlik, Bilgi Toplumunun Sınırlarında Erişilen Toplumsallık. Sosyoloji Dergisi Ülgen Oskay’a Armağan Özel Sayısı, (17), 195-233.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özkazanç, S., Esentürk, T. (2020). Sanal Gerçeklik Oyunlarındaki Mekân Algısı: PUBG Oyunu Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 308-320. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.669530
• Prensky, M. (2009). H. Sapiens Digital: From Digital Immigrants and Digital Natives to Digital Wisdom. Innovate: Journal of Online Education, 5(3).
• Skinner, C. (2018). Digital Human: The Fourth Revolution of Humanity Includes Everyone. United Kingdom: John Wiley, Sons Ltd.
• Sözen, E. (2017). Söylem, Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/ Güç ve Refleksivite. İstanbul: Profil Kitap.
• Sütçü, C. S. (2012). Sosyal Medyaya Girmeden Önce Bilinmesi Gerekenler. D. Yengin (Der.). Yeni Medya ve… (s. 74-90) içinde: İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Şahin, Y. (2017). Michel Foucault’da Söylem Analizi. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD), 3(6), 119-135.
• Şekeroğlu, S., Bilgin, S. (2019). Influencer Marketing and Taxation of Influencer in Turkey. In book: New Trends in Social Sciences (pp.125-134) Publisher: SRA Academic Publishing.
• Turan, S., Esenoğlu, C. (2006). Bir Meşrulaştırma Aracı Olarak Bilişim ve Kitle İletişim Teknolojileri: Eleştirel Bir Bakış. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 71-86.
• Virilio, P. (2003). Enformasyon Bombası. (Çev. Kaya Şahin). İstanbul: Metis Yayınları.
• Vural, Z., Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yaşar University, 5(20). 3348-3382.
• Warwick, K. (2004). I, Cyborg. Urbana: University of Illinois Press.
• Yaylagül, Ş. (2017). Sosyal Medya Fenomenlerine Bağlanmışlığın Belirlenmesi: Yükseköğretim Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 219-235. https://doi.org/10.30803/adusobed.349934
• Zufar, B. N. F., Sari, E. K. (2021). The Other Space of Social Media: Concept Study of Heterotopia on Instagram. Jurnal Sosiologi Dialektika, 16(1), 12-23. https://doi.org/10.20473/jsd.v16i1.2021.12-23
• We are Social 2021 Türkiye Raporu. Erişim tarihi: 29.10.2021. https://wearesocial.com/blog/2021/01/global-digital-report-2021
• https://www.hurriyet.com.tr/gundem/aypera-kimdir-aypera-kimdir-turkiyenin-ilk-dijital-robot-oyuncusu-aypera-hakkinda-bilgiler-41931175 Erişim tarihi: 10.10.2021
• Aypera Instagram Hesabı 28 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/CR35OFQqdxG/
• Aypera Instagram Hesabı Genel Görünüm. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/aypera_official/
• Aypera Instagram Hesabı Sayfa Akışından Bir Kesit. Erişim tarihi: 01.08.2021.https://www.instagram.com/aypera_official/
• Aypera Instagram Hesabı 7 Mayıs 2021 Tarihli Paylaşımı. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/COkyIFwrLGT/
• Aypera Instagram Hesabı 22 Mart 2021 Tarihli Paylaşımı. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/CMuXOzlg3r4/
• Aypera Instagram Hesabı 31 Ocak 2021 Tarihli Paylaşımı. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/CKt1gMvnqyZ/
• Aypera Instagram Hesabı 29 Ocak 2021 Tarihli Paylaşımı. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/CKooUVgHI38/
• Aypera Instagram Hesabı 25 Mayıs 2021 Tarihli Paylaşımı. Erişim tarihi: 01.08.2021. https://www.instagram.com/p/CPSt2o0Lhq7/