Balkanların türküsünü söyleyen sanatçı: Necati Zekeriya (1928-1988)

Yıl 2023, Sayı: 35, 986 - 999, 21.08.2023

Melahat Pars , Filiz Çölmekçioğlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1342276

Öz

1928 Makedonya doğumlu Türk şair, öykü yazarı, gazeteci, çevirmen ve düşünür Necati Zekeriya İkinci Dünya Savaşı sonrası Makedonya Türk edebiyatının en önemli temsilcilerinden biridir. Necati Zekeriya çok yönlü bir sanatçıdır ve çocuklara yönelik eserleri ön plandadır. Ünlü şair çocuklara yönelik sayısız şiirinde çocuk dünyasında var olan tüm hayallere ve evrensel konulara değinir. 1960’lı yıllar ve daha sonraki zamanlarda Fazıl Hüsnü Dağlarca, Aziz Nesin, Oktay Akbal, Yaşar Kemal ve daha birçok edebiyatçı o dönem Yugoslavyası’nda Türk çocuk edebiyatının Türkiye’deki çocuk edebiyatından daha güçlü olduğuna vurgu yapmışlar ve Necati Zekariya’nın Türkiye’deki çocuk edebiyatının gelişmesinde örnek temsil ettiğini belirtmişlerdir. Necati Zekeriya sadece çocuklara yönelik şiirler yazmaz, onun yetişkinlere yönelik şiirleri de bulunmaktadır. Usta şair 70’li yılların sonunda ve 80’li yıllarda Yugoslavya’nın tüm önemli şairleriyle irtibat kurar ve onların yaratıcılığından etkilenir. Necati Zekeriya zengin şiir bilgisini Nesimi, Karacaoğlan, Lorca gibi isimleri şiirlerine yansıtarak ortaya koyar. Ayrıca şiir ve sanat üzerine yazdığı denemeleri, edebî eleştirileri, tiyatro oyunları değerlendirmeleri de Necati Zekeriya’nın yaratıcılığındaki çok yönlülüğü ortaya koyar. Necati Zekeriya için Türkçe yazmak bir dava konusudur çünkü dil bu büyük edebiyatçı için bir kimlik meselesidir. Bu açıdan Necati Zekeriya Makedonya’da Türk varlığını ifade eden en önemli edebiyatçılardan biridir ve bu varlığın temelindeki en önemli unsur sevgidir.

Anahtar Kelimeler

Necati Zekeriya, Balkanlar, Makedonya, Üsküp, Yahya Kemal Beyatlı, Yaşar Nabi Nayır.

Kaynakça

• Baymak, E. (2013). Türkçem Rumeli’nin Onur Bayrağı, Balkan Türk Şiiri Üzerine İncelemeler, Kosova-Prizren: Kültür-Edebiyat Kitabevi.
• Beksaç, Z. (2014). Balkanlarda Türk Çocuk Edebiyatı. Türk Dili Dergisi, Cilt: CVII ( 756).
• Çelebi, T. (2015). Makedonya Türk Çocuk Edebiyatının İlk Gazetesi: Pioner (İnceleme-Fihrist). TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3 (6).
• Gürel, N. R.; Gürel, Z. (2015). Necati Zekeriya “Orhan”, Üsküp: Yeni Balkan Yayınevi.
• Hayber, A. (2001). Makedonya ve Kosova Türklerinin Edebiyatı, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• İsen, M.; İsen R.; Kireççi A. E. (2001). Balkanlarda Türk Çocuk Antolojisi, Ankara: Grafiker Yayıncılık.
• Karakuş, E. (2017). Sesler Dergisi Etrafında Teşekkül Eden Çağdaş Makedonya ve Kosova Türk Edebiyatı (Şiir-Hikâye), Ankara: Bengü Yayınevi.
• Kaya, F. (1992). Yugoslavya’da Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kıymaz, M. S. (2020). Makedonya Türkçe Çocuk Edebiyatına Katkıları Bağlamında Necati Zekeriya (çocuk hikâyeleri çocuk şiirleri ve çocuk edebiyatı antolojileri). Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (20).
• Leontiç, M. (2010). Necati Zekeriya’nın Şiirlerinde Çocuk Sevgisi. Baltam Dergisi, Yıl VI (14).
• Muzbeg, İ. (2014). Balkanlarda Türk Çocuk Edebiyatı. Türk Dili: Dil ve Edebiyat Dergisi, C: CVII (756).
• Yılmaz, S. (2013). Yaşar Nabi Nayır'ın Gözünden Balkanlar ve Türk Kültürü. 2. Uluslararası Dil ve Edebiyat Konferansı, Bedir Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, Tiran/ Arnavutluk.
• Zekeriya, N. (2018). Anne Sevgisi Nedir, İstanbul: Uçan At Yayınları.
• Le Robert Dico En Lıgne. Macedoine. Erişim Tarihi: 14.07.2023, https://dictionnaire.lerobert.com/definition/macedoine