Çocuk gerçekliği ile büyülü gerçekçiliğin kesişimi: Nazlı Eray’ın Frej Apartmanı’nın Esrarı adlı çocuk kitabı

Yıl 2024, Sayı: 39, 92 - 102, 21.04.2024

Emine Ulu Aslan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1469387

Öz

Büyülü gerçekçilik, sınırları keskin gerçekçiliği reddeden ve büyü, sihir, doğaüstü gibi edebiyat dışı kaynaklardan beslenen bir anlatı türüdür. Bu anlatı türünde büyü ve gerçek arasındaki ayrımlar bulanıklaşır ve anlatı kişisi olayların gerçekleşme eylemini kabul edilen dünyanın gerçekliği kadar olağan bulur. Çocuk gerçekliği de buna benzerlik göstererek çocuğun, yetişkinlerden farklı olarak dünyayı algılama biçimindeki olağanüstülük üzerinde durur. Çocuk edebiyatında dile getirilen çocuk bakışı, nesnel olmayan bu alımlama biçimini yakalamakla ilgilenir. Bu çalışmada Nazlı Eray’ın Frej Apartmanı’nın Esrarı adlı çocuk kitabında hem çocuk gerçekliğine hem de büyülü gerçekçiliğe ortak bir bakış açısı getirmek ve bu iki unsurun anlatıyı nasıl şekillendirdiğini analiz etmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda bulgular; kitabın fantastiğe yer vermesi, anlatı kişisindeki tereddüt anının varlığı, düş ile gerçek arasındaki sınırların bulanıklaşması ve büyülü olayların tasviri, son olarak kabul edilen zaman, mekân ve kimlik kavramının bozulması olmak üzere dört alt başlık altında sunulmuştur. Bulgular ışığında Nazlı Eray’ın Frej Apartmanı’nın Esrarı adlı çocuk kitabının tam bir örneği olmasa da büyülü gerçekçiliğin özelliklerini taşıdığı ve bu özelliklerin çocuk gerçekliğine hizmet ederek ortak bir anlatı zemininde buluştuğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Büyülü Gerçekçilik, Çocuk Gerçekliği, Çocuk Edebiyatı, Nazlı Eray

Kaynakça

• Aristoteles. (1987). Poetika, İsmail Tunalı (Çev.), Ankara: Remzi Kitabevi.
• Arslan, N. (2019). “Büyülü Gerçekçilik ve Nazlı Eray’ın Anlatılarında Batıl İnançların Kurgusal İşlevi”, The Journal of Academic Social Science Studies, 6(36), s.115-125.
• Balık, M. (2015). Nazlı Eray’ın Öykülerinde Düş ve Gerçek, Gece Kitaplığı.
• Clark, G. J. B. (2007). “Big Mama In Postmodern Society: Tracing Magical Realism In Popular Culture”, Interdisciplinary Literary Studies, 8(2), p. 75-91.
• Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş Çocuk Yazını: Yazın Eğitimine Atılan İlk Adım (3. Baskı), İzmir: Tudem Yayınları.
• Eray, N. (2020). Frej Apartmanı’nın Esrarı (2.baskı), İstanbul: Everest Yayınları.
• Faris, W. B. (2004). Ordinary Enchantments: Magical Realism And The Remystification Of Narrative, Vanderbilt University Press.
• Hammer, Y. (2006). “Defining Magical Realism in children's literature: voices in contemporary fugue, texts that speak from the margins”, Papers: Explorations into Children's Literature, 16(2), p. 64-70.
• Hegerfeldt, A. C. (2005). Costerus NS, Volume 155: Lies that Tell the Truth: Magic Realism Seen through Contemporary Fiction from Britain, Amsterdam: Rodopi.
• Hosseinpour, S. & Moghadam, N. S. (2016). Magical Realism in Neil Gaiman’s Coraline”, Prague Journal of English Studies, 5(1), s. 87-101.
• Kaplan, H. (2021). “Nazlı Eray Anlatılarında Zaman Algısı ve Kurgusu”, Turkish Academic Studies-TURAS, 2(2), s. 53-69.
• Nikolojeva, M. (1995). “Children's Literature as a Cultural Code: A Semiotic Approach to History. Ed. M, Nikolojeva”, In Aspects and Issues in the History of Children's Literature (p. 39-48). London: Greenwood Publishing Group.
• Nikolajeva, M. (2014). Reading for Learning Cognitive Approaches to Children’s Literature, Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing.
• Piaget, J. (2007). The construction of reality in the child. UK: Routledge.
• Rudge, I. (2004) Magic realism in children's literature: A narratological reading, New Review of Children's Literature and Librarianship, 10(2), p. 127-140.
• Sever, S. (2023). Çocuk ve Edebiyat, İzmir: Tudem Yayınları.
• Simpkins, S. (1988). “Magical Strategies: The Supplement of Realism”, Twentieth Century Literature, 34(2): p. 140-154.
• Stephens, J. (2005). “Analysing texts: linguistics and stylistics”, (Ed.) Peter Hunt. In Understanding Children’s Literature, (p.73-85), New York: Routledge.
• Todorov, T. (2004). Fantastik: Edebi Türe Yapısal Bir Yaklaşım, (Çev. Nedret Öztokat), İstanbul: Metis Eleştiri.
• Ulusoy-Aranyosi, E. (2011). “Edebiyatta Büyülü Gerçekçiliğin “Büyü” Sünün Menşei Üzerine: Sosyal Adaptasyon Araçları Olarak Masallar”, Milli Folklor Dergisi, 12(91), s. 189-194.
• Vielma, S. (2015). Magical realism and children's magical way of knowing in David Almond's Skellig and Heaven Eyes (Master's thesis), University of Tampere School of Language, Translation and Literary Studies.
• Wald, R. (1975). Realism in Children's Literature. Language Arts, 52(7), p. 938-949.
• Wills, A. C. (2006). Borderlands of Magical Realism: Defining Magical Realism Found in Popular and Children’s Literature. Texas State University-San Marcos, MA Thesis. https://digital.library.txstate.edu/handle/10877/2633