SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM HAREKETLİLİĞİNDE YEREL GIDALARIN ÖNEMİ ve REKABET AVANTAJI (KAVRAMSAL BİR ANALİZ)

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 255 - 269, 31.08.2022

Özkan Süzer Murat Doğdubay

Öz

Turizm endüstrisinin yüksek derecede ekonomik çıktıya odaklanması, zaman içerisinde kaynakların (doğal, kültürel ve ekonomik) zarar görmesine yol açmıştır. Kaynakların doğru kullanılabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi için sürdürülebilir turizm anlayışının benimsenmesi önemlidir. Sürdürülebilir turizm ile mevcut ihtiyaçlar giderilirken sonraki kuşakların hakları da korunmaktadır. Sürdürülebilir turizm kapsamında çeşitli çekim unsurları mevcuttur ve bunların en önemlilerinden biri de yerel gıdalardır. Yerel gıdalar üretilmesi, işlenmesi ve tüketilmesi süreçlerinde yerel topluma katkı sağlayan ürünlerdir. Sürdürülebilir turizm kapsamında önemli bir seyahat motivasyonu olan yerel gıdalar, destinasyona ait yerel kültürü iyi biçimde yansıtmakta ve sürdürülebilir bir tatil deneyimini desteklemektedir. Bu fonksiyonu ile yerel gıdalar sürdürülebilir turizm ile yükselmek isteyen destinasyonlar için önemli bir rekabet avantajıdır. Bu çalışmada da yerel gıdaların sürdürülebilir turizm için önemine dikkat çekmek amacı ile kavramsal bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Sürdürülebilir turizm, yerel gıda kavramları detaylı bir şekilde analiz edilmiş ve bazı genellemelere ulaşılmıştır. Çalışmanın ileride yapılacak ampirik çalışmalara temel teşkil etmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Gıda, Sürdürülebilir Turizm, Sürdürülebilirlik

THE IMPORTANCE AND COMPETITIVE ADVANTAGE OF LOCAL FOOD ON SUSTAINABLE TOURISM MOVEMENT (A CONCEPTUAL APPROACH)

Öz

Turizm endüstrisinin yüksek derecede ekonomik çıktıya odaklanması, zaman içerisinde kaynakların (doğal, kültürel ve ekonomik) zarar görmesine yol açmıştır. Kaynakların doğru kullanılabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi için sürdürülebilir turizm anlayışının benimsenmesi önemlidir. Sürdürülebilir turizm ile mevcut ihtiyaçlar giderilirken sonraki kuşakların hakları da korunmaktadır. Sürdürülebilir turizm kapsamında çeşitli çekim unsurları mevcuttur ve bunların en önemlilerinden biri de yerel gıdalardır. Yerel gıdalar üretilmesi, işlenmesi ve tüketilmesi süreçlerinde yerel topluma katkı sağlayan ürünlerdir. Sürdürülebilir turizm kapsamında önemli bir seyahat motivasyonu olan yerel gıdalar, destinasyona ait yerel kültürü iyi biçimde yansıtmakta ve sürdürülebilir bir tatil deneyimini desteklemektedir. Bu fonksiyonu ile yerel gıdalar sürdürülebilir turizm ile yükselmek isteyen destinasyonlar için önemli bir rekabet avantajıdır. Bu çalışmada da yerel gıdaların sürdürülebilir turizm için önemine dikkat çekmek amacı ile kavramsal bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Sürdürülebilir turizm, yerel gıda kavramları detaylı bir şekilde analiz edilmiş ve bazı genellemelere ulaşılmıştır. Çalışmanın ileride yapılacak ampirik çalışmalara temel teşkil etmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Local Food, Sustainable Tourism, Sustainability

Kaynakça

• Adams, D. C. & Salois, M. J. (2010). Local Versus Organic: A Turn in Consumer Preferences and Willingness-to-Pay. Renewable Agriculture and Food Systems, 25(4), 331-341.
• Akgül, U. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma: Uygulamalı Antropolojinin Eylem Alanı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (24),133- 164.
• Alkan, C. (2015). Sürdürülebilir Turizm: Alaçatı Destinasyonuna Yönelik Bir Uygulama. Journal of Yasar University,10(40), 6692-6710
• Apak, Ö. C. ve Gürbüz, A. (2018). Turistlerin Yöresel Gıda Ürünlerine İlgi Düzeyleri (Interest Levels of Local Food Products). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 334-349.
• Aransson, L. (1994). Sustainable Tourism Systems : The Example of Sustainable Rural Tourism in Sweden. Journal of Sustainable Tourism, 2 (1-2), 77-92
• Avcıkurt, C. (2015). Turizm Sosyolojisi Genel ve Yapısal Yaklaşım (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ayaz, N. ve Çobanoğlu, S. (2017). Ev Kadınlarının Turizm Amaçlı Yöresel Yemek Üretimine Bakış Açıları: Bartın İli Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 413-427.
• Bahar, O., Samırkaş, M. ve Çelik, N. (2015). Farklı Boyutlarıyla Sürdürülebilir Turizm. Muğla: Süre Yayınevi.
• Bérard L ve Marchenay P (2008). From Localized Products to Geographical Indications Awareness and Action. Resources des terroirs.
• Berno, T., Kline, C. & Wolf, E. (2014). Food Tourism in Academia. In: E. Wolf, J. Bussell, C. Campbell, W. Lange-Faria, & K. McAree (Eds.), Have Fork Will Travel: A Practical Handbook for Food and Drink Tourism Professionals. (p. 309–321). World Food Travel Association, Portland.
• Björk, P. & Kauppinen-Räisänen, H. (2012). A Netnographic Examination of Travelers’ Online Discussions of Risks. Tourism Management Perspectives, (2)3, 65-71.
• Björk, P. & Kauppinen-Räisänen, H. (2016). Local Food: A Source for Destination Attraction. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 28(1), 177-194.
• Bodemann, M., Golowko, N. & Weber, G. (2018). Environment and Elements for Sustainable Management: Fundamentals and Variables for Modelling; In: L. Henderson (Eds.), Environmental Change and Sustainability: Management, Challenges and Research Opportunities. New York: Nova Science Publishers.
• Bozkurt, İ. (2022). Sürdürülebilir turizm bakış açısıyla talebin yönetilmesinde taşıma kapasitelerinin hesaplanması ve pazarlamama çerçevesinde incelenmesi: Kapadokya örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Can, İ. İ. & Ağcakaya, H. (2019). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Mutfak Kültürünün Sürdürülebilirliği: Türkiye’deki Gastronomi Müzeleri Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 788-804.
• Chang, R.C., Kivela, J. & Mak, A.H. (2011). Attributes that Influence the Evaluation of Travel Dining Experience: When East Meets West. Tourism Management, 32(2), 307–316.
• Chen, Q. & Huang, R. (2019). Understanding the Role of Local Food in Sustaining Chinese Destinations. Current Issues in Tourism, 22(5), 544-560.
• Clark, G. & Chabrel, M. (2007). Measuring Integrated Rural Tourism. Tourism Geographies, 9(4), 371– 386.
• Cohen, E. & Avieli, N. (2004). Food in Tourism: Attraction and Impediment, Annals of Tourism Research, 31(4), 755-778.
• Cooper, C. (2002). Sustainability and tourism visions. VII Congreso Internacional del CLAD sobre la Reforma del Estado de la Administración Pública, Lizbon, 1-8
• Crespi-Vallbona, M., Domínguez Pérez, M. & Miró, O. M. (2019). Urban Food Markets and Their Sustainability: The Compatibility of Traditional and Tourist Uses. Current Issues in Tourism, 22(14), 1723-1743.
• Çelik, N. & Bahar, O. (2014). Sürdürülebilir Turizmin Turizm Talebi Üzerine Etkisi, İçinde: A. Kılıçlar (Ed.), 15.Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı (368-383). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Demir, C. & Çevirgen, A. (2006). Turizm ve Çevre Yönetimi, Sürdürülebilir Gelişme Yaklaşımı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Du Plessis, C. (1998). The meaning and definition of sustainable development, Pretoria: University of Pretoria. Du Rand, G. E., Heath, E. & Alberts, N. (2003). The Role of Local and Regional Food in Destination Marketing: A South African Situation Analysis. Journal of Travel & Tourism Marketing, 14(3), 97-112.
• Enright, M. J. & Newton, J. (2005). Determinants of Tourism Destination Competitiveness in Asia Pacific: Comprehensiveness and Universality. Journal of Travel Research, 43(4), 339-350.
• Girgin, G. K. (2018). Yerel Gıdaların Tüketilmesine Yönelik Turist Motivasyonlarının Ölçülmesi: Antalya’da Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 793-810.
• Girgin, A. & Sünnetçioğlu, S. (2021). Gastronomi Turizmi ve Sürdürülebilirlik. S. Şengül ve A. Kurnaz (Ed.), Gastronomi Turizmi Kavramlar, İlkeler ve Uygulamalar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Goodland, R. (1995). The Concept of Environmental Sustainability, Annual Review of Ecology and Systematics, 26, 1-24. Gössling, S. & Hall, M. (2013). Sustainable Culinary Systems: An Introduction. In: M. Hall, & S. Gössling (Eds.), Sustainable Culinary Systems: Local Foods, Innovation, Tourism and Hospitality (3–44). Abingdon: Routledge.
• Gürlük, S. (2010). Sürdürülebilir Kalkınma Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanabilir mi?. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.B.F.F. Dergisi, 5(2), 85‐99.
• Güven, A. (2016). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Yaratıcı Turizm: Antalya İli Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Hall, C.M. & Sharples, L. (2003). The consumption of experiences or the experience of consumption? An introduction to the tourism of taste. In: Hall, C.M., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N., Cambourne, B. (Eds.); Food Tourism Around the World (1-24), Oxford: Butterworth-Heinemann.
• He, L. P. (2006). Discussing the Food Tourism Resources in Changsha. Journal of Changsha University, 20 (3), 10–12.
• Helliwell J.F. (1998). Combining social cohesion and sustainable growth. Sustainable Development Research Institute.
• Hjalager, A. M. & Corigliano, M. A. (2000). Food for tourist determinants of an image. International Journal of Tourism Research, 2, 281- 293
• Hjalager, A.M. (2004), What Do Tourists Eat and Why? Towards a Sociology of Gastronomy in Tourism, Tourism (Zagreb), 52 (2), 195-201.
• Hu, Y. & Ritchie, J. B. (1993). Measuring Destination Attractiveness: A Contextual Approach. Journal of Travel Research, 32(2), 25-34.
• Ikert, J. E. (2012). The Essentials of Economic Sustainability. Virginia: Lynne Rienner Publishers.
• Ilbery, B., Saxena, G. & Kneafsey, M. (2007). Exploring Tourists and Gatekeepers’ Attitudes Towards Integrated Rural Tourism in the England-Wales Border Region. Tourism Geographies, 9, 441–468.
• Işıldar, P. (2016). Sürdürülebilirlik ve Turizm, İçinde: H. Kurgun; D. Bağıran Özşeker (Ed.), Gastronomi ve Turizm (Kavramlar- Uygulamalar- Uluslararası Mutfaklar- Reçeteler) (45- 63). Ankara: Detay Yayıncılık
• Johnston, P., Everard, M., Santillo, D. & Robert, K. H. (2007). Reclaiming the Definition of Sustainability, Environmental Science and Pollution Research, 14(1), 60-66.
• Kahraman, N. ve Türkay, O. (2012). Turizm ve Çevre, Ankara: Detay Yayıncılık
• Kent, E.P. (2015). Sustainability, USA: The MIT Press.
• Keskin, E. ve Örgün, E. (2015). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Sürdürülebilir Turizm Olgusunun Kavramsal Analizi: Ürgüp Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1) ,30-40.
• Koban, E. (2020). Gastronomik Turizm: Pazarlama ve Rekabet Yaklaşımıyla. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım
• Kodaş, D. ve Özel, Ç. (2016). Yerli Ziyaretçilerin Yerel Yiyecek Tüketim Güdülerinin Belirlenmesi: Beypazarı Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 83-96
• Kovács, I., Balázsné Lendvai, M. & Beke, J. (2022). The Importance of Food Attributes and Motivational Factors for Purchasing Local Food Products: Segmentation of Young Local Food Consumers in Hungary. Sustainability, 14(6), 3224.
• Kozak, N., Akoğlan Kozak, M. & Kozak, M. (2015). Genel Turizm, İlkeler-Kavramlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Leonhardt, G. & Sidali, K. L. (2017). This Cheese Tastes as it looks: Conferring Authenticity through Symbols and Narratives. In: Sarah, M., Sidali, K. L., Spiller, A. Ve Tschofen, B. (Eds.) Geographical Indications as Culturel Property (37 50). Göttingen Studies in Cultural Property 10. Universitatsverlag Göttingen
• Nath, S. & Roberts J. L. (2021). Transition from Economic Progress to Sustainable Development: Missing Links 3, In: J. L. Roberts, S. Nath, S. Paul, Y. N. Madhoo (Eds.), Shaping the Future of Small Islands: Roadmap for Sustainable Development (3-19), Palgrave Macmillan.
• Mensah A.M. & Castro L.C. (2004) Sustainable Resource Use & Sustainable Development: A Contradiction. Center for Development Research, University of Bonn 1, 22
• Mgonja, J. T., Backman, K. F., Backman, S. J., Moore, D. D., & Hallo, J. C. (2017). A Structural Model to Assess International Visitors’ Perceptions About Local Foods in Tanzania. Journal of Sustainable Tourism, 25, 796–816.
• Morelli, J. (2011). Environmental Sustainability: A Definition for Environmental Professionals, Journal of Environmental Sustainability, 1(1), 1-9.
• Morris, C. & Buller, H. (2003). The Local Food Sector: A Preliminary Assessment of its form and Impact in Gloucestershire. British Food Journal, 105, 559- 566.
• Paehlke, R. (1999). Towards Defining, Measuring and Achieving Sustainability, Tools and Strategies for Environmental Education, In: Becker, E. & Jahn, T. (Eds.) Sustainability and The Social Sciences (243-263), London, Zed. Pesonen, P., Komppula, R., Kronenberg, C. & Peters, M. (2011). Understanding the Relationship Between Push and Pull Motivations in Rural Tourism , Tourism Review, 66(3), 32-49.
• Pittel, K. (2002). Sustainability and Endogenous Growth, Cheltenham, UK and Northampton. MA, US: Edward Elgar.
• Quan, S., & Wang, N. (2004). Towards a Structural Model of the Tourist Experience: An Illustration from Food Experiences in Tourism, Tourism Management, 25(3), 297–305
• Rand, G.E.D., Heath, E. & Alberts, N. (2003). The Role of Local and Regional Food in Destination Marketing. Journal of Travel & Tourism Marketing, 14 (3-4), 97–112
• Redclift, M. (1993). Sustainable Development: Needs, Values, Rights, Environmental Values, 2(1), 3-20.
• Ritchie, J. R. B. (1999). Crafting a Value-Driven Vision for a National Tourism Treasure, Tourism Management, 20 (2), 273- 282.
• Sims, R. (2009). Food, Place and Authenticity: Local Food and the Sustainable Tourism Experience. Journal of Sustainable Tourism, 17 (3), 321-336.
• Swanson, K.K. & Timothy, D.J. (2012). Souvenirs: icons of meaning, commercialization and commoditization, Tourism Management, 33(3), 489-499.
• Şen H., Kaya A. & Alpaslan B. (2018). Sürdürülebilirlik Üzerine Tarihsel ve Güncel Bir Perspektif. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 29(107),1-47.
• UNEP & WTO (2005). Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers, United Nations Environment Programme and World Tourism Organization.
• UNWTO (1998). Guide for Local Authorities on Developing Sustainable Tourism, Madrid: World Tourism Organization.
• Ünal, A., ve Taş, M. (2022). Tüketicilerin Sosyal Medya Üzerinden Yerel Gıda Ürünü Satın Almayı Kabullerine Yönelik Bir Araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 321-343.
• WCED (1987). Our Common Future. Oxford: Oxford University Press.
• Yılmaz, H. ve Şenel ,P. (2014). Turistik Bir Çekicilik Olarak Gastronomi Müzeleri. 15. Ulusal Turizm Kongresi. Engelsiz Turizm Kongre Kitabı (499-510), Ankara.
• Yüncü, H.R. (2010). Sürdürülebilir Turizm Açısından Gastronomi Turizmi ve Perşembe Yaylası. İçinde: Şengel, S. (Ed.), 10. Aybastı-Kabataş Kurultayı, Yerel Değerler ve Yayla Turizmi (27-34). Eskişehir: Detay Yayıncılık
• Gilman, R. (1992). “Sustainability” UIA/AIA Call for Sustainable Community Solutions, (Çevrimiçi), https://www.context.org/about/definitions/#sustainability, [20.07.2022]
• Long, T. (2015). Offer Culinary Experiences to Increase Hotel Bookings Industry View. Software Advice https://www.softwareadvice.com/hotel-management/industryview/culinary-experiences-report-2015/ [Erişim Tarihi: 31.07.2022 ]