EVALUATION OF THE DIFFERENCES OF ALBERT AND BOEHM SYSTEM CLARINET TYPES USED IN TURKISH AND CLASSİCAL MUSIC

Yıl 2023, , 608 - 619, 12.12.2023

Kaya Kılıç

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1403895

Öz

The clarinet instrument has been used by different cultures and societies in many areas of music from past to
present. The clarinet, which is classified as woodwind instruments, has become an instrument that has always
preserved its place over the years. Thanks to the importance of the technical and acoustic structure of the
instrument, it has been accepted not only as a soloist instrument, but also in bands, orchestras and chamber
music. The instrument, which has undergone both structural and different mechanism changes from the
time it was first released to the present, has undergone significant changes and moved to a different position
thanks to the instrument makers Denner and Müller. Theobald Boehm and Eugene Albert, who were the
important instrument makers and performers of the period in the 1800s, made the instrument technically
easier for the performers with the various improvements they made to the clarinet. In the article, detailed
information about two different clarinet systems called Albert and Boehm systems is presented. While the
G clarinet, which is the Albert system, is commonly used in Turkish music, the B-flat clarinet, which is the
Boehm system, is preferred in most European countries. It is aimed to present a detailed examination in
the article about which criteria and choices the reason for this preference depends on, and what should be
considered when making a choice. In addition, the development of the clarinets, starting from their history to
the present, has been examined, and information has been presented by making comparisons. In the research,
it has been determined that there are very few sources about the Albert and Boehm system, structures that
include a detailed examination.

Anahtar Kelimeler

Albert system, Boehm system, Clarinet, Clarinet types, Woodwinds

TÜRK MÜZİĞİ VE BATI MÜZİĞİNDE KULLANILAN ALBERT VE BOEHM SİSTEM KLARNET TÜRLERİNİN FARKLILIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Klarnet çalgısı geçmişten günümüze müziğin birçok alanında farklı kültürler ve toplumlar tarafından
kullanılmıştır. Ağaç nefesli çalgılar sınıfına giren klarnet, yıllar boyunca yerini hep koruyan bir çalgı
olmuştur. Çalgının teknik ve akustik yapısının önemi sebebiyle sadece solist çalgı olarak değil, bandolar,
orkestralar ve oda müziğinde de kabul görmüştür. İlk kullanılmaya başlandığı zamandan günümüze kadar
olan süreçte hem yapısal hem de farklı mekanizma değişikliğine uğramış olan çalgı yapımcıları olan Denner
ve Müller sayesinde önemli değişime uğrayıp farklı bir konuma taşınmıştır. 1800’lü yıllarda dönemin önemli
çalgı yapımcıları ve icracıları olan Theobald Boehm ve Eugene Albert, klarnet üzerinde yaptıkları çeşitli
güncellemelerle çalgıların icracılar için teknik açıdan daha icra edilir hale gelmesini sağlamışlardır. Makalede
Albert ve Boehm sistem olarak adlandırılan iki farklı klarnet sistemi hakkında detaylı bilgiler sunulmuştur.
Türk müziğinde genellikle Albert sistem olan sol klarnet kullanılırken Avrupa’daki çoğu ülkede Boehm sistem
olan si bemol klarnet tercih edilmektedir. Bu tercih sebebinin hangi kriter ve seçimlere bağlı olduğu, tercih
yaparken nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında makalede detaylı bir inceleme sunulması amaçlanmıştır.
Ayrıca klarnetlerin tarihçesinden başlayarak günümüze kadar uzanan gelişimi incelenmiş, karşılaştırmalar
yapılarak bilgiler sunulmuştur. Yapılan araştırmada Albert ve Boehm sistem ile ilgili çok az kaynak olduğu
belirlenmiş olup, detaylı bir inceleme sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Albert sistem, Boehm sistem, Klarnet, Klarnet türleri, Tahta üflemeliler

Kaynakça

• Arslan, F. ve Sarıboğa, B. (2012). Flüt Tarihinde Theobald Boehm ve Flüte Getirdiği Yenilikler. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(4) 133-140.
• Çağrı, S. (2006). Avrupa’da ve Türkiye’de Klarnetin Tarihsel Gelişimi, Türk Müziği İcrasında Klarnet Çeşitlerinin Ses Sahaları ve Parmak Pozisyonları Bakımından Uygunluğunun İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hoeprich, E. (2008). The Clarinet. London: Yale University Press.
• Kalender, C. ve Akgül Barış, D. (2022). Tamperamanın Tarihçesine kısa Bir Bakış. Sanat ve Tasarım Dergisi, 12 (1) 331-346.
• Kılıç, K. (2009). Klarnet Tarihi, Klarnetin Tarihsel Gelişimi, Brahms Klarnet Sonatları’nın İncelenmesi ve Analizleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Eser Metni. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Lawson, C. (1995). The Cambridge Companion to the Clarinet. Cambridge: Cambridge University Press.
• Montagu, J. (2007). Origins and Development of Musical Instruments. Lanham: Scarecrow Press.
• Pagliaro, M. J. (2016). Basic Elements of Music. Maryland: Rowman & Littlefield.
• Rice, A. (2008). The Clarinet in the Classical Period. USA: Oxford University Press
• Sağlam, O. (2021). Boehm ve Albert Sistemin Karşılaştırılması, Fransız Sistem Sol Klarnet Üzerine Çalışma Önerileri. İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
• Terlikol, G. (2006). Klarnette Boehm Mekanizmasının Bulunuşu ve İşleyiş Biçimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Adana.