ERKEN DÖNEM ŞÂFİÎ FAKİHLERİNDEN İBN SÜREYC VE SAYRAFÎ’NİN İHTİLAF ETTİKLERİ USÛL MESELELERİ VE BU İHTİLAFIN MEZHEPTEKİ İZDÜŞÜMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 1, 199 - 227, 30.04.2019

Mehmet Aziz Yaşar

Öz

Hicri III. ve IV asırlarda genel olarak fıkıh ilminin
özelde de Şâfiî fıkıh düşüncesinin gelişip sistemleşmesinde ciddi katkılar
sağladıkları bilinen önemli fakîhler yetişmiştir. Bu şahsiyetler, dağınık halde
buldukları fıkıh mirasını kendi ilmî birikim ve yorum süzgecinden geçirerek
sistematik bir şekilde sonrakilerin istifadesine sunmuşlardır. Nitekim bu
fakîhlerin başında Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ömer İbn Süreyc el-Kâdî (ö. 306/919) ve
Muhammed b. Abdillah es-Sayrafî (ö. 330/942) gibi önemli şahsiyetler
gelmektedir. Öyle ki, Şâfiî fıkhına yönelik hizmetleri yanı sıra özellikle
fıkıh usûlünün tekâmülü hususunda yaptıkları katkılar takdire şayandır. Ancak
Mütekellim usûl düşüncesi açısından kayıp halka olarak nitelendirebileceğimiz
bu asırlarda İmam Şâfiî’nin er-Risâle’si dışında adı geçen Şâfiî
fakîhlerinden bize ulaşan herhangi bir usûl eseri bilinmemektedir. er-Risâle
ise usûlün tüm konu ve kaidelerini muhtevi değildir. Dolayısıyla bu asırlarda
yaşamış İbn Süreyc ve Sayrafî gibi fakîhlerin usûl görüşleri büyük önem arz
etmektedir. Bu bağlamdan hareketle çalışmada, söz konusu fakîhler arasında
ihtilaf konusu olmuş; hitap anından beyânı tehir etmenin hükmü, muhassısı
araştırılmaksızın âm ile amel edilebilmesinin hükmü, mefhûmu’s-sıfatın delil
oluşu, Hz. Peygamber’in mutlak fiillerinin ümmet için ifade ettiği hüküm,
lügatin kıyasla sübûtu ve kıyas ile neshin hükmü gibi konular irdelenecektir.
Esasen mezkûr meselelerin her biri müstakil birer araştırma konusu olmakla
birlikte, burada İbn Süreyc ve Sayrafî’nin, mezkûr meselelere ilişkin görüş ve
delilleri mukayese edilerek bir değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şâfiî, İbn Süreyc, Sayrafî, Usûl Görüşleri

THE METHOD MATTERS THAT IBN SÜREYC AND SAYFARİ OF EARLY-PERİOD SHAFİİ SCRİBES MADE AS CONTROVERSY AND THE REFLECTİON OF THİS CONTROVERSY İN THE RELİGİOUS SECTS

Öz

Great Fıqihs
who made a big contribution in order to develop a systematized structure of the
general fıqh science and- especially for Shafii fıqh thoughts -were educated in
third and fourth centuries in the Hijri calendar. These important figures
presented the fıqh heritages of their predecessors, which were in a dispersed
situation, in an organized framework to their successors as evaluating these
issues according to their own intellectual and interpretation. Abu’l-Abbas
Ahmet b. Umar Ibn Süreyc el-Qâdî ve Muhammad b. Abdullah es-Sayrafî is ones of
these important figures.  Contributions of these mentioned people for
Shafii fıqh is an undeniable fact. Especially, their services on fıqh
methodology are respectable. According to the speaker theologian methodology
thoughts, there haven't been any methodological work coming nowadays, but
Er-Risale of Iman Shafii, belongings these periods which are described as lost
rings. As it was the first of its kind, we have to give due, however; it
doesn't comprise all issues and rules of the methodology. For this reason, the
methodology opinions of Ibn Süreyc and Sayrafi who lived in this period are so
significant. In this regard, a methodological opinions causing controversy
between both faqihs will scrutinize in this study: the provision of
delaying declaration in the course of the address, the provision of performing
with The General Term without investigating the dedicator, accepting notion
of adjectives as an
evidence, the provision of absolute acts of Prophet Muhammed (PBUH) on ummah, provision
of comparison of certainty in lexical context and comparison of naskh.
Basically, as each of these issues is able to study into a researching
framework, it will be only evaluated these both faqihs' opinions on these
mentioned issues comparatively.

Anahtar Kelimeler

Shafii, İbn Süreyc, Sayrafî, Methodologic Opinions

Kaynakça

• ‘AKÛN, Tevfik, el-Ârâü’l-Usûliyye li Ebî Bekr es-Sayrafî, (Yayınlanmamış mastır Tezi, Câmi‘Atu Cezair 2001).‘ATTÂR, Hasan b. Muhammed, Hâşiyetü’l-‘Attâr ala Cem‘i’l-Cevâmi‘, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ty.ÂMİDÎ, Seyfüddîn Ali b. Ebî Ali, el-İhkâm fî Usuli’l-Ahkâm, (thk. Abdurrazzak Afîfî), el-Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut ty.BÂBÂNÎ, İsmail b. Muhammed Emin el-Bağdâdî, Hediyetü’l-Ârifîn ve Esmâü’l-Müellefîn ve Âsâru’l-Musannefîn, Vekâletü’l-Me‘ârifi’l-Celîle, İstanbul 1370/1951.BÂBERTÎ, Ekmelüddîn Muhammed b. Muhammed, er-Rudûd ve’n-Nukûd Şerhu Muhtasari İbn Hâcib, (thk. Dayfullah b. Salih-Terhîb b. Rabî‘Ân ), Mektebetü’r-Ruşd, yy., 1426/2006.BAĞCI, H. Musa, “Hz. Peygamber’in Örnekliğinin Günümüzdeki Önemi”, İslami İlimleri Dergisi Yayınları, (2014), ss. 107-123. BAĞDÂDÎ, Bekir Ahmed b. Ali el-Hatîb, Târîhu Bağdâd ve Züyûluh, (thk. Mustafa Abdülkadir Atâ), Beyrût: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1417/1997.BAĞDÂDÎ, Bekir Ahmed b. Ali el-Hatîb, Târîhu Bağdâd, (thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1422/2001.¬¬¬________, el-Fakîh ve’l-Mütefakkih, (thk. Abdurrahman Âdil), Dâru İbnü’l-Cevzî, Suud 1421/2000.BEYHAKÎ, Ebû Bekir Muhammed b Hüseyin, es-Sünenü’s-Kübrâ, (thk. Muhammed Abdulkadir Atâ), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2003.BUHÂRÎ, Abdulaziz, Keşfü’l-Esrâr Şerhu Usûli’l-Pezdevî, Dâru’l-Kitâbi’l-İslâmî, yy. ty.BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, (thk. Muhammed Zuheyr b. Nâsir), Dâru Tavki’n-Necât, yy. 1422/2002.CESSÂS, Ebû Bekir Ahmed b. Ali, Şerhu Muhtasari’t-Tahâvî, (thk. İsmetullah vd.), Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, yy. 1431/2010.CÜBÛRÎ, Hüseyin b. Halef, el-İmâm Ebu’l-Abbâs İbn Süreyc ve Ârâuhu'l-Usûliyye, el-Câmi‘atu'l-İslâmiyye, Medine 1419/1998.CÜVEYNÎ, Abdülmelik b. Abdullah, el-Burhân fî Usûli’l-Fıkıh, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1418/1997.________, Kitabu’t-Telhîs fî Usûli’l-Fıkıh, (thk. Abdullah en-Nîbâlî-Seyyid Ahmed el-Ömerî), Dâru’l-Beşâir’i-İslâmiyye, Beyrut ty.________, Nihâyetü’l-Matlab fî Dirâyeti’l-Mezheb, (thk. Abdulâzîm Mahmud ed-Dîb), Dâru’l-Minhâc, yy. 1428/2007.DÂRİMÎ, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman, Sünenü’d-Dârimî, (thk. Hüseyin, Selim Esed ed-Dârânî), Dâru’l-Müğnî li’n-Neşr ve’t-Tavzî‘, Suud 1412/2000.EBÛ DAVUD, Süleyman b. el-Aş‘as, Sünenu Ebî Dâvud, el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrût ty.EBÛ ZÜR‘A, Ahmed b. Abdürrahim, el-Ğaysü’l-Hâmi‘ Şerhu Cem‘i’l-Cevâmi‘, (thk. Muhammed Tâmir Hicâzî), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, yy. 1425/2004.EBU’L-BASAL, Ali, “Mefhûmu’s-Sıfat ve Eserâf Fîh Beyne’l-Usûliyyîn Ala’l-Furuu”, Mecelletu’l-Menâr, c. V, say.: 2, 2000, ss. 11-29.EBU’L-VEFÂ, Ali b. Âkil, el-Vâzih fî Usûli’l-Fıkıh, (thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî), Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1420/1999.EMÎR PADİŞAH, Muhammed Emin b. Mahmud, Teysîru’t-Tahrîr, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1403/1983.ENSÂRÎ, Zekeriyya b. Muhammed, Esne’l-Metâlib fî Şerhi Ravdi’t-Tâlib, Dâru’l-Kitabi’l-İslâmî, yy. ty.GAZZÂLÎ, Muhammed b. Muhammed, el-Mustasfâ min İlmi’l-Usûl (thk. Muhammed b. Abdisselâm Abduşşâfî), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, yy. 1413/1993.HALLÂF, Abdulvehhâb, İlmu Usûli’l-Fıkıh, Mektebetu’d-Da‘ve, Mısır ty.HAMMÂDÎ, İdris, el-Hitâbu’ş-Şer‘î ve Turuku İstismârih, el-Merkezu’s-Sikâfî, Beyrut 1414/1994.HEYTÛ, Muhammed Hasan, el-İçtihâd ve Tabakâtu Müçtehidi’ş-Şâfiîyye, Müessesetü’r-Risâle Beyrut 1409/1988.HİNDÎ, Safiyüddîn Muhammed b. Abdirrahim, Nihâyetü’l-Vusûl fî Dirâyeti’l-Usûl, (thk. Sâlih b. Süleyman el-Yusuf ve Se‘d b. Sâlim), el-Mektebetü’t-Ticâriyye, Mekke ty.HİNN, Mustafa Said, Eseru’l-İhtilâf fi’l-Kavâidi’l-Usûliyye fî İhtilâfi’l-Fukahâ, Müssesetü’r-Risâle, Beyrût 1418/1998.İBN EN-NECCÂR, Muhammed b. Ahmed, Muhtasaru’t-Tahrîr Şerhü’l-Kevkebi’l-Munîr, (thk. Muhammed ez-Zuhaylî ve Nezîh Hammâd), Mektebetü’l-‘Abîkân, 1418/1997.İBN EŞKAR, Muhammed b. Süleyman, Af‘âlü’r-Rasûl Sallallahû Aleyhi ve Sellem ve Delâletuhâ ala’l-Ahkâm’ş-Şer‘iyye, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1424/2003.İBN HALLİKÂN, Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtü’l-A‘yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zamân, (thk. İhsân Abbâs), Dâru Sadr, Beyrût ty.İBN HAZM, Ali b. Ahmed b. Said ez-Zâhirî, en-Nebzetü’l-Kâfiye fî Ahkâmi Usûli’d-Dîn, (thk. Muhammed Ahmed Abdülaziz), Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1405/1984.İBN KÂDÎ ŞÜHBE, Ahmed b. Muhammed, Tabakâtü’ş-Şâfiîyye, (thk. Hâfız Abdulalim Hân), Âlemü’l-Kütüb, Beyrût 1407/1986.İBN KAYYİM, Muhammed b. Ebî Bekir el-Cevzî, İ‘lâmü’l-Muvekk‘în an Rabbi’l-Âlemîn, Dâru İbnü’l-Cevzî, Suud 1423/2003.İBN KESÎR, Ebu’l-Fedâ İsmail b. Ömer, Tabakâtü'ş-Şâfiîyyîn, (thk. Ahmed Ömer Hâşim), Mektebetü’s-Sikâfeti’d-Dîniyye, yy. 1413/1993.________, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, (thk. Muhammed Hüseyin Şemsüddîn), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1419/1998.İBN KUDÂME, Abdullah b. Ahmed İbn Kudâme el-Makdisî, Ravdatü’n-Nâzır ve Cennetü’l-Münâzır, Müessesetü’r-Reyyân, yy. 1423/2002.İBN NÜCEYM, Zeynüddîn b. İbrahim, el-Bahru’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Dâru’l-Kitâbi’l-İslâmî, Beyrut ty.İBN SÜREYC, Ahmed b. Ömer, el-Vedâi‘ li Mansûsi’ş-Şerâi‘, (thk. Sâlih b. Abdullah), nşr. el-Câmi‘Atü’l-İslâmiyye, Medine ty.İBNÜ’N-NEDÎM, Muhammed b. İshak, el-Fihrist, (thk. İbrahim Ramazan), Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1417/1997.İBNÜ’S-S‘Î, Tâcüddîn Ali b. Enceb, ed-Dürrü’s-Semîn fî Esmâi’l-Müsannifîn, (thk. Ahmed Şevkî-Muhammed Said Hınsî), Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, Tunus 1430/2009.İSFAHÂNÎ, Mahmud b. Abdirrahman, (749/1348), Beyânü’l-Muhtasar Şerhu Muhtasari İbn’il Hâcib, (thk. Muhammed Müzaffer Bekâ), Dâru’l-Medenî, Suud 1406/1986.İSNEVÎ, Cemalüddîn Abdurrahim b. Hasan, et-Temhîd fî Tahrîci’l-Furû‘i ala’l-Usûl, (thk. Muhammed Hasan Heytû), Müessesetü’r-Risâle, Beyrût 1400/1980.KÂFİ DÖNMEZ, İbrahim, “Beyân”, VI, DİA, TDV Yayınları, Ankara 1992, ss. 23-25.KARÂFÎ, Şihâbuddîn Ahmed b. İdris, el-Fürûk (Envâru’l-Burûk fî Envâi’l-Fürûk, Âlemü’l-Kütüb, yy. ty.KARÂFÎ, Şihâbüddîn Ahmed b. İdrîs, Nefâisü’l-Usûl fî Şerhi’l-Mahsûl, (thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd- Ali Muhammed Muavviz), Mektebetu Nezzâr Mustafa el-Bâz, yy.KÂRÎ, Ali b. Sultan Muhammed el-Mollâ, Şerhu Nuhbeti’l-Fikr fî Mustalahâti Ehli’l-Eser, (thk. Abdulfeth Ebû Ğudde), Dâru’l-Erkam, Beyrut ty.KÂSÂNÎ, Alâuddîn Ebû Bekir b. Mesud, Bedâi‘u’s-Senâi‘ fi Tertibi’ş-Şerâi‘, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, yy. 1406/1986.KÂTİB ÇELEBÎ, Mustafa b. Abdillah, Keşfü’z-Zünûn an Esmâi’l-Kütüb ve’l-Fünûn, Mektebetü’l-Müsennâ, Bağdat 1360/1941.________, Süllemü’l-Vusûl İlâ Tabakâti’l-Fühûl, (thk. Muhammed Abdulkâdir el-Arnavut), Mektebetu İrcica, İstanbul 1431/2010.KEHHÂLE, Ömer b. Ridâ, Mu‘cemü’l-Müellifîn, Mektebetü’l-Müsennâ, Beyrut ty.KOMİSYON, Hazânetü’t-Türâs- Fihrisü’l-Mahtûtât, LXI, 50; LXXIV.MAHALLÎ, Muhammed b. Ahmed, el-Bedru’t-Tâli‘ fî Halli Cem‘i’l-Cevâmi‘, (thk. Murtazâ Ali b. Muhammed ed-Dâğıstânî), Müessesetü’r-Risâle Dımaşk 1426/2005.MAKDİSÎ, Muhammed b. Müflih, Usûlü’l-Fıkıh, (thk. Fehd b. Muhammed es-Sedehân), Mektebetü’l-ʽAbikân, 1420/1999.MÂVERDÎ, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed, el-Hâvi’l-Kebîr fi Fikhi’l-İmam eş-Şâfiî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1419/1999.MÂZERÎ, Muhammed b. Ali, Îzâhü’l-Mahsûl min Burhâni’l-Usûl, (thk. Ammâr et-Tâlibî), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, yy. ty.MERDÂVÎ, Ali b. Süleyman, et-Tahbîr şerhü’t-Tahrîr, Mektebetü’r-Rüşd, Riyad 1421/2000.NEMLE, Ali b. Muhammed, İthâfu Zevi’l-Besâir bi Şerhi Ravadati’n-Nâzir, Dâru’l-Âsime, Riyad 1417/1996.NEVEVÎ, Zekeriyya Yahya b. Şeref, Şerhu’n-Nevevî alâ Müslim, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1392/1972.________, el-Mecmû‘ Şerhu’l-Mühezzeb, dâru’l-fikr, yy. ty.________, Tehzîbu’l-Esmâi ve’l-Lugat, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ty.ÖZEN, Şükrü, “İbn Süreyc, Ebu’l-Abbâs”, XX, DİA, TDV Yayınları, Ankara 1999, ss. 363-366.RÂZÎ, Muhammed b. Ömer, el-Mahsûl fi İlmi Usûli’l-Fıkıh, (thk. Tâhâ Câbir Feyyâd el-‘Alvânî), Müessesetü’r-Risâle, 1418/1997.SAFEDÎ, Halîl b. Aybek, el-Vâfî bi’l-Vefyât, (thk. Ahmed el-Arnavût ve Mustafa Türkî), Dâru İhyâi’t-Türâs, Beyrut 1420/2000.SAN‘ÂNÎ, Muhammed b. İsmail Emîr, Sübülü’s-Selâm, Dâru’l-Hadîs, yy. ty.SE‘ÎDÂN, Velîd b. Râşid, Telkîhu’l-Efhâmi’l-Aliyye bi Şerhi Kavâidi’l-Fıkhiyye, nşr. http://shamela.ws/index.php/book/842,(1.11.2018).SEM‘ÂNÎ, Mansûr b. Muhammed, Kavâti‘u’l-Edille fi’l-Usûl, (thk Muhammed Hasan eş-Şâfiî), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrût 1418/1999.SERAHSÎ, Muhammed b. Ahmed, Usûlü’s-Serahsî, Dâru’l-Maʽrife, Beyrût ty.SİMLÂLÎ, Ebû Abdullah el-Hüseyin b. Ali el-Cercârî, Ref‘u’n-Nikâb an Tankîhi’ş-Şihâb, (thk. Ahmed b. Muhammed es-Serrâc-Abdurrahman b. Abdullah el-Cebrîn), Mektebetü’r-Rüşd, Suud 1425/2004.SİNÂVENÎ, Hasan b. el-Hâc Ömer b. Abdillah, el-Aslü’l-Câmi‘ li Îdâhi’d-Düreri’l-Manzûmeti fi Silki Cem‘i’l-Cevâmi‘. Matba‘atu’n-Nahda, Tunus ty.SÜBKÎ, Abdulvehhâb b. Ali, Cem‘u’l-Cevâmi‘, (thk. Abdulmün‘îm Halil İbrahim), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2003.________, el-İbhâc fî Şerhi’l-Minhâc, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1416/1995.________, Raf‘u’l-Hâcib an Muhtasari İbn’il-Hâcib, (thk. Ali Muhammad Muavvaz-Adil Ahmed Abdulmevcûd), Âlemu’l-Kütüb, Beyrût 1419/1999.________, Tabakâtü’ş-Şâfiîyyetü’l-Kübrâ, (thk. Mahmud Muhammed et-Tenûhî-Abdulfettâh Muhammed el-Hulv), Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, yy. 1413/1992.________, Cem‘u’l-Cevâmi‘, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1424/2003.ŞABÂN, Zekiyyüddîn, İslâm Hukuku İlminin Esasları, (çev. İbrahim Kâfi Dönmez), TDV Yayınları, Ankara 2009.ŞÂFİÎ, Muhammed b. İdris, el-Umm, nşr. Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1410/1990.________, er-Risâle, (thk. Ahmed Şakir), Mektebetu’l-Halebî, Mısır 1358/1940.ŞEVKÂNÎ, Muhammed b. Ali, İrşâdü’l-Fühûl ilâ Tahkîki’l-Hakk min İlmi’l-Usûl, (thk. Şeyh Ahmed ‘Azv ‘İnâye), Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, yy. 1419/1999.ŞINKÎTÎ, Muhammed el-Emîn, Edvâü’l-Beyân fî Îdâhi’l-Kur’an bi’l-Kur’an, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1415/1995.ŞÎRÂZÎ, Ebû İshâk İbrahim b. Ali, el-Luma‘, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, y.y. 1423/2003.________, et-Tabsire, (thk. Muhammed Hasan Heytû), Dâru’l-Fikr, Dımaşk 1413/1993.________, Tabakâtü’l-Fukahâ, (thk. İhsan Abbas), Dâru’r-Râidi’l-Arabî, Beyrut 1390/1970.TÛFÎ Süleyman bi Abdilkavî, Şerhu Muhtasari’r-Ravdâ, (thk. Abdullah b. Abdilmuhsîn et-Türkî), Müessesetu’r-Risâle, Beyrût 1407/1997.YÂİFİ‘Î, Afîfüddîn Abdullah b. Es‘ad, Mirâtü’l-Cinân ve ‘İbretü’l-Yekzân fî Ma‘rifeti Mâ Yu‘teber min Havâdisi’z-Zaman, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1417/1997.YAŞAR, Mehmet Aziz, Tâcüddîn es-Sübkî ve Usûlcülüğü, Mardin Sesi Matbaacılık, Mardin 2018. YILMAZ, Harun, Fihrisu Âli’l-Beyt, CXCIX. ZEHEBÎ, Muhammed b. Ahmed b. Osman b. Kaymaz, Siyeru A‘lâmi’n-Nübelâ, Dâru’l-Hadis, Kahire 1427/2006.________, Târîhu’l-İslâm ve Vefyâtü’l-Meşâhîr ve’l-A‘lâm, Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, y.y, 1424/2003.ZERKEŞÎ, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah Teşnîfü’l-Mesâmi‘ bi Cem‘i’l-Cevâmi‘, (thk. Seyyid Abdülaziz-Abdullah Rabî‘), Mektebetu Kurtubâ, y.y. 1418/1998.________, el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkıh, Dâru’l-Kütübî, y.y. 1414/1994.________, Selâsilü’z-Zeheb fî Usûli’l-Fıkıh, (thk. Muhammed Emin eş-Şınkîtî), yy., 1423/2002.ZİRİKLÎ, Hayrüddîn b. Mahmud, el-A‘lâm, Dâru'l-İlim li’l-Melâyîn, 1422/2002.