Türkçe Enneagram Literatürü Üzerine Değer Eğitimi Perspektifli Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 174 - 190, 30.12.2022

Rahime Betül Okur Karali , Hasan Meydan

https://doi.org/10.53629/sakaefd.1128868

Öz

Çalışmada, enneagram üzerine Türkçe literatürde hazırlanmış akademik çalışmaların eğitim perspektifinden incelemesi yapılarak değerler eğitiminde enneagram modelinin kullanımına yönelik çıkarımlar yapılmıştır. Bu kapsamda 2022 yılına kadar yapılmış 24 araştırmaya ulaşılmış ve enneagram modelinin çalışıldığı akademik araştırma alanları, ilişkilendirildiği araştırma problemleri ve çalışıldığı yöntemler belirlenmiştir. Çalışmada öncelikle eğitim alanında yapılan araştırmalara yer verilmesi ardından diğer alanlarda yapılan ve eğitime katkısı olduğu düşünülen çalışmaların yorumlanması amaçlanmıştır. İncelemeler sonucunda değer eğitimine yönelik çıkarımlarda bulunularak, öneriler geliştirilmiştir. Araştırma, betimsel belge tarama modelinde yapılandırılmış, verilerin analizinde nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda modelin eğitim öğretim süreçlerinde öğrenciyi tanımada, rehberlik ve yönlendirme hizmetlerinde, eğitim yönetimi alanında etkin şekilde kullanılabilir olduğu kanaati oluşmuştur. Bu bağlamda örneğin literatürde dört numaralı (özgün) ve beş numaralı (araştırmacı) kişilik tipindeki öğretmenlerin güç mesafesi algısının düşük çıktığı tespitinden hareketle eğitim yönetimini planlamanın faydalı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmalar Türkiye özelinde sosyal ağ bağımlılığı ile enneagram kişilik tipleri arasında paralellik göstermektedir. Değerler eğitiminde bu risk durumunu dikkate alan çalışmalara ihtiyaç vardır. Ennegram modelinin eğitimsel süreçlerde tanılama ve yönlendirmede kullanımını artırmak için ebeveyn ve öğretmenlerin modele ilişkin farkındalık ve yeterliliklerinin geliştirilmesinin eğitimin niteliğini artırıcı sonuçlar üretebileceğini düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, enneagram, enneagram ve eğitim, enneagram ve değer eğitimi, mizaç ve değer eğitimi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

A Review of Turkish Enneagram Literature in Value Education Perspective

Öz

In the study, the academic studies on the enneagram prepared in the Turkish literature were examined from the educational perspective and inferences were made for the use of the enneagram model in values education. In this context, 24 researches conducted until 2022 were reached and the academic research areas in which the enneagram model was studied, the research problems it was associated with and the methods in which it was studied were determined. In the study, firstly, it is aimed to include the researches in the field of education, and then to interpret the studies done in other fields and which are thought to contribute to education. As a result of the examinations, inferences about value education were made and suggestions were developed. The research was structured in the descriptive document scanning model, and document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the analysis of the data. As a result of the study, it has been concluded that the model can be used effectively in the field of education management, in the education and training processes, in recognizing the student, in guidance and guidance services. In this context, it has been concluded that it would be beneficial to plan the education administration, based on the fact that the power distance perception of teachers with personality types number four (original) and number five (researcher) in the literature is low. Studies show parallelism between social network addiction and enneagram personality types in Turkey. There is a need for studies that take this risk situation into account in values education. In order to increase the use of the Ennegram model in diagnosis and guidance in educational processes, it is thought that improving the awareness and competence of parents and teachers about the model can produce results that increase the quality of education.

Anahtar Kelimeler

Values education, Enneagram, enneagram and education, enneagram and values education, temperament and value education

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aca, G. (2020). Lise öğrencilerinin enneagram kişilik tipleri ile sosyal ağ bağımlılığı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Acarkan, İ. (2016). Kişiliğin dna’sı. İstanbul: Kurtuba Yayınları.
• Acarkan, İ. ve Zencer, K. (2021). Enneagram ile Öğrencini Keşfet. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Acarkan, İ. ,Serttürk, S. ve Kutluca, A. (2022). İlişkilerin 9 Rengi. İstanbul: Kurtuba Yayınları.
• Aktürk, Z. ve Taştan , K. (2020). Türkçe bir örneklemde enneagram kişilik tiplerinin sıklığı: Web tabanlı kesitsel bir çalışma. Ortadoğu Tıp Dergisi. 12(2), 211-218.
• Ateş, A. ( 2019). Öğretmenlerin mizaçları ile güç mesafesi algıları arasındaki ilişki. Marmara Üniversitesi ve Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Ortak Yüksek Lisans programı).
• Aycan, K. (2017). Dokuz tip mizaç modeli ile aktif müzik eğitimi uygulamalarının ilişkisi. GEFAD / GUJGEF. 37(3) :911-938.
• Boz, D. , Duran, C. ve Meral, H. (2021). Enneagram kişilik tiplerinin iş performansı üzerindeki etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79).
• Bozik, F.B. (2021). Bozik, FB (2021). Evliliğin enneagram kişilikleriyle olan ilişkilerine dair bakış açısıyla ilgili düşünceler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Burger, M. J. (2006). Kişilik. (Çev: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Cervone, D. ve Pervin, A. (2016). Kişilik Psikolojisi- Kuram ve Araştırma. (Çev: Mustafa Baloğlu.) Ankara: Nobel Yayınları.
• Çetinkaya, İ. (2019). Orta öğretim kurumlarının müdürlerinin liderlik özelliklerinin analizi: İstanbul örneği. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, A. (2020). Enneagrama göre kişilerin öğrenme tarzları. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(19), 13-29.
• Demir, Ü. (2016). Sosyal medya kullanımı ve aile iletişimi: Çanakkale’de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 9(2), 27-50.
• Dokuz kişilik tipi teorisini daha yakından anlayalım. (b.t.). Kendini Tanı, Başkalarını Anla: Enneagram’ la Kişiliğini Keşfet. https://onedio.com/haber/kendini-tani-baskalarini-anla- enneagram-la-kisiligini-kesfet-909789.
• Erçin, H. Ş. (2018). Sağlıklı yaşam biçimleri davranışları ile enneagram kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldırım Beyazıd Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
• Ergani, G. (2019). Eşlerde Mizaç Uyumu Ölçeği (n.d). TOAD Türkiye Ölçme Araçları Dizini. https://toad.halileksi.net/olcek/eslerde-mizac-uyumu-olcegi
• Erkan, İ. (2020) Enneagram modeline göre öğretmen adaylarının kişilik tipleri ile sınıf yönetimi özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Gökkaya, A. (2020). Anne babaların; enneagram bilgisi, ebeveyn tutumları ve affedicilik düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Gündüz, E. ve Keskin, F. (2019). Yaratıcı liderlik geliştirmede enneagram öğretisinin rolü. Akademik Platform Eğitim ve Değişim dergisi. 2(2):169-186.
• Hook, J. N., Hall, T. Davis, D., Van, T., Darly, R. Ve Conner, M.(2021). The Enneagram: A systematic review of the literature and directions for future research. Journal of Clinical Psychology;, Vol. 77 Issue 4 :865-883.
• Kabak, S. (2011). Enneagramın 7. Sınıf matematik öğretiminde grup çalışması etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karabulut, Y. (2007). Yeni kişilik teorisi enneagram ve din psikolojisi açısından kullanım alanları. Yüksek lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keskin, N. (2019). Yaratıcı liderlikte enneagram öğretisinin rolü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Palmer, H. (2014). Ruhun Aynası Ennegrama Yansıyan İnsan Manzaraları. (Çev. Okhan Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Pesen , S. R. (2015). Grafik tasarım göstergelerinin algılanmasında kişilik faktörünün enneagram modeline göre incelenmesi. Yüksek lisans Tezi. İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Riso, D. R. ve Hudson, R. (2020). Enneagram ile Kişilik Analizi. Çeviri : Günseli Aksoy. İstanbul: Butik Yayınları.
• Selçuk, Z. ve Yılmaz, E.D. (2018). Ebeveyn Benim: Dokuz Tip Mizaç Modeline Göre Ebeveyn-Çocuk İlişkileri. Ankara: Elma yayınları.
• Subaş, A. ve Çetin, M. (2017). Enneagram kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 160-181.
• Subaş, A. (2017). Okul yöneticilerinin “liderlik stilleri” ile “enneagram kişilik tipleri” arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin,İ. , Turan, H ve Yıldırım, A. (2020) Enneagram Kişilik Tipleri ve Akademik Başarı. KOSBED, (39), 149 – 158.
• Şirin, T. ( 2020). Enneagram Türkiye kişilik envanterinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin belirlenmesi. Turkish Studies , 15(2), 1375-1398.
• Üstündağ, M. F., Yılmaz, E. D., Uğur, K. ,Ünal, Ö. , Herdem, A. , Aydın, O., Aydemir, Ö. (2020). Major depresif bozukluk tanılı hastaların bireysel farklılıkları üzerine dokuz tip mizaç modeli odaklı bir inceleme. Klinik Psikiyatri Dergisi 23: 333-342.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, E.D. (2019). Öğretmen Benim. Ankara: Mizmer Yayınları.
• Yılmaz, E.D. , Gençer, A.G. ve Aydemir Ö. (2011). Tarihsel bir sistemin yeni bir mizaç modeline evrimi : Dokuz tip mizaç modeli. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12:165-166.
• Yılmaz, E. D. , Gençer, A. G. , Ünal, Ö. ve Aydemir, Ö. (2014). Enneagram’dan dokuz tip mizaç modeline: bir öneri. Eğitim ve Bilim, 39(173).
• Yılmaz, E. D. , Gençer, A. G. , Ünal, Ö. , Aydemir, Ö. , Örek, A. , Kesebir, S. , Yılmaz, A. Bilici, M. (2014) Dokuz tip mizaç özelliğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 39,171.
• Yılmaz, E. D. , Gençer, A. G. , Ünal, Ö. , Aydemir, Ö. , Örek, A. , Deveci, E. ve Kırkpınar İ. (2015). Dokuz tip mizaç modeli ile psikobiyolojik kişilik modeli ve affektif mizaç modeli arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16:95-103.
• Yüksel, A. ve Kızılgeçit, M. (2021). Enneagram Kişilik Modeli Bağlamında İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kişilik Özelliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Din Psikolojisi Dergisi, (3),9-38.