SANAT VE TERAPİ BAĞLAMINDA MÜZELERDE TURİST REHBERLİĞİ İLE İLGİLİ KAVRAMSAL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 95 - 109, 30.04.2020

Eda Öz Çelikbaş , Özlem Özbek

Öz

Türkiye’de 2012 yılı itibariyle akademik ve sosyal alanda kendini göstermeye başlayan sanat terapisi ve etkisi; kabul gören müze terapisi, eğitim alanında daha sık yer verilmesi gereken alanlardır. Müzede gerçekleştirilen eğitimlerin verimlilik üzerine etkisi yapılan araştırmalarca kanıtlanmıştır. Tüm bu örneklerden hareketle turların ve tur rehberlerinin de müze ve sanat eğitimlerini ileri ve yeni müfredatla tamamlama ihtiyaçları gerekebilir. Eğitimlerle pekiştirilmiş sanat turları, sanat ve terapi bağlamında iyi oluşa etki eden atölye etkinlikleri, ruhani yolculuğa etki edecek olan inziva programları gerçekleştirilebilir.
Müzeler ve sanat turizmi, terapötik süreç için çok önemlidir. Turizm ile sanat terapisinin bağlantısı turizm psikolojisindeki bireyin kendine özgü ve cesur tavrında yatar. Birey, tatil ihtiyacının dışında turizm alanında mutluluğuna etki edecek, kendini iyi hissettirecek alanlar da arar. Bu sebeple tur ihtiyacı dile gelebilir. Tur programları turzim rehberlik bağlamında da uzun yıllardır klasik bir akış ile hazırlanmaktadır. Bu akış, programda neredeyse tüm operatörlerce aynı şekilde hazırlanır. Turizm ve rehberlik alanında sanat bağlamında spesifik tur sisteminin ve tur rehberlerinin eksikliği alanda mevcuttur. Sanat turizmi olgusu unutulmadan, kültür turlarından ayrılarak, sanat turları da alana kazandırılmalıdır. Sanat turlarına en büyük kolaylığı da müze ve galeriler sağlamaktadır.
Ulusal bağlamda müzelerin sadece eski eserlerin depolandığı ve biriktirildiği mekanlar olmasından çok; öğrenme, deneyimleme, farkındalık yaratma ve ruhsal yolculuğa derin bir mekan imkanı sunabileceği olgusu yadsınmamalıdır. Pek çok sanatsal eğitim aktivitelerinin yanında içinde sanatın olduğu spiritüel eğitimlere de ev sahipliği yapabilecek olan müzeler, eşsiz eğitim mekanlarıdır.
Bu çalışmada, sanat terapisinin önemine, müzelerin sanat mekanlarının en önemli alternatiflerinden birisi olduğuna, sanat turları önerilerine ve bu bağlamda değerlendirilebilecek tur rehberliği bağlamında yeni oluşumlara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sanat terapisi, müze, tur rehberliği, seyahat terapisi, sanat mekanı

Kaynakça

• Armstrong, J. ve De Botton, A. (2014). Art As Therapy. (çev. Volkan Atmaca). İstanbul: Everest Yayınları
• Akmehmet, K. ve Ödekan, A. (2006), Historical development of museum education, İTÜ Magazine/Social Sciences Vol: 3, No: 1, 47-58 December.
• Altunbaş, A. ve Özdemir, C. (2012). Çağdaş Müzecilik Anlayışı ve Ülkemizde Müzeler. Mesleki / Bilimsel Çalışmalar ve Yayınlar. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı. http://teftis.kulturturizm.gov.tr.
• Ambrose, T. ve Crispin P. (2012). Museum Basics. Routledge: London.
• American Museum Association. (2019). “Museum Facts” <http://www.aam-us.org/aboutmuseums/museum-facts> (Access Date: 23.10.2019).
• Artun, A. (2008). ‘’Müzecilikte Kamusallığın Kaynakları ve Özel Müzeler’’ 21-27 Mayıs 26. Müzeler Haftası Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik 1 Sempozyumu Bildiriler Kitabı, VEKAM, Ankara, s.97-103
• Bostancıoğlu, B. ve Kahraman, M. E. (2017). Sanat Terapisi Yönteminin ve Tekniklerinin Sağlık-İyileştirme Gücü Üzerindeki Etkisi. Beykoz Akademi Dergisi. 2017, 5(2), 150-162
• Burke, P. (2001). Bilginin Toplumsal Tarihi. İstanbul: Yurt Yayınları.
• Çıldır, Z. (2014). ). “Türkiye’de Bir Eğitim Ortamı Olarak Müzelerin Kullanımına İlişkin Eğitimciler Tarafından Hazırlanan Raporlar”. CIU.Folklor Edebiyat, cilt:20, sayı:79, 2014/3 s. 179-188.
• Godwin, M. W. (1953). Museum Education Facilities, Museum, 6, 4, 224-227.
• Hooper Greenhill, E., (1994). Museum and Their Visitors. London: Rouledge.
• Hooper Greenhill, E. (1999). Müze ve Galeri Eğitimi. (çev. Meltem Örge Evren, Emine Gül Kapçı). (ed. Bekir Onur). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Hudson, K. (1977). Museums for the 1980’s: A Survey of World Trends. London: UNESCO
• ICOM and UNESCO, (1949). Museum Serve Children, Museum, 2/1. s. 23-52.
• Karadeniz, C. Ve Okvuran A. (2018). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye’de Müze Eğitimi: Tarihsel Gelişim Ve Gelecek Tasarıları, Millî Folklor, 2018, Yıl 30, Sayı 118, s. 101-113.
• Keleş, V. (2003). ''Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği'', Atatürk Üniversitesi, page 6, http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/SBED/article/view File / 6/50. (Access Date: 01.11.2019).
• Kozak, M. A. ve Bahçe, A. S. (2009). Özel İlgi Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bandeoğlu, Z. (2015). Türkiye'de kültür turizmi potansiyeli üzerine bir değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 155-168.
• Lewis, G. D. (2005). History of Museums, Encyclopedia Britannica Online, http://www.britannica.com/eb/article-9117298. (31.10.2019).
• Okan, B. (2018). Günümüz Müzecilik Anlayışındaki Yaklaşımlar Ve Müze Oluşumunu Etkileyen Unsurlar, Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi. Haziran 2018, Cilt 03,Sayı 04, s: 215-242
• Riviere, G. H. (1962). Unesco regional seminar on the role of museums in education, Trans. Selma Inal, ICOM National Committee of Turkey. İstanbul Press.
• Schwartz, A. (1967). Museum: The story of America’s treasure houses. New York: E.P. Dutton&Company.
• The Netherlands Museums Association. (2011). “More Than Worth It. The Social Significance of Museums”.https://www.museumvereniging.nl/Portals/0/NMV%20’More%20than%20worth%20it’.pdf (Access Date: 23.09.2017)