Mülteci öğrencilerin üniversite eğitim süreçlerinde Türkçeyi kullanma durumları

Yıl 2023, Sayı: 35, 250 - 264, 21.08.2023

Yakup Alan Bekir Sıddık Kılıç Sadık Duran

https://doi.org/10.29000/rumelide.1346204

Öz

Türkçeyi ikinci/yabancı dil olarak öğrenen mülteci öğrencilerin üniversite eğitim süreçlerinde Türkçeyi kullanma durumlarına ilişkin görüşlerinin alınması amaçlanan bu araştırma, Kilis 7 Aralık Üniversitesinde lisans eğitimlerine devam eden 10 mülteci öğrenci ile yürütülmüştür. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim desenine göre tasarlanan çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan ve Türkçe öğretimi alanında görev yapan iki öğretim üyesinden uzman görüşü alınarak son şekli verilen yarı-yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Mülteci öğrencilerle birebir gerçekleştirilen görüşmeler aracılığıyla ulaşılan veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Mülteci öğrencilerden alınan görüşler ve tavsiyelerden hareketle mülteci öğrencilerin eğitim öğretim süreçleri, Türkçe düzeylerinin yeterlikleri, Türkçe düzeylerini geliştirme yöntemleri, Türkçe yeterlik durumlarından dolayı yaşadıkları sorunlar konularında düşünceler ortaya konmuştur. Sonuç olarak mülteci öğrencilerin Türkçe düzeylerinin üniversite eğitimi için yeterli olmadığı, Türkçe düzeylerini geliştirmek adına Türkçe TV, dizi, film, müzik dinledikleri/izledikleri, iletişim dili olarak Türkçe düzeylerinin şartlara göre değiştiği, duyuşsal özelliklerinin Türkçe kullanmaları üzerinde rolü olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma sonuçlarından hareketle bazı önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mülteci öğrenciler, Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretimi, dil yeterlikleri, dil sorunları

Kaynakça

• Başar, U. ve Akbulut, E. (2016). Yabancılara Türkçe öğretiminde öğrenen ihtiyaçlarının belirlenmesi: Yunus Emre Enstitüsü Tiflis Türk Kültür Merkezi örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(2), 1005-1020.
• Biçer, N., ve Alan, Y. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Suriyelilerin ihtiyaçlarına yönelik bir eylem araştırması. International Online Journal of Educational Sciences, 9(3), 862-878.
• Biçer, N. Çoban, İ., ve Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 125-135.
• Boylu, E. ve Çangal, Ö. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Bosna-Hersekli öğrencilerin konuşma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 349-368.
• Burak, D. (2022). Örnekleme yöntemleri. H Tabak, B. Aksu Dünya ve F. Şahin (Ed.) Eğitimde araştırma yöntemleri (ss. 125-153). Pegem Akademi.
• Burak, D. ve Amaç, Z. (2021). "Mülteci öğrenciler kanadı kırık kuşlar gibidir.”: Öğretmen adaylarının mülteci öğrenci algıları. Milli Eğitim Dergisi, Türkiye’de ve Dünyada Göçmen Eğitimi Öze Sayısı, 221-247. DOI: 10.37669/milliegitim.955233
• Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazılı anlatımlarının yanlış çözümleme yaklaşımına göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 51-62.
• Fiske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Güleç, İ. ve İnce, B. (2013). Türkçe öğrenen yabancıların günlük yaşama ilişkin kültürel algıları üzerine bir araştırma. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 95-106.
• İşcan, A. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yabancı dil kaygısının Türkçe öğrenenler üzerindeki etkisi (Ürdün Üniversitesi örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi(17), 106-120.
• Köse, D., ve Özsoy, E. (2020, Ekim). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminin otuz yılı: 1990-2020. Turkophone, 7(2), 27-54.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çimen, L. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe Öğrenen öğrencilerin akademik yazilarinda etkileşimli üstsöylem belirleyicilerinin kullanimi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(31). doi:DOI: 10.26466/opus.771950
• Maden, S. & İşcan, A. (2011). Yabanci dil olarak Türkçe öğretimi amaç ve sorunlar (Hindistan örneği). Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 23-38. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksbd/issue/16226/169931
• Neuman , L. W. (2017). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası.
• Okatan, H. İ. (2014). Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Fakültesinde okuyan yabancı uyrukulu öğrencilerin Türkçe öğrenme sorunları. Polis Bilimleri Dergisi, 14(4), 79-112.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. SAGE
• Sadık, E. (2017). Küreselleşme sürecinde uluslararası öğrenci hareketliliğinin sorunları: Türkiye’deki Kosovalı öğrenciler örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, M. ve Demirtaş, H. (2014). Üniversitelerde yabancı uyruklu öğrencilerin akademik başarı düzeyleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim(204), 88-113.
• Şengül, K. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Afganistanlı Özbek Türklerininin Türkiye Türkçesine yönelik görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2).
• Yaşar, E., Özden, M. ve Toprak, S. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Tömerler ve akademik başarı. International Journal of Languages' Education and Teaching, 5(3), 213-224.
• YÖK.(2022.02.28). istatistik.yok.gov.tr https://istatistik.yok.gov.tr/zkau/view/z_nj60/dwnmed-1/qmd/Uyru%c4%9fa%20G%c3%b6re%20%c3%96%c4%9frenci%20Say%c4%b1lar%c4%b1%20Raporu%2028-01-2022.xls adresinden alındı