Examination of Postgraduate Theses in the Field of Career Counseling in Turkey

Yıl 2024, Sayı: 40, 282 - 293, 25.06.2024

Nuray Aşantuğrul

https://doi.org/10.29000/rumelide.1502192

Öz

This systematic review aims to examine postgraduate theses on career adaptation in Turkey. For this purpose, 12 theses published on career adaptation in the field of career counseling were accessed in the National Thesis Center Database of the Council of Higher Education. Since the systematic compilation method was used in this study, no scale application or field study was conducted. In order to examine the theses received, a thesis review form suitable for the purpose of the study was developed by the researcher. Tables and graphs were used to present the data resulting from the analysis. The results obtained can be expressed as follows: it was determined that postgraduate theses on this subject were written between the years "2011-2024". It was determined that 10 of the theses examined were master's theses and 2 were doctoral theses, and the quantitative research method was used in all of these theses. When the literature was examined, it was determined that there were very few studies conducted in our country on career adaptability, which is an important concept for changing business conditions. It can be said that the evaluation of theses about career adaptation is important in terms of guiding researchers who will work in this field and contributing to the literature.

Anahtar Kelimeler

Career counseling, graduate theses, systemic review

Türkiye’de Kariyer Uyumu Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Bir Sistematik Derleme

Öz

Bu sistematik derleme çalışması, Türkiye’de kariyer uyumu konusunda yapılan lisansüstü tezleri inceleyerek kariyer uyumu üzerine literatürdeki eğilimleri ve eksiklikleri ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç kapsamında Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanında kariyer danışmanlığı alanında kariyer uyumu konusunda yayımlanan 12 adet lisansüstü teze ulaşılmıştır. Yapılan bu çalışmada sistematik derleme yöntemi kullanıldığı için hiçbir ölçek uygulaması veya saha çalışması yapılmamıştır. Sistematik derleme yöntemi, bir araştırma sorusuna yanıt olarak, araştırma sorusu ile ilişkili olduğu görülen, çerçevesi önceden belirlenmiş çalışmaların bir araya sistematik biçimde getirilerek sentezlenme sürecidir (Yılmaz, 2021). Bu süreçte ulaşılan tezleri incelemek için araştırmacı tarafından çalışmanın amacına uygun olarak bir tez inceleme formu hazırlanmıştır. Yapılan analizler sonucu ortaya çıkan verilerin sunumunda tablo ve grafikler kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar şu şekilde ifade edilebilir: bu konuda lisansüstü tezlerin “2011-2024” yılları arasında yazıldığı tespit edilmiştir. İncelenen tezlerin 10 tanesinin yüksek lisans tezi, 2 tanesinin doktora tezi türünde olduğu ve bu tezlerin tümünde nicel araştırma yönteminin kullanıldığı saptanmıştır. Literatür incelendiğinde, değişen iş koşulları için önemli bir kavram olan kariyer uyumu konusunda ülkemizde yapılan çalışmaların oldukça az sayıda olduğu tespit edilmiştir. Kariyer uyumu hakkında yapılan tezlerin değerlendirilmesinin, bu alanda çalışacak araştırmacılara yol göstermesi ve literatüre sağlayacağı katkı açısından önemli olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer danışmanlığı, lisansüstü tezler, sistemik derleme

Kaynakça

• Akkök, F., ve Zelloth, H. (2010). Lifelong guidance-a feasible policy option for turkey. Ankara: İŞKUR Dökümanları.
• Alakuş, A. (2023). Lise öğrencilerinin kariyer uyumu ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkide analitik düşünmenin aracı rolü (Yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Estitüsü, Bursa.
• Altunok, B. (2023). Türkiye’de çalışma hayatında mesleki tükenmişlik ve iş-yaşam dengesi: sistematik derleme. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi, 5(1), 202- 209.DOI:http://doi.org/10.5281/zenodo.8341386
• Bölükbaşı, A. (2017). Lise öğrencilerinin kariyer uyumu ve yaşam doyumu ilişkisinde iyimserlik ve umudun aracı rolü (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Cansever, İ. H., Metin, A. ve Kişi, M. (2020). Tıp öğrencilerinin tıpta uzmanlık tercihlerini etkileyen faktörler üzerine sistematik derleme. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16 (27), 791-812. DOI: 10.26466-/opus.646193
• Creed, P.A., Fallon, T. and Hood, M. (2008). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219–229.
• Çınar, C. ve Ustaoğlu, E. A. (2023). Kamu hastanelerinde çalışan hemşireleri işte tutmayı etkileyen faktörler: sistematik derleme. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 72-90. DOI: 10.22466/acusbd.1252447
• Duffy, R. D. (2010). Sense of control and career adaptability among undergraduate students. Journal of Career Assessment, 18, 420.
• Erdoğmuş Zorver, C. (2011). Kariyer uyumu ve iyimserliği ölçeği’ nin geliştirilmesi. (Yüksek lisans tezi) Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Gamage, S. H. P. W., Ayres, J. R., and Behrend, M. B. (2022). A systematic review on trends in using moodle for teaching and learning. International Journal of STEM Education, 9(1), 1-24.
• Gelibolu, S. (2022). Yetişkinlerin kariyer uyumunu paradigma değişimi bağlamında kişisel ve kültürel değişkenlerle inceleyen bir model sınaması (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Glavin, K., & Berger, C. A. (2012). Using career construction theory in employment counseling for sales and office and administrative support occupations. Journal of Employment Counseling, 49(4), 185-191.
• Guzman, A. B. and Ok, C. K. (2012). The relations of employability skills to career adaptability among technical school students. Journal of Vocational Behavior, 10, 1016.
• Irmak, Ş., & Kaptan, F. (2023). The effect of STEM education on K-12 students’ career interest: A systematic review. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 56(1), 409-437. https://doi.org/10.30964/auebfd.1101201
• Ito, J. K. and Brotheridge, C. M. (2005). Does supperting employees’ career adaptability lead to commıtment, turnover, or both?. Human Resorce Management. Canada: Wiley Periodicals.
• Kalafat, T. (2014). Kariyer geleceği algısını etkileyen kişisel faktörlerin belirlenmesine yönelik bir model çalışması (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (16), 191- 205.
• Karakuzu, Ü. (2024). Kariyer uyumunu yordamada kariyer kaygısı ve kariyer yapılandırmanın rolü: 11. sınıf ve 12. Sınıf örneği (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kepis Salovy, D. (2017). Okuldan işe geçiş becerileri geliştirme programinin kariyer uyumu ve kariyer iyimserliğine etkisi. (Doktora tezi) Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Kuzgun, Y. (2004). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Küçükten, İ. (2023). Ortaokul öğretmenlerinin yaşam doyumlarinin yordayicilari olarak kariyer uyumu ve bilişsel esneklik (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• McMahon, M., Watson, M. and Bimrose, J. (2012). Career adaptability: A qualitative understanding from the stories of older women. Journal of Vocational Behavior, 80, 762–768
• Ömeroğlu, S. (2014). Polis akademisi öğrencilerine yönelik kariyer uyumu programinin etkililiğinin değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi) Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özyürek, R. (2013a). Kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları: Çocuk ve ergenler için kariyer rehberliği uygulamaları (1. baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., ... & Moher, D. (2021). Updating guidance for reporting systematic reviews: development of the PRISMA 2020 statement. Journal of clinical epidemiology, 134, 103-112.
• Paul, J., and Criado, A. R. (2020). The art of writing literature review: What do we know and what do we need to know? International Business Review, 29(4), 101717. https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2020.101717
• Pulakos, E. D., Schmitt, N., Dorsey, D. W., Arad, S., Hedge, J. W., & Borman, W. C. (2002). Predicting adaptive performance: Further tests of a model of adaptability. Human Performance, 15, 299–323.
• Sanatı, A. (2019). Lise öğrencilerinin ergen-ebeveyn kariyer uyumunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi) İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Savickas, M. L. (1999). The transition from school- to- work: a developmental perspective. The Career Development Quarterly, 47, 326- 336.
• Savickas, M. L., (2002). Career constructon: A developmental theory of vocatonal behavor. In Brown, D. (Ed.), Career choce and development. SanFrancsco: Jossey-Bass.
• Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. S. D. Brown, & R. W. Lent (Ed.), Career development and counseling: Putting theory and research to work. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Savickas, M. L. (2013). Career construction and theory. In D. Brown & R. W. Lent (Eds.). Career Development and Counseling (Second Edition). (pp. 147-183). New Jersey: John Wiley.
• Savickas, M. L., Nota, L., Rossier, J., Dauwalder, J.-P., Duarte, M. E., Guichard, J., & van Vianen, A. E. M. (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of Vocational Behavior, 75, 239–250.
• Seyidoğlu, H. (2016). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. İstanbul : Güzem Can Yayınları.
• Temurtaş, R. (2022). Lise öğrencilerinin gelecek yönelimi ve kariyer uyumu ilişkisinde meslek karari verme öz yetkinliğinin araci rolü (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ünal, Ş. (2020). Kadınlarin kariyer engelleri, çalışma iradeleri ve kariyer uyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yeşilyaprak, B. (2018). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığına Giriş. B.Yeşilyaprak (Editör) Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya (9.baskı) kitabı içinde (s.1-41). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yeşilyaprak B. (2008). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
• Yiğit, S. (2018). Üniversite öğrencilerinde kariyer uyumu, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılar ve kariyer kararsızlığı. (Yüksek lisans tezi) Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.